Kaçan balık büyük oldu

Sağladığı istihdamla serbest bölgeler içinde ilk sıralarda yer alan ve bunu daha da artırmak için çaba sarf eden Ege Serbest Bölgesi, 2004’te değişen Serbest Bölgeler Kanunu’nun negatif etkisini hala yaşıyor. Bunun son örneği iki ay önce yaşandı. Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı’nca Ege Serbest Bölgesi’ne yönlendirilen, elektrikli motor devi Fransız şirket, sorduğu iki soruya negatif yanıt alınca, yatırım kararından vazgeçti. Rotasını Polonya’ya çeviren ve yüksek teknoloji alanında faaliyet gösteren firma, ilk etapta 850 kişiye iş imkanı sağlayacaktı.

2004’te çıkan 5084 Sayılı Kanun ile önemli vergi avantajlarını yitiren serbest bölgeler, ciddi yatırımcı kaybetmişti. Zaman içinde bazı düzenlemelerle iyileştirme yapılmasına rağmen, uluslararası piyasada Türkiye’ye karşı güven sorunu yaşanmıştı. Şimdi yine serbest bölgelerle ilgili kanunda revizyona gidileceği yönde duyum alan bölgeler, yeni düzenlemede bu tip olumsuzlukların yaşamamasını umut ediyor.

Polonya’ya gitti
2004’ün negatif etkilerini zaman zaman yaşadıklarını anlatan Ege Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş.’nin (ESBAŞ) CEO’su Faruk Güler, bunun son örneğini Fransız yatırımcıda gördüklerini kaydetti. Katma değeri yüksek ve ileri teknolojiye sahip elektrikli motor üretimi yapan şirketin yatırım için ESBAŞ’ta karar kıldığını ifade eden Güler, “Aradığı tüm şartları bizde buldu. İlk etapta 850 kişiyi çalıştıracaktı. 17 bin metrekare arazi üzerine iki katlı bina yapacaktı. Bu, son yıllarda Ege Serbest Bölgesi’ne yapılan en değerli yatırımlardan biri olacaktı. Ancak firma, yatırımın kararını tamamlamadan önce devlet yetkililerine iki soru sordu. Yanıtlar olumsuz olunca yatırımdan vazgeçti. Bölgeyi ve Türkiye’yi beğenmesine rağmen Polonya’da karar kıldı” diye konuştu.

Uykuları kaçırıyor
Faruk Güler, bu gelişmenin yaşandığı bir ortamda serbest bölgelerle ilgili kanunda revizyon yapılacağı duyumunu aldıklarını söyleyerek, 2004 benzeri bir sürecin yaşanmamasını umut ettiklerini söyledi. Değişikliğin uykularını kaçırdığını belirten Güler, şöyle dedi: “Artık yatırımcı kaçırma lüksümüz yok. Yeni düzenlemede bunlara dikkat etmek gerekiyor. Yabancı yatırımcı geldiğinde, eksik-fazla devletin ona ne avantaj sunduğunu bilmek istiyor. Bu şartlar kendisine uygunsa geliyor. Tabii bu noktada isteği, yatırım yaptıktan sonra elde ettiği hakların garanti altında olması. Bizim geçmişimiz bunu söylemiyor. Aldığımız duyum değişikliğin yakın zamanda çıkacağı yönünde. Olumlu şeyler bekliyoruz. Yatırımcıyı çekecek şeylerin olmasını umut ediyoruz.”

Başka yere kaçmasın
Avrupa’da yaşanan ekonomik krizin Türkiye’nin lehine olduğuna dikkat çeken Faruk Güler, bu atmosferin iyi yönetilmesi halinde Türkiye’nin karlı çıkacağını vurguladı. Zorda olan bazı şirketlerin kapandığına dikkat çeken Güler, “Bazıları da sahip olduğu teknoloji ve sermayesiyle işini devam ettirme yoluna gidiyor. Bu durumda biz devreye giriyoruz. Bu firmaları İzmir’e, Ege Serbest Bölgesi’ne çekmek için çalışıyoruz. Birçok avantajımız var, bunları iyi anlatmak gerekiyor. Bu yönde İzmir’e, bölgeye gelen, araştırma yapan çok şirket var. Uygun şartlar sunulmadığı takdirde bu kuşlar başka yerlere yuva yapacak” diye konuştu.

2 bin kişiye iş

Bölgedeki gelişmeler hakkında da bilgi veren Faruk Güler, yeni yatırım ya da kapasite artışı yönünde çalışmaların olduğunu belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “Şu anda dokuz firmanın yatırımı devam ediyor. Bu yatırımların bir kısmı bu yıl devreye girecek. Bu yatırımlar bu sene iki bin kişiye iş imkanı sağlayacak. Bunun dışında Almanya ve Hollanda’dan birkaç yatırımcıyla görüşüyoruz. Önümüzdeki günlerde netlik kazanacak.”

Başvuru sürüyor

Bölgenin büyümesine yönelik başvuruların devam ettiğini de aktaran Faruk Güler, şunları dile getirdi: “500 dönüm gibi bir büyüme imkanımız var. Bu yönde talebimiz bulunuyor. Çalışmalarımız sürüyor. Bölgeye yatırımcı çekmek için çalış-
malarımızı sürdürüyoruz. İthalatı
düşünen, katma değeri yüksek ve ileri teknoloji alanında yatırımcılar gündemimizde. Kümeleşmeyi önemsiyoruz. Bunun ilk halkasını otomotivde sağladık. Şu anda motor üretmek isteyen biri bölgemize
geldiği takdirde yedek parça ihtiyacının birçoğunu bulabilecek durumda. Bir diğer sektör ise havacı-lık. Burada da önemli aşamalar kay-
dettik. 5-6 firma faaliyette. Bu önü-müzdeki günlerde daha da artacak. Büyük yatırımlar oldu, bunların henüz yan sanayi alanında ise hareketliliği olmadı. Tam kapasiteyle çalışmaya başladıklarında ciddi hareketlilik olacak. Önemsediğimiz bir diğer sektör ise sağlık. Bu alanda da gelişme oldu. Savunma sanayi ve havacılık sektöründe başarılı sonuçlar alınan ofset konusu sağlık sektöründe de uygulanmaya başlıyor. Bu çok önemli.”

İşte o sorular

1- Faaliyete geçtiğimiz tarihten itibaren bize verilen hakların değiştirilmeyeceğini garanti eder misiniz?

2- Serbest Bölgeler Kanunu’yla ilgili 2004’te yapılan değişikliğin mantıklı bir açıklamasını yapar mısınız?