İlk protesto İzmirli kadından
Güncelleme Tarihi:
İZMİR Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’ne İlhan Pınar’ın bağışladığı belgelere göre, Türkiye tarihindeki ilk kadın ayaklanması 1828 yılında, Kadifekale, Tilkilik, Namazgah ve Damlacık gibi mahallelerde gerçekleşti.
Belgelere göre, dönemin İzmir Valisi Hasan Paşa’nın izniyle yapılan ekmek zammını önce erkekler protesto etti. Sonuç alınamayınca kadınlar çocuklarıyla sokaklara çıkarak üç gün protesto gösterileri yaptı. İzmirli kadınların bu protestosu sonrasında ekmek zammı, Hasan Paşa’nın devreye girmesiyle geri alındı.
O dönemlerde İzmir’de bulunan Avusturya - Macaristan İmparatorluğu’nun elçisi Baron Anton Prokesch Von Osten’in tanık olduğu olaylar, 1934’de Avusturya’da yayımlanan “Jahrbücher der Literatur” (Edebiyat yıllığı) isimli derginin 67 ve 68’nci sayılarında kaleme alındı. İzmir’de bulunduğu dönemde eski Smyrna’yı arkeoloji dünyasına tanıtan Osten, Türk kadınının zam karşısında gösterdiği mücadeleye geniş yer verdi.
Demokrasi hareketi
Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Oktay Gökdemir, Osmanlı İmparatorluğu döneminde hak ve özgürlükler adına en büyük adımın meşrutiyet döneminde atıldığını hatırlatarak, İzmir’in bu anlamda önce harekete geçtiğini söyledi. Gökdemir, “Her yenilikte öncü olan, Osmanlı ve Türkiye için ilklerin kenti İzmir, bu ayaklanmaya da öncü konumunda. İzmirli kadının kendi hakları için sokaklara çıkması önemli bir demokrasi hareketi. Kökeni Amazonlara dayanan İzmir kadını, farkını 1828 yılındaki protestolarda göstermiş” dedi. Oktay Gökdemir, araştırmacı - yazar İlhan Pınar’ın, “İzmir Toplu Yazıları” eserinin, şubat ayında İzmir Kent Kitaplığı’ndan çıkacağını da bildirdi.