İsmet Paşa’yı gezerek andım

Bir Arabın gelip fırın açmasıyla bu ismi alan, bakımsız ve hırpani sokaktan içim ezilerek yürüdüm, Arap Fırını tam köşede hala ayakta duruyor ve zamana direniyordu. Oysa bir çok ekabir köşkü, nefis cumbalı evler, kaşaneler direnememiş, yok olmuş veya çökmeye yüz tutmuştu. İnönü’nün evi, iyi ki, kurtarılmış ve müze olmuştu.İNÖNÜ MÜZESİİnönü’nün "Kürümoğulları" diye bilinen ailesi Bitlis’ten Malatya’ya göç etmiş ve İnönü’nün babası Reşit Bey burada doğmuş. Reşit Bey, İzmir Sorgu Yargıcı Hakkı Bey’in kızı Sevriye Hanım ile evleniyor, kayınpederinin ilk doğumun yanında olması isteği üzerine, "İsmet" isimli çocuk, büyükbabasının İzmir’de Mekke Yokuşu’ndaki evinde doğuyor ve sonra 40 günlük iken buradan ayrılıyor. İsmet, harpokulu öğrencisi iken tatillerini çok sevdiği dayılarının oturduğu bu evde geçiyor ve Fransızca hür gazeteler, batı klasikleri ile bu şehirde tanışıyor. 1922’de ordu İzmir’e girerken, Batı Cephesi Komutanı İnönü, sanki sevgilisini kurtarmış gibi bir hisse kapıldığını hatıralarında anlatır. Bu ev daha sonraları zengin tüccar Şerif Remzi Reyent tarafından İnönü’ye saygı duyguları sonucu satın alındı ve yeğeni "Ayla Ökmen"e armağan edildi. İnönü’nün en yakın silah arkadaşı Orgeneral Ali Fuat Erden’in kızı olan hayırsever Ayla Hanım, 1987 yılında evi, İnönü Ailesi’ne müze olma şartı ile bağışladı. Asansör’ü de belediyeye bağışlamış olan Ayla Hanıma rahmet diliyorum. Bunları düşünerek önceleri "İngiliz Yokuşu", daha sonra "Mekke Yokuşu" diye anılan dik basamaklı sokağın başına geldim, yokuşu tırmandım ve yağmura rağmen müze haline getirilen 20 numaralı evi fotoğrafladım. Önünde Türk bayrağı dalgalanan "İnönü Müze Evi"ni selamlayıp içini gezdim, İnönü ile sanki başbaşa kaldım. Sonra 848 Sokağa döndüm. İzmir Halkevi Başkanı iken, 1976 yılının 25 Aralık günü, köhne halkevi binamızda Kur.Alb.Cemalettin Korkut ile birlikte İnönü’yü anma toplantısı düzenlediğimi ve konuşma yaptığımızı gizli bir gururla andım. Sonra Kestelli, İkiçeşmelik, Çankaya yolu ile Kültürpark’a, doğruca Lozan Kapısı’na yürüdüm.KÜLTÜRPARK VE FUARYağmur devam ediyordu. "Lozan Kapısı"nın karşısındaki "Atatürk-İnönü Heykeli"nin resimlerini çektim. Dev palmiyelerle süslü arka peyzaj, fotoğrafa müthiş bir zenginlik katıyor ve yağmur damlaları Atatürk ile İnönü’nün üzerinden parlayarak akıyordu."İsmet İnönü Sanat Merkezi"nin önüne geldim, önündeki İnönü büstünü fotoğrafladım. Yüksel Çakmur ağabeyim, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne başkan seçilince, Kültürpark isimli bir bölgenin içine, bir Kültür Merkezi’nin ne kadar yakışacağı konusunda fikir birliğine varmıştık. Çakmur, bir İnönü sergisi hazırlamamı rica etti. Ertesi günü İsmet İnönü Sanat Merkezi projesi çizilmeye başlandı ve hemen inşaat ortaya çıktı. Altı ay sonra bir akşam, İsmet İnönü Sanat Merkezi hizmete girerken, Başkanın jesti ile kordelayı ben kesiyor ve içerdeki İnönü sergime davetlileri buyur ediyorduk. Hayatımın en mutlu günlerindendi.ELAZIĞ TOPLANTISIBugün, hep İsmet Paşamla birlikte oldum. İzlerini taşıyan yerleri gezdim. 1973’te yedek subay iken, benim kolordu komutanım, İnönü’nün öldüğü gün bana bir görev vermişti. Elazığ Orduevi’nde tüm kıta subaylarına sunulmak üzere İnönü konferansı verecektim. Ertesi sabah, görevi üstün başarıyla ifa ettim. Bunları düşünerek Alsancak Sevinç Pastanesi’ne geldim ve kolordu komutanım, daha sonra Ege Ordu Komutanı olan, sevgili emekli "Orgeneral Ali Sait Özçivril’in pastane önünden geçmesini beklemeye başladım. Ama sevgili komutanım bugün gözükmedi. Çayımı yudumlarken, İstiklal Savaşı’nda Batı Cephesi Komutanı, cumhuriyetin ikinci adamı, bizi savaşlara sokmayan, demokrasi önderi, İnönü’ye rahmet diledim. Önümdeki kağıda, karalamaya başladım. İşte bu sayfa, şimdi sizin önünüzde duruyor. İyi pazarlar efendim!Cumhuriyetin "İkinci Adamı" İsmet İnönü, 1884 yılında İzmir’in Arapfırını Sokağı Mekke Yokuşu’nda doğmuştu. Vefatının 23. yılında İzmir’in çeşitli köşelerindeki İsmet Paşa izlerini takip ederek, bu büyük devlet adamını anıyoruz.Çivilemesi meşhurdu

<ımg>İsmet Paşa, yaşlılığında bile çivileme yaparak, denize dalardı. Bu inanılmaz güzellikteki fotoğrafta Paşa’yı, bir çocuk gibi suya atlarken görüyoruz. (Yaşar Aksoy Arşivi)İZMİR’DE ’İNÖNÜ’ İZLERİ"İsmet İnönü Müze Evi": Konak semtinde, Arapfırını Sokağı’ndan sağa dönülerek yukarı tırmanılan Mekke Yokuşu (842 Sokak) 20 numaradaki bu müze, pazartesi, perşembe, cumartesi saat 10.00 ile 17.30 arası gezilebilir."Pasaport Atatürk Heykeli": Atatürk’ün sağlığında, 27 Temmuz 1932’de heykelin açılış törenini İnönü gerçekleştirdi. Bu meydanda Atatürk-İnönü ikilisinin manevi varlığı hissedilir."Kültürpark": İnönü, Kültürpark’ın yapılmasını istedi. 9 Eylül 1936’da diplomasi zaferini simgeleyen konuşması ile hizmete açtı. Lozan kapısının karşısında Atatürk-İnönü heykeli bulunur. "İsmet İnönü Sanat Merkezi": 1990 yılında açıldı. Merkezin giriş merdivenleri önünde İsmet İnönü’nün bir büstü yer alır.SEMTLER SOKAKLAR"İnönü Caddesi": Hatay Caddesi’nin Üçyol-Fahrettin Altay arası, İnönü Caddesi ismini taşır. "1. İnönü Semti": Buca güney sınırından geçen İzmir-Aydın Otoyolu’nun Karabağlar kavşağı ile birleştiği noktanın kuzeyinde yer alır."2.İnönü Semti": Narlıdere’nin güneyinde, İnönü İlköğretim Okulu’nu içine alan bölgeye 2.İnönü denir."İsmetpaşa Mahallesi": Konak’ta Gürçeşme Caddesi altında kalan, İsmetpaşa Sağlık Ocağı’nı da kapsayan bölgeye, İsmetpaşa Mahallesi denir."İsmetpaşa Caddesi": Yeşilyurt Merkez Camii’ne giden caddeye bu isim verildi.İsmet İnönü Sanat Merkezi açılışıHayatımın en mutlu günlerinden biriydi. 1990 yılında İsmet İnönü Kültür Merkezi’nin hizmete girişinde, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur bir sürpriz yaparak, açılışı bana yaptırmıştı. Gülay Çakmur, İZFAŞ Genel Müdürü Selami Gürgüç ve rahmetli Müjgan Barutçu’yu da resimde görüyorum.