Güncelleme Tarihi:
Cümleler belli başlı bazı öğelerden oluşur. Bu öğeler isim ve nesneler ile yüklem, yani eylem üzerinden meydana gelir. Bunlar belli bir kurala bağlı olarak ele alınır ve cümle içerisinde kelimeler bulunur. Tabii bunu 1. sınıf öğrencilerin daha iyi anlayabilmesi için, belli başlı bazı örnekler üzerinden Konuyu anlatmak mümkün.
Türkçede cümle oluşturulurken ve tamamlanırken, belli başlı bazı kurallara uymak gerekir. Günlük yaşamda cümle kurulurken nasıl söyleniyor ise, aynı şekilde kelimeler bu sıralama eşliğinde cümlede yer alır. Bunu daha iyi anlayabilmek için şimdi bir örnek yapalım.
‘’Gitti okula bugün Ali’’
Bu cümlede görüldüğü üzere kelimeler yanlış şekilde sıradanmış olarak görünüyor. Şimdi bu kelimenin doğru sıralanışına bir bakalım.
‘’Ali bugün okula gitti.’’
Cümle içerisinde Ali'nin yaptığı eylem yani, ‘gitti’ kelimesi sona gelmektedir. Gün içerisinde bu cümleyi nasıl kuruyorsanız aynı şekilde cümleye de bu şekilde yerleştirilebilir. Bir başka örnek verelim.
‘’Kakaolu teyzem yaptı kek’’
Bu şekilde yazıldığı zaman cümlenin anlamı karışmaktadır. Cümlede ne söylenmek istendiği anlaşılmıyor. Şimdi bu cümleyi dikkatli şekilde ele alalım ve doğru sıralamaya sokalım.
‘’Teyzem kakaolu kek yaptı.’’
Yine burada görüldüğü gibi eylem cümlenin sonuna gelmektedir. Yani, ‘yaptı’ kelimesi sona gelmesi ile beraber bu şekilde cümlenin doğru sıralanışını ele alabiliriz. Şimdi biraz daha uzun cümleler üzerinden örnekler yapalım.
‘’Beraber gidecek yarın Esra pazara ile annesi’’
Bakıldığı zaman cümle herhangi bir anlama gelmiyor. Bu cümle içerisinde kelimeler birbirlerine karışmış durumda. Bu yüzden doğru sıralama üzerinden ele alarak cümleyi daha anlamlı hale getirmek gerekir.
‘’Esra yarın annesi ile beraber pazara gidecek.’’
İşte artık cümle çok daha anlaşılır ve düzgün hale gelmiş durumda. Böylece Esra'nın annesi ile nereye gideceği ve ne zaman gideceği daha iyi biçimde idrak edilebilmektedir. Bu şekilde birçok farklı cümle üzerinden doğru sıralanışı test edilebilir ve öğrencilere öğretilebilir. Özellikle 1. sınıf öğrencilerine Türkçe cümle oluşturma ve tamamlama konu anlatımı bu şekilde basit olarak anlatılabilir. Türkçenin en önemli konuları içerisinde yer aldığını dile getirmek mümkün.