Rota: Buldan

Sirel EKŞİ

Yer gök dokuma

Denizli’ye bağlı Buldan, yemyeşil bir ilçe. Tanrı, Buldan’a yalnız doğal güzellikleri verirken cömert davranmamış, onu yüzlerce yıldır en güzel dokumaları yapan maharetli insanların yurdu yapmış.

PAMUKLU dokumanın o kendine has kokusu... Şekerci dükkanındaki çocuk gibiyim. İnsan hangisine bakacağını şaşırıyor. İçimden hepsine tek tek dokunmak geliyor. Çizgilisi, desenlisi, renklisi, beyazı, bükülüsü, ipeklisi, masa örtüsü, yatak çarşafı, havlusu, gömleği, sofra bezi, perdesi, dantellisi, püsküllüsü. Raflar tavana kadar çeşit çeşit dokuma dolu. Buldan’dayız. Denizli’nin, yüzlerce yıldır kalitesi hiç bozulmayan dokumalarıyla ünlü ilçesinde. 14 Mayıs Caddesi üzerinde pekçok dükkan var. Örtüler, çarşaflar, etekler, elbiseler dışarıya asılmış. Hepsi ayrı güzel. Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Bey’in giysileri, Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa'nın al şalı, Genç Osman’ın gömleği, Beyazıt Han’ın kızının gelinliği hep Buldan’ın el tezgahlarında dokunmuş. Bugün Topkapı Sarayı’nda korunan bu giysiler, Buldan’ın şanlı dokumacılık tarihinin en önemli tanıkları.

BULDANLI dokuma ustaları, titiz ve disiplinli çalıştıkları, kötü mal üreteni aralarında barındırmadıkları için Bursa, İstanbul, Tavas, Babadağ gibi dönemin en önemli dokumacılık merkezleri arasında sivrilmeyi bilmiş. Buldan Bezi son yıllarda sağlıklı, dayanıklı ve rahat olduğu için başta Amerika olmak üzere dış pazarlarda da aranır olmuş. Kumaşın kolay işlenir olması dünya moda devlerinin dikkatini de Buldan dokumasına çekmiş.

BULDAN, tarihi antik dönemlere kadar uzanan ilçelerimizden. M.Ö. 2'nci yüzyılda kurulduğu bilinen Tripolis, antik çağın en önemli uygarlık merkezlerinden biri. Filedelfiye’ye (Alaşehir) giden ünlü kervan yolunun kenarında kurulan kent, o dönemde hareketli bir ticaret merkezi. Roma döneminde önemli bir piskoposluk merkezi haline gelen Tripolis, Bizans ve Türkler arasındaki çatışmalarda da önemli rol oynamış. Tarih içinde savaşlar kadar depremlerin de yıkımına uğrayan kent 1391 yılında Osmanlılar'ın eline geçmiş. Türkler'in eline geçtikten sonra özellikle dokumacılıkta hızla ilerleyen Buldan, bugün de geçiminin büyük bölümünü dokumacılıktan sağlıyor.

Pekçok ismi var

BULDAN’ın adı bir söylenceye göre ‘‘Bulda-al’’ sözünden geliyor. Ticaret yolları üzerinde bulunan kente her gelen her aradığını bulduğu için dışardan gelenler ‘‘Bulda-al’’ dermiş. Buldan adı buradan doğmuş. Osmanlı belgelerinde kent pekçok benzer isimle anılmış. Buladan, Ciharşenbe, Ciharşenbeabat, Buldan, Boldan gibi. Halk arasında yaygın olan inanışa göre ise Buldan’ı çevreleyen dağların bolluk olması nedeniyle Boldağ denmiş, zaman içinde Boldan ve Buldan olmuş.

Nasıl gidilir?

BULDAN, Denizli’yi kuzeyden İzmir’e bağlayan yol üzerinde. Denizli’den ve İzmir’den düzenli otobüs seferleri var.

Nerede kalınır?

KENT içinde bir otel var. Pek rahat olmadığı söyleniyor. Süleymaniye Yaylası'nda 50 yataklı bir otel var.

Ne yapılır?

BULDAN, turistlere yabancı bir yer değil. Bahar aylarında genellikle yerli, yazın da yabancı turistlerin akınına uğruyor. Çeşitli kurumlar Buldan’a özel alışveriş turları düzenliyor. 14 Mayıs Caddesi üzerinde bolca bulunan dükkanlarda dokuma neviinden ev eşyalarının tümünü bulmak mümkün.

TEKNOLOJİ, pek çok şey gibi Buldan’ın el dokuma tezgahlarını da vurmuş. İnsan gücüyle çalışan dokuma tezgahları yok denecek kadar az artık. Kaymakamlığın kurduğu El İşleri Merkezi geleneksel el dokumalarını yaşatıyor.

KENT içinde Osmanlı Dönemi'nden kalma ağa konakları, eski evler ve mescitler ile Hacı Baba Tekkesi görülebilecek yerler. Buldan ve çevresinde 7 yatır olduğunu duyduk. Bu yatırlar için gelen çok sayıda ziyaretçi de var.

BULDAN, yayla turizmi için uygun koşullara sahip. Süleymaniye Yaylası’nda her mevsim açık otel, restoran ve dinlenme tesisleri olduğunu öğrendik, ancak gitme şansımız olmadı.

KESTANE Deresi Mesiresi ve Vakıf Alanı olarak bilinen yer piknik ve günübirlik geziler için öneriliyor.

TRİPOLİS’ten söz ettik. Çok önemli bir antik kent ancak çok az kalıntı var. İlçe merkezine 16 kilometre uzaklıktaki Tripolis’ten günümüze birkaç duvar kalmış.

DENİZLİ’nin genelinde olduğu gibi Buldan da kaplıca suyu açısından şanslı. Yenice Kaplıcaları ilçeye 16 kilometre uzaklıkta.

Ne yenir?

BULDAN içinde çok iyi ve kaliteli yemek bulmak mümkün değil. Kebap ve pide türü bir şeyler bulabiliyorsunuz. Yol üzerindeki restoranlardan faydalanmak mümkün.

Buldan’ın genel görünüşü. Çevredeki dağlar havayı yumuşatıyor ama hava kirliliğine de neden oluyor. (Fotoğraflar: DHA - Evren ATALAY - BULDAN)

Ayhan ve Ender kardeşler son günlerin en çok aranan mallarından birini, Buldan dokuması bir perdeyi gösteriyor.

14 Mayıs Caddesi, Buldan’ın kalbinin attığı yerlerden biri. Yan yana sıralanmış pekçok dükkanda dokuma adına aradığınız her şey var.

Ali Duyar Usta, el tezgahında dokuma yapıyor. Bütün gün ayakla pedal basıp, kolla tezgah kullanmak istemeyen gençler artık bunları kullanmak istemiyormuş.