Oluşturulma Tarihi: Eylül 23, 2007 20:29
506 Sayılı Kanun’un Ek 5 ve Ek 6. Maddelerine göre, belli işyerlerinde belli işleri yapanlara her 360 günlük çalışmaları karşılığında ayrıca 90 gün daha ilave sigortalılık süresi verilmektedir. Uygulama da buna itibari hizmet süresi denilmektedir. Anayasa Mahkemesi kararı ve SGK tebliği ile birlikte aşağıda açıklayacağımız işlemlerin 2007/Eylül sonuna kadar yapılması gerekmektedir. Aksi halde para cezası sözkonusu olabilecektir.
Anayasa Mahkemesi KararıAnayasa Mahkemesi’nin 27/03/2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararı ile, 506 Sayılı Kanun’un Ek 5. Maddesinin Birinci Fıkrası IV. Bendindeki "Azotlu gübre ve şeker sanayiinde," ibaresi, Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. Karar da, itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektiren olgunun sanayi kolları farklı da olsa belli ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerin yapılması olduğu, bu nitelikteki işleri yapan kişilerin aynı durumda olmadıklarının ileri sürülemeyeceği ve aynı hukuksal durumda bulunanların farklı kurallara tabi tutulmayacağı belirtilmiştir. İptal kararı, kararın Resmi gazetede yayımlandığı 27/03/2007 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.Şu halde, 27/03/2007 tarihinden geçerli olmak üzere tüm, "...fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanların; Æ Çelik, demir ve tunç döküm işlerinde,Æ Zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde,Æ Patlayıcı maddeler yapılmasında,Æ Kaynak işlerinde, geçen çalışma sürelerine 1/4 oranında itibari hizmet süresi verilmektedir."
SGK TebliğiSözkonusu değişikliğe ilişkin işlemlerin nasıl yapılacağı ise SGK’nin 18 Ağustos 2007’de yayımlanan "506 Sayılı Kanunun Ek 5’inci Maddesinin IV Numaralı Bendi’nin Uygulanması Hakkında Tebliğ"ile açıklığa kavuşturulmuş bulunmaktadır.Buna göre, itibari hizmet süresinden yararlanacak olan sigortalıların bildirilmesinde işyeri, sigortalı ve hizmetin geçtiği yer olmak üzere üç parametre birlikte aranacaktır.a) İşyeri Açısından: İşyeri, Anayasa Mahkemesi kararı sonrasında tüm "Fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binaları" olacaktır. Yani Kurumda bu nitelikte kaydı olan işyerlerinde çalışan sigortalılar olacak.b) Sigortalılar Açısından: Sigortalılar, belirtilen işyerlerinden Kuruma bildirimi yapılan ve aşağıda yapılan işlerde fiilen ve sürekli olarak çalışanlar olacak. Yani, bu işyerlerinin sigortalısı olmakla birlikte idari işlerde çalışanlar ya da bu işyerlerinde kontrol vb amaçlarla kısa süreli çalışanlar bu kapsamda değildirler.c) Yapılan İş/Hizmetin Geçtiği Yer: Sözkonusu işyerlerinden bildirimi yapılan sigortalıların, bu işyerlerindeki çelik, demir ve tunç döküm, zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren, patlayıcı maddeler yapılmasında ve kaynak işlerinde geçen çalışmaları/hizmetleri itibari hizmet kapsamında değerlendirilecektir.Bu şekilde bildirilenler işverenin beyanına göre yapılacağından, Kurum konu ile ilgili inceleme ve araştırma yetkisini her zaman kullanabilecektir.SGK’ye bildirimler nasıl ve hangi sürede yapılacak27/03/2007 -18/08/2007 tarihleri arasında itibari hizmet kapsamında geçen çalışmalar için önceden "1" numaralı belge türü ile yasal süresinde düzenlenerek verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden iptal edilerek, "3" numaralı belge türü ile yeniden düzenlenerek verilecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, 2007/Eylül sonuna kadar verilmesi halinde idari para cezası uygulanmayacak olup; fark primlerin de bu süre içinde ödenmesi durumunda gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilmeyecektir. Yani, 2007/Eylül sonuna kadar bu işlemlerin yapılması gerekmektedir. Bundan sonrakiler de "3" belge türünden genel esaslara göre verilmeye devam edilecektir.
Prim oranları da değişecekBundan böyle, itibari hizmet süresi kapsamına giren sigortalılar için işverenlerce verilecek aylık prim ve hizmet belgeleri "3" numaralı belge türü ile internetten verileceği gibi, itibari hizmet süresinden yararlanacak sigortalılar için yüzde 9 sigortalı hissesi, yüzde 13 işveren hissesi olmak üzere yüzde 22 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenecektir.
İtibari hizmetler ne zaman sigortalıya ek hizmet sağlayacakBelirtelim ki, bu işlerde çalışanlar geriye doğru bu haklardan yararlanamayacaklardır. Anayasa Mahkemesi’nin kararı 27 Mart 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren, bu iş ve işyerlerinde en az 3600 gün(10 tam yıl) çalışması olanlar ayrıca her 360 gün için 90 gün itibari hizmet süresi kazanacaklardır. Bu itibari hizmet süreleri de sigortalılık süresine eklenecektir. 
