Gülümseten demokrasi

 Konuşulacak gündem maddelerinin yazılı olduğu küçük tahta ve megafonlar olmasa, bu kalabalığın ne anlama geldiğini bilemezsiniz. Bu toplantı, İstanbul’daki Gezi Parkı’yla başlayan gelişmelerin vesile olduğu bir halk forumu. Burada doğrudan demokrasi örneği yaşanıyor. İnsanlar; semtleri, kentleri ve ülkeleri hakkında uzun bir zamandır yapmadıkları bir şeyi yapıyor. Konuşuyor. Antik Yunan’ın Agora’ları 2013 Türkiye’sinde parklardan demokrasiyi selamlıyor. Paylaşım ve dayanışmasıyla gülümsetiyor.
“Ağacına, ormanına, özgürlüğüne sahip çık” sloganıyla İzmir’de yaklaşık 15 parkta düzenlenen forumlar, olumsuzluklara itiraz etmek kadar dayanışmayı yeniden öğrenmeye de hizmet ediyor. Düzenleyecisi bir siyasi parti değil, Facebook ve Twitter’daki “Parklar Bizim İzmir” grubundan ve aynı adı taşıyan blogdan haberdar olanlar. Bir başkanı, sekreteryası yok. Tartışmaların doğru ilerleyebilmesi için hemen her gün değişen gönüllü kolaylaştırıcıları var. Hiyerarşi olmasa da gözlerimiz şu ünlü 90 kuşağında.

Eleştirel ancak hoşgörülü
Gündoğdu’da başlayan ve giderek semtlere yayılan bu forumlar parkları adeta bir demokrasi mabedi haline getirdi. Yaklaşık bir haftadır her akşam bir araya gelen insanlar, yerel sorunlarını konuşuyorlar. Birbirlerine, farklı mezhep, din, dil ve cinsel tercihlere sahip ötekilerle empatiyi öğretiyorlar. Topluluk önünde konuşmaya alışmamış bir neslin evladı olarak ben de oradayım. Sanki evinin salonundaymış gibi megafonu eline alıp, dizleri titremeden ve heyecanlanmadan konuşan insanları izliyorum. Karşıyaka Osmanbey’de diğer parklarda olduğu gibi gösterişsiz ancak son derece entelektüel, sıkı eleştirel ama gayet hoş görülü bir konuşma tonu var.

Alkış yok, teşekkür var
Bazen 50’li yaşlarda bir kadın, bazen de sürecin kahramanı 90’lılar alıyor megafonu. Orta ve ileri yaşlardakiler konuşmasını, “Hayata dair umudumu yeşerttiniz, teşekkür ederim” demeden bitirmiyor. Kadın hakları, çevre, yerel yönetimler, sivil itaatsizlik, temel anayasal haklar... Her konu ortada. Forumdan bir saat önce dileyenin katılacağı küçük bir grup karışıklık olmaması için gündem maddelerini seçiyor, oylamaya sunuyor ve toplantı sonunda her karar oylanıyor. Dikkat dağıtmaması ve kutuplaşma yaratmaması için alkış yok. Konuşanın fikrine katılıyorsanız, hafifçe ellerinizi sallıyorsunuz. Katılmıyorsanız, kollarınızla çarpı yapıyor, çok uzattıysa ‘toparla’ işareti yapıyorsunuz. Sonuç hem iyi, hem eğlenceli...

“Hayır” demenin kıymeti
Karara katılmayanlar, isterlerse nedenlerini açıklıyor. Bunu, katılımcılardan Emre’ye soruyorum. Yanıtı şöyle: “Biz zaten ‘Hayır’ dediğimiz için buradayız. Niye böyle dediğimiz bize sorulmadığı için buradayız. O yüzden ‘Hayır’ diyenler bizim için kıymetli ve nedenleri de çok önemli.”

Örneğin, Gezi olaylarında hayatını kaybedenlerin fotoğraflarının yürüyüşlerde kullanılmasına ilişkin öneriye “Hayır” diyen genç, nedenini, “Polisi kışkırtacağını düşünüyorum” diye açıklıyor. Yani, kahramanlık gösterisine ihtiyaç duymadan, herkes yapabileceğini ortaya koyuyor. Birbirinin fikrine katılmayanlar bunu öyle güzel açıklıyor ki, karşılıklı konuşma neredeyse yok denecek kadar az.
Görüyorum ki bu insanlar her oylamada kendilerini değerli hissettikleri kadar yanındakinin itirazını da aynı önemde görüyorlar. Çoğu insanın orada tanıştığını, kaynaştığını ikinci gün anlıyorum. İnsanlar yaşadıklarını yorumluyor, kafa yoruyor, paylaşıyor ve dayanışıyor. Semt parklarındaki bu tartışmaların, antik Yunan demokrasisinin can bulduğu Ege’deki özgün anlamını da unutmuyorum, gülümsüyorum...�

NELER KONUŞULUYOR

Her forum kendi gündemini belirliyor. Örneğin, bugün düzenlenecek ve hekimlerle tıp öğrencilerinin katılacağı forumda, “Direnişte hekim olmak, toplum sağlığı ve demokrasi” konular ele alınacak. Hafta sonları yapılması gereken büyük merkezi yürüyüşlerde cinsiyetçi küfürlerin kullanılmamasından alkol alınmamasına kadar pek çok hassasiyet tartışmaya açılıyor. Kadınların kırmızı giymesi, yoğun biber gazı atılmasına tepki olarak iktidar partisinin il ve ilçe başkanlıklarına kargoyla biber gönderilmesi gibi ilginç öneriler de sunuluyor. “Marjinal söylemine karşı ne yapılabilir”, “Pasif direniş gerekli mi, gereksiz mi”, “Çimlerde oturarak iktidara ne kadar karşı gelinebilir” gibi
sorulara da yanıt aranıyor.

İŞLEYİŞ NASIL

Bütün forumların kolaylaştırıcıları ortak toplantılar yaparak koordineli bir şekilde ilerlemeyi sağlıyor. Zaman ayırabilecek herkes kolaylaştırıcı olabiliyor. İzmir’de yaklaşık 15 noktada alınan kararlar Gündoğdu’daki ortak foruma aktarılarak talepleri gündemde tutmak, sorunları dile getirmek için yapılması gerekenler ortaklaştırılıyor.

�