1. Dünya Savaşı Tarihi - Birinci Dünya Savaşı tarafları, cepheleri, nedenleri ve sonuçları

Birinci Dünya Savaşı hem Türk tarihi hem de dünya tarihi açısından en önemli savaşlardan birisidir. Özellikle, büyük bir alana yayılmış bir savaş olup birçok savaş cephesinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çok sayıda ülkenin savaşa karışmasının ardından dört yıl boyunca devam eden savaşta hem sivil hem de asker birçok insan hayatını kaybetmiştir.

Birinci Dünya Savaşı Tarihi

Birinci Dünya Savaşı'nın başlama tarihi 1914 yılıdır. 28 Temmuz 1914 yılından itibaren başlayan bu büyük savaş 1918 yılında noktalanmıştır. İsminden de anlaşılacağı gibi dünya tarihine yön veren bu savaşta birçok ülke yer almıştır. 4 yıl boyunca süren 1. Dünya Savaşı bu zaman dilimi içerisinde birçok ülkenin yaşayış ve yönetiliş biçimini değiştirmiştir.

1914-1918 yılları arasında savaşa katılmış olan devletler hem maddi hem de manevi olarak oldukça büyük sıkıntılar yaşamıştır. Tabi savaşa katılan büyük devletler çıkarları doğrultusunda birçok anlaşma yaparak savaşın zararlarını en aza indirmeye çalışmışlardır.

Birinci Dünya Savaşı Tarafları ve Cepheler

Birinci Dünya Savaşı’nda taraflar İttifak Devletleri ve İtilaf Devletleri olarak ikiye ayrılmıştır. Osmanlı Devleti bu büyük dünya savaşında ittifak devletleri tarafında yer almıştır. İttifak devletleri; Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu, Bulgaristan ve İtalya’dır. İlk başta İttifak devletleri içerisinde yer alan İtalya, daha sonra tarafsız olacağını dile getirmesine rağmen 1915 yılında İtilaf devletleri yanında savaşa dâhil olmuştur. İtalya'nın bu tutumu sonrasında Birinci Dünya Savaşı'nın seyri değişmiştir.

Diğer bir taraf olan İtilaf Devletleri ise daha kalabalık bir ülkeler topluluğudur. İtilaf Devletleri arasında yer alan devletler ise şunlardır; İngiltere, Rusya, Fransa, Belçika, Sırbistan, İtalya, Romanya, Portekiz, Japonya, Brezilya, Yunanistan, ABD. Birinci Dünya Savaşı başladığında tarafsız olan ABD 1917 yılına gelindiğinde savaşa dâhil olmuştur. İtilaf devletleri yanında savaşa dâhil olan ABD, savaşın tüm seyrini değiştirmesinin yanı sıra sonunun da hızlanmasına neden olmuştur.

Cepheler

Taarruz Cephesi olarak adlandırılan cepheler arasında Kafkas Cephesi ve Kanal Cephesi yer almaktadır. Savunma Cephesi olarak adlandırılan cepheler ise Irak Cephesi, Hicaz ve Yemen Cephesi, Suriye ve Filistin Cephesi ve Çanakkale Cephesi olarak bilinmektedir. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin müttefiklerine yardım etmek amacıyla açmış olduğu cepheler de bulunmaktadır. Bu cepheler ise Makedonya Cephesi, Galiçya Cephesi ve Romanya Cephesi'dir.

Birinci Dünya Savaşı'nın Nedenleri

Birinci Dünya Savaşı'nın en önemli nedeni Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik düşüncesidir. Diğer nedenleri ise devletlerin bağımsızlık isteklerinin artması, hammadde ve sömürge arayışı ve devletler arasındaki silahlanma yarışının hızlanmasıdır.

Savaşa neden olan özel sebepler ise;

Fransa'nın ve Almanya arasındaki Alsace- Loren bölgesinin paylaşılamaması ilk sırada gelmektedir. Diğer neden ise devletlerarasındaki sömürgecilik faaliyetlerinin hızlanmasıdır. İngiltere, Fransa, Almanya, Sırbistan ve İtalya bu yarışa giren devletlerdir.

Savaşın görünürdeki sebebi ise;

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtının Saraybosna'yı ziyareti sırasında genç bir Sırplı tarafından öldürülmesidir.

Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları

Birinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa ve Asya'da yer alan devletlerin tüm dengeleri bozulmuş oldu. Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan imparatorluğu ve Rusya parçalanmaya başladı. Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya ve Macaristan adında yeni devletler kuruldu. Birçok yeni siyasal rejimler ortaya çıktı. Yenilen devletler çok ağır antlaşmalar imzalamak zorunda bırakıldı. Bu sonuçlardan dolayı ilerde yaşanacak olan İkinci Dünya Savaşı’na zemin hazırlanmış oldu.

Birinci Dünya Savaşı’nda yenilen devletlerin imzalamış oldukları ağır antlaşmalar ise aşağıdaki şekildedir:

 Almanya: Versay Antlaşması

 Avusturya: St. Germain Antlaşması

 Macaristan: Riyanon Antlaşması

 Bulgaristan: Nöyyi Antlaşması

 Osmanlı devleti ise maddeleri çok ağır olan Sevr Antlaşması’nı imzalamak zorunda bırakılmıştır.