1. Sınıf Türkçe Kelimenin Anlamını Tahmin Etme konu anlatımı

Duygu ve düşüncelerinizi anlatabilmeniz için kelime hazinenizin geniş olması gerekiyor. Bunun için de sürekli yeni kelime öğrenmelisiniz. Yeni kelime öğrenirken de anlamlarını bilirseniz cümlelerinizi daha doğru kurabilirsiniz.

 Kelimenin Anlamını Tahmin Etme

 Cümlenin kelimelerden oluştuğunu öğrendiğiniz. Bazı durumlarda cümle kurmadan da karşınıza bir kelime çıkabilir. Kelimenin anlamını cümle içinde nasıl kullanıldığına bakarak tahmin edebilirsiniz. Örneğin; Öğrenciler okul bahçesinde toplandılar. Buradaki “okul” sözcüğünün anlamını tahmin edebilirsiniz. Okulun genel anlamda bir bina olduğunu biliyorsunuz. Okulda neler yapıldığını tahmin edecek olursanız; bilgi öğrenilen yer olduğunu çıkarabilirsiniz.

 Babam, bir kavanoz bal aldı. Cümlesinde kavanoz ile balın anlamlarını rahatlıkla tahmin edebilirsiniz. Kavanozun genellikle camdan yapılan ve içine yiyecek konulan eşya olduğunu bulabilirsiniz. Balın ise arılar tarafından yapılan tatlı bir besin olduğunu bilebilirsiniz.

 Tahmini Yapılamayan Kelimenin Anlamını Bulma

 Bazı kelimeleri hayatınızda ilk defa duymuş olabilirsiniz. Bunlar için anlam yürütmek sizin için zordur. Sizin için yeni olan bu kelimelerin anlamını sözlük denilen kitapçıklarla bulabilirsiniz. Gördüğünüz gibi sözlük de sizin için yeni bir kelimedir. Cümledeki görevine ve kullanılışına baktığınızda anlamını bilmediğiniz kelimelerin anlamlarını bulmaya yarayan bir kitapçık olduğu tahminini çıkarabiliyorsunuz.

 Sözlük Nedir?

 Anlamını bilmediğiniz kelimelerin anlamlarını bulmanıza yarayan, Türkçe'mizde yer alan kelimelerin alfabetik şekilde sıralandığı kitapçığa sözlük denir. Alfabemizin 29 harf olduğunu ve bu harflerin de abece şeklinde sıralandığını öğrendiniz.

 Sözlükte de kelimeler harf sırasına göre diziliyorlar. Her harf de kendi içinde yine alfabetik olarak diziliyor. Örneğin; ayı-adım-ayak-ahır-akşam-adam kelimelerinin hepsi “a” harfiyle başlıyor. Böyle durumlarda ikinci, üçüncü veya dördüncü harflere bakacağız. Bunun için de alfabeyi ve harf sıralamalarını çok iyi bilmeniz gerekiyor.

 Adam – adım – ahır- akşam – ayak – ayı şeklinde kelimeleri sözlük sırasına göre dizip, sözlükte bu şekilde arayabilirsiniz.

 Sözlükte her sayfanın üst köşesinde o sayfanın hangi kelimeyle başladığını ve bittiğini gösteren kelimeler bulunuyor. Örneğin sayfanın sol üst tarafında “cam”, yan sayfanın üst tarafında da “ceket” yazsın. Bu demektir ki cam ile ceket arasında kalan bütün kelimeler bu sayfalardadır. Siz de “cami” sözcüğünün anlamını arıyorsanız bu sayfaya bakacaksınız demektir.

 Anlamı Verilen Kelimeyi Bulma Çalışmaları

 Bir kelimenin anlamını bilmek kadar, anlamı tarif edilen kelimeyi de bulmak önemlidir. Verilen kelimeler arasından, anlamı tarif edilen kelimeyi rahatlıkla bulabilirsiniz.

 Örnek Çalışma; Aşağıda bazı kelimelerin anlamları verilmiş ve karşılarına da kelimeler karışık olarak yazılmıştır. Anlamları okuyarak, çağrıştırdığı kelimeyle eşleştirin.

 *Trenlerin üstünde gittikleri yol                                                        arsa

 * Eğitim-öğretim yapılan yer                                                             tay

 *Okuma yazması olmayan kişi                                                                       kitap

 * Üzerine bina yapılabilen boş alan                                        ray

 * tarım yapılan ve bitki yetiştirilen toprak                                         okul

 * Atın yavrusu                                                                                    cahil

 * Kedilerin azılı düşmanı olan, kemirgen uzun kulaklı minik bir hayvan tarla

 * Yazılı sayfalardan oluşan ve bilgi öğrenmeye yarayan araç                       fare

 Trenler nelerin üzerinde hareket ederler? Tabi ki rayların üzerinde giderler.

 Çocuklar bilgiyi ve eğitimi nerede alırlar? Demek ki okullarda eğitim-öğretim yapılıyormuş.

 Okuma-yazması olmayan kişilere ne ad veriliyor? Bu kişilere cahil deniliyor.

 Evlerimizi yaptığımız boş alanlara arsa, bitki yetiştirdiğimiz toprağa da tarla deniliyor.

 Atın yavrusuna da tay denildiğini hepiniz biliyorsunuzdur.

 Her ne kadar sevimli olsa da zararlı ve kemirgen olan küçük hayvana da fare denildiğini bilirsiniz.

 Sıranızda duran ve size bilgi veren araçlara da kitap deniliyor.