Şampiyonlar liginde zeytinyağı adı yok

TÜRKİYE Cumhuriyeti’nin kuruluşun 100. yıldönümü olan 2023 yılında 3.8 milyar dolar ihracat hedefi koyan zeytin ve zeytinyağı sektörü, Türkiye’nin geleneksel ihracatçı sektörleri arasında yer alıyor. Ancak yüz yılı aşan deneyimine rağmen, son yıllarda ihracatta kan kaybediyor.

2005 yılında 92 bin ton zeytinyağı ihraç eden Türkiye, sonraki yıllarda sürekli kan kaybederek 2010 yılı sonunda 23 bin ton ihracat gerçekleştirebildi. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) ihracatta ilk 1000 firma listesinde 2005 yılında 9 firma ile yer bulan zeytinyağı sektörü 2006’dan itibaren gerileme sürecine girdi, şampiyonlar liginde önce beş, ardından üç firmaya düştü. 2010’da ise sofralık zeytin ihracatçısı Marmara Birlik kendine listede yer bulurken, zeytinyağı liste dışı kaldı.

Engeller kaldırılsın

TİM Başkan Vekili ve Ege Zeytin- Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Nedim Güreli, “Uluslararası piyasalarda henüz emekleme dönemini tamamlamaya çalışan Türk markalarının ayağa kalkıp yürümesini sağlayacak tek çare var. Diğer üretici ülkelerin bizden daha ucuz olan kaliteli yağlarını Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithal edip, işleyip kutulayarak ihraç etmek ve böylece ülkemize önemli bir katma değer kalmasını sağlamak. Önümüzdeki engeller kalksın, ihracatçılar olarak biz de 2023 hedefine hepimizin gurur duyacağı katkılarda bulunalım” diye konuştu.

Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi Başkanı Metin Ölken de “Dahili üretimin miktar, tür ve kalite anlamında yetersizliği, iri kalibreli veya ülkemizde yetiştirilmeyen zeytin çeşitleri gibi talepler nedeniyle ihracatta kan kaybedilmektedir” dedi.

Yabancı ortaklık

İtalyan ve İspanyol ihracatçılarının sahip olduğu DİR kapsamında ithalat imkanına sahip olmayan ülkemiz sektör temsilcilerinin bazıları Mısır, İspanya, Yunanistan gibi ülkelerde yerli işadamları ile ortaklığa gidiyor. Ölken, “Böylelikle aynı ülke ve diğer üretici ülkelerden temin ettikleri ürünleri işleyerek İran, ABD, Rusya, Uzakdoğu ülkeleri gibi ülkelere ihraç etme yoluna gidiyorlar. Bu da katma değerin yatırımın yapıldığı ülkelerde kalması, işleme tekniklerinin öğretilmesi sonucunda kendi ellerimizle rakip yaratılması anlamına geliyor” dedi.

MEVCUT SORUNLAR

· Türk ihracatçısı fiyat ve mevzuat nedeniyle dünya rekabetinde zorlanıyor. Dünya üretiminin yüzde 6’sını karşıladığı halde piyasada fiyat oluşumunda etkili olamıyor.
· İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi AB üyesi ülkelerde zeytinyağı üreticilerine ton başına 1.320 Euro destek verilirken, rakam Türkiye’de ortalama 500 TL.
· AB’deki rakiplerinde üretim tekniklerinin ve bahçe yapıları daha ileri düzeyde olduğu için, Türkiye verimlilikte de geride kalıyor.
· Diğer üretici ülkelerin aksine Türkiye’de DİR kapsamında sofralık zeytin ve zeytinyağı ithalatı yasak.