Yetim ilaçları İzmir üretecek

Büyük ilaç şirketlerinin, fiyatı ucuz olan veya çok küçük bir hasta grubu tarafından kullanılan “yetim ilaçları” üretmek istememesi üzerine sıkıntı çekenlere iyi haber, eczacılardan geldi. EDAK Ecza Kooperatifleri Yönetim Kurulu’nun gündemine aldığı “eczane laboratuvarlarını canlandırma” projesi kapsamında ilk olarak “eczanelerde üretilen ilaç” anlamına gelen “majistral ilaçların” hastaya ulaşması için doktorun reçete etmesi, yazılımdaki düzenlemeyle sağlanacak. Kısa vadede “asli görevleri” olan ilaç üretimini “kişiye özel” olarak gerçekleştirecek eczacılar, uzun vadede “yetim ilaçları” kullanmak zorunda olan birçok hastanın da ilaç bulamama derdine derman olacak.

Almanya’da yaygın
EDAK Başkanı Emre Bacanak, “yetim ilaçlar” için Sağlık Bakanlığı ile Türk Eczacılar Birliği’nin bir üretim tesisi kurmasını hedeflediklerini ancak kendilerinin de eczane laboratuvarlarını aktifleştirmek için çalışma yürüttüğünü dile getirdi. Bacanak, “Eczacının bizzat hazırladığı hastaya özel ürünler olması ve hastayla iletişimde doğru bir çözüm olduğu için Almanya başta olmak üzere pek çok ülkede kullanılıyor” dedi.
Bu yönde EDAK olarak bir yazılım hazırladıklarını, eczanelerin yüzde 70’inde kullanılan Rx Media Pharma adlı yazılımın içine majistral tarifeleri içeren bazı formülasyonları gömmek istediklerini anlatan Bacanak, “Yazılım içine koyunca majistral ilaçları doktorların da görmesi sağlanacak. Biz de standart hammaddeleri temin edip EDAK eczanelerinde üretim yapılmasını sağlayacağız. Önce pilot uygulamayı başarıyla sonuçlandırma, sonrasında EDAK eczanelerinde yaygınlaşma ve nihayetinde Türkiye’deki diğer kurumlara örnek olarak tüm eczanelerde laboratuvarları aktif kullanmaya öncü olma gibi hedeflerimiz var. Çünkü büyük ilaç firmaları kar edemedikleri işlere girmek istemiyor. Ancak halk sağlığı da bunu kaldırmaz. Bunu küçük yapılarda yapmak daha doğru” dedi.

Yasal sorun yok
Öneriyi yeniden gündeme getiren EBSO Meclis Üyesi Enver Olgunsoy da eczacının asıl işlevinin zaten üretim olduğunu vurgulayarak, “Yaşamsal öneme sahip ilaçlar sırf ucuz oldukları için üretilmiyor. Onkoloji, tiroid ve kalp gibi riskli hastalar da sürekli ilaç bulma sıkıntısı yaşıyor. Bu yüzden eczane laboratuvarlarının canlandırılması gerekiyor. Burada üretilen ilaçlar cirosal katkının yanında sanayi tarafından üretilmeyen veya üretilemeyen birtakım ilaçlar, EDAK çatısı altındaki eczanelerde üretilebilir. O nedenle Sağlık Müdürlüğü kontrolleri için yasak savma adına düzenlenmiş laboratuvarlarımızla barışma, onları tekrar düzenleme zamanıdır. Eczacı sadece SGK’nın kontrol memuru olmamalıdır. Asli işlevi ilaç üretimini gözardı etmemelidir” dedi.
Eczanelerde üretilen ve “majistral ilaç” adı verilen bu ilaçların hastaya ulaşma konusunda da değerlendirme yapan Olgunsoy, “Geri ödeme için de yasal bir sorun yok. Bu bütçe uygulama talimatı içinde vardır. TEB’in majistral ilaç tarifesi üzerinden fiyatlandırılarak ödemesi yapılır. Eczacının yasal yetkisi vardır. Sadece hekimlerin reçetelerinde yazması gerekiyor” diye konuştu.

Kişiye özel ilaç
Eczacılar arasında “küçük hasta gruplarının kullandığı ilaçlar” anlamına gelen yetim ilaçlar, kişiye özel ilaçlar, yeni ilaçlar ve raf ömrü olmayan ilaçların ilaç sanayisi tarafından gerektiği şekilde sunulmadığına da dikkat çeken Enver Olgunsoy, şunları söyledi: “Ya da son zamanlarda ucuz olduğu için ‘Kurtarmıyor’ denilerek üretilmeyen ancak yaşamsal öneme sahip ilaçlar eczanelerde kolaylıkla üretilebilir. Devir kişiye özel ilaçlar devri. Bu yüzden majistral ilaçların yurtdışı örnekleri tercüme edilerek ve yerel ilaveler yapılarak özel formüller bir araya getirilebilir. Bu tür ilaçların hekimler tarafından yazılması için de Levent Üstünes Hoca’nın Rx Media Pharma programının içine bu formüller gömülebilir. EDAK tarafından örnek uygulama ve denetim mekanizması geliştirilebilir. Bu sayede hem eczacının hem hastanın yüzü gülerken cari açıkta önemli pay tutan ilaç ithalatının azalması da sağlanarak ülke ekonomisine katkı yapılabilir.”