Rota: EFES

Ekspres tur

Üzerine bir orta çağ kenti kurulmadığı için dünyanın en iyi korunan antik kentlerinden olan Efes, en güzel evleri, en büyük tapınağı, en güzel çeşmeleri ve paha biçilmez hazineleri barındırıyor.

EFES bu güne kadar 3 papayı, başta Clinton, onlarca devlet ve hükümet başkanını, kraliçe, prens ve prensesi, kudretli orduların büyük komutanlarını, dünyanın en ünlü sanatçılarını büyüledi. Sonbaharın en güzel günlerini yaşadığımız, üstelik pazar gününü evde kapalı geçirmek zorunda olduğumuz bu hafta sonunda cumartesiyi UNESCO’nun dünya mirası kabul ettiği Efes’i gezerek değerlendirmenin çok iyi olacağını düşündüm. Rotamızı, dünyanın en iyi korunmuş antik kentine çevirdim. Yalnız baştan söyleyeyim. Bu sayfada bana ayrılan yerde geçmişi 8 bin yıl öncesine uzanan, yaklaşık 130 yıldır kazıldığı halde ancak üçte biri gün ışığına çıkarılabilen, 18 kilometrekarelik bir kenti anlatmak mümkün değil. Dünyanın 7 harikasından biri olan, 7 kez yıkılıp yapılan, döneminde inanışın ve ekonominin bel kemiği olan Artemis Tapınağı'nı (günümüzde sadece kalıntılarını) barındıran kent için ne söylense az .

Asya eyaletinin başkenti

M.Ö. 1'inci yüzyılda 200 bin kişiyi aşan nüfusuyla, Roma İmparatorluğu'nun Asya Eyaleti'nin başkenti olan Efes’te en eski buluntular M.Ö. 6 bin yıla kadar uzanır. Kentin Magnesia Kapısı yakınlarındaki Çukuriçi Höyüğü'ndeki neolitik çağ kalıntıları Efes’in dünyanın en eski kentlerinden biri olduğuna tanıklık eder. Son yılların en önemli buluntularından biri de Ayasuluk Tepesi’nde Tunç Çağı'na tarihlenen Hitit eserleri olmuş. Bu eserler Efes’in o dönemde, Hitit kaynaklarında geçen, yıllardır aranan Arzava Krallığı'nın başkenti Apasa olduğunu kanıtlar. Hellenistik dönemde en parlak günlerini yaşayan Efes, binlerce yıl, bilim, kültür ve sanat kenti olarak varolmuştur. Efes bu günde, özellikle nisan-kasım ayları arasında çeşitli sanat ve kültür etkinlikleriyle bu özelliğini sürdürmektedir. Panayır Dağı eteklerinde, dünyanın en büyüğü olan tiyatro, günümüzde de yörenin en büyük sanat olaylarına ev sahipliği yapar.

Ne yapılır?

EFES’i çok iyi bilen birisinin rehberliğinde gezerseniz, kentin bu güne kadar bilmediğiniz pek çok yönünü keşfedebilirsiniz. Böyle bir şansınız yoksa, kenti tanıtan kitaplardan yararlanabilirsiniz. Kenti gezmek için en aç 3 saat ayırmanızda ve gezinizi müzede tamamlamanızda yarar var.

REHBERLER ve yazılı kaynaklar kolay bir gezi için Meryem Ana Evi yolu üzerindeki Magnesia Kapısı’ndan (Üst kapı) kente girilmesini öneriyor, ama nedense ben alt kapıdan gezmekten hoşlanıyorum. Ama bu gün sizlerle üst kapıdan gireceğim. Dedim ya yerimiz az. Onun için görülecek yerleri isim isim geçeceğim. Oysa hepsini anlatmak isterdim. Neyse, ilk durağımız Odeon. (Kapıdan Odeon'a yürürken kentin yer yer toprak üstüne çıkan kanalizasyon sistemine dikkat edin) Hemen yanında Varius Hamamları var. Danışma Meclisi toplantılarının yapıldığı Bouleterion, Odeon'un önünde, borsa işlevi gören Bazilika, hemen yanında Prytaneion (Belediye Sarayı), devlet agorası, Mısır Tapınağı. Agoradan Domitian Meydanı’na geçince Pollio Çeşmesi, Domitian Tapınağı, Memmius Anıtı ve Herakles Kapısı bu bölümdeki eserler.

YUKARI Agora’dan batıya uzanan Kuretler Caddesi, çevresinde pek çok zarif yapıyı barındır. Traian Çeşmesi, Hadrian Tapınağı, Skolastikia Hamamları gibi. Bu bölümde en ilginç yerler Hadrian'ın yanındaki Aşk Evi ve Latrina.(tuvaletler) Gezinin yarısına gelmedik ama yerimiz bitiyor. Caddenin sol tarafında kalan Yamaç Evleri, öylesine güzel ve özel ki onları anlatmayı önümüzdeki haftalara bırakıyorum. Caddenin sonunda belki de Efes’in en tanınan görüntüsü Celsus Kütüphanesi, hemen arkasında Serapis Tapınağı, yanında Mazeus Mithridates Kapısı ve Ticaret Agorası var.

AŞAĞI Agora'dan başlayan mermer caddenin sonunda dünyanın en büyük tiyatrosu, hemen önünde Hellenistik çeşme , karşısında Tiyatro Gimnasyumu yer alır. Büyük tiyatrodan iki yanı sütunlu Liman Caddesi'ne inilir, dört havari anıtı, liman gimnasyumu ve hamamları, konsül toplantısının yapıldığı Meryem Kilisesi bu bölümdedir. Kentin kuzey ucunda ise Vedius Gimnasyumu, Bizans surları ve nal şeklindeki stadyum bulunur.

KENTİ çabuk gezdik, ama pek çok yerini göremedik. Dünyanın en zengin yerel müzesi olan Efes Müzesi ve Yamaç Evler için kente yine döneceğiz.

Nasıl gidilir?

İZMİR’den, 75 kilometre uzaklıktaki Selçuk’a yarım saatte bir taşıt var. Oradan da Efes’e minibüs bulabilirsiniz. Otomobilinizle giderseniz üst kapıya kadar araçla ulaşma şansınız olur

Ne yenir Nerede kalınır?

DÜNYANIN en ünlü turistik beldelerinden olan Selçuk’ta yemek ve yatak sıkıntısı çekmeniz mümkün değil. Kesenize uygun restoran, otel, motel ve pansiyon bulma şansınız var.