Ekmekte bilmece
Güncelleme Tarihi:
Gıda Kodeksi yürürlüğe gireli iki yıl olduğu halde denetim uygulanmadığı için ekmek poşete giremedi, ithal edilen trilyonlarca liralık makinalar da atıl kaldı.
TEMEL gıda maddesi ekmeğin el değmeden satılabilmesi için çıkarılan yasa ve yönetmelikler, iki yıl geçmesine rağmen uygulanmıyor. Denetimlerin yetersizliğinin, ambalajsız ekmek satışını teşvik ederken haksız rekabete yol açtığı belirtildi.
Trilyonlar çöpe
20 Ağustos 1998'de yürürlüğe giren Gıda Kodeksi uyarınca, ambalaj makinalarına milyarlarca liralık yatırım yapan sanayici ve fırıncılar ‘‘Makina almayanlar kárlı çıktı. Madem yasalar uygulanmayacaktı neden çıkarıldı?’’ diye isyan ediyor.
TARIM İl Müdürlüğü yetkilileri denetimlerde kodekse uymayanlara para cezası uygulayıp, savcılığa suç duyurusunda bulunduklarını belirtirken, Sağlık İl Müdürlüğü fırınlarda denetim yaptıklarını söylüyor, ancak hiçbir şey değişmiyor.
Tüketici tepkisi
TÜKETİCİ örgütleri ise yerel yöneticileri göreve çağırdı, ‘‘Vatandaşın devlete güveni kalmadı. O gün açıktaki ekmek halk sağlığını tehdit ediyordu, bugün etmiyor mu? Üstelik ekmeğe ambalaj zammı bile uygulandı’’ dedi.
Neden yatırım yapıldı
1998 yılında çıkarılan yönetmelik uyarınca birçok fırıncı ve sanayicinin ambalaj makinalarına milyarlarca liralık yatırım yaptığını belirten İzmir Ticaret Odası Meclis Üyesi Hüseyin Sağır, ‘‘Makina almayanlarla aramızda haksız rekabet oluştu. Çoğu fırında makinalar ölü yatırım olarak duruyor. Bazı fırınlar ise ambalajla üretim yapmaya devam ediyor, ama bunların sayıları çok az. Madem uygulanmayacaktı neden fırıncı esnafına bu kadar yatırım yaptırıldı. Bizler yap boz tahtası mıyız! Sürekli yasalar, yönetmelikler çıkarılıyor, birşeyler değiştiriliyor’’ dedi.
4 milyon dolar harcandı
YURTDIŞINDAN ambalaj makinası ithal eden Bakioğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cem Bakioğlu ise ‘‘Fırıncılara ambalaj makinası verebilmek için 4 milyon dolarlık yatırım yaptık. Ama yasalar uygulanmadığı için bu yatırımı başka alanlara yönlendirmek zorunda kaldık. Bizim bu işte bir zararımız yok. Çünkü İngiltere ve Fransa ile çalışıyoruz. Ama yasaların uygulanmamasından rahatsızız. Çünkü halk sağlığı tehdit altında. Bakkaldan satın aldığımız ve ambalaja girmemiş bir ekmeğe en az 20 kişinin eli değiyor. Böyle olmamalı’’ diye konuştu.
Ne yapacağımızı artık şaşırdık
AMBALAJLI üretime geçilmemesinden rahatsız olduklarına dikkati çeken İzmir Fırıncılar Odası Başkanı Fikri Sırtı, birçok fırıncı esnafının makina almak için 5 miyar ile 30 milyar lira arasında yatırım yaptığını hatırlattı, ‘‘Ambalaj artı bir maliyet getiriyor. 400'e yakın fırın var. Biraraya gelip, karar alma şansımız yok. Fiyat belirlerken bile anlaşamıyoruz. Ambalajlı üretimde nasıl birlikte hareket edeceğiz. Tek çıkar yolu ya herkesin ambalajlı veya herkesin ambalajsız üretim yapması’’ diye konuştu.
Halkın sağlığı kimin umurunda
TÜKETİCİ Koruma Derneği İzmir Şube Başkanı Gülçin Tonguç, 1998 yılında çıkarılan Gıda Kodeksi'nin hala hayata geçirilememesinin, vatandaşın devlete olan güvenini sarstığını söyledi, ‘‘Devlet bu işte ciddi değil, fırıncı nasıl olsun. Halkın sağlığı kimsenin umrunda değil. O gün ambalajsız satılan ekmek halk sağlığını tehdit ediyordu da bugün etmiyor mu? Bu iş denetimsiz olmaz. Fırıncılar, ambalajla satış yapmaktan kaçınıyor. Çünkü maliyet artıyor. Ambalajlı üretime geçilmesi için ciddi bir denetim mekanizması oluşturulmalı’’ dedi.
Savcılığa suç duyurusu
SAĞLIK ve Tarım İl Müdürlükleri arasındaki koordinasyonsuzluk, denetimlerin yetersizliğine yol açıyor.
YAPTIKLARI denetimler sırasında Tarım İl Müdürlüğü yetkilileri, ambalajsız satış yapanlara 243 milyon lira para cezası kestiklerini belirterek, ‘‘Tekrarı halinde para cezaları katlanarak artıyor ve savcılığa suç duyurusunda bulunuyoruz. Kapatma kararlarını ise savcılık kanalıyla uyguluyoruz’’ dedi.
SAĞLIK İl Müdürlüğü'nden yapılan açıklama ise ‘‘Bizim sorumluluğumuz, üretim merkezlerinin yani fırınların sağlık koşullarına uygun olup olmadığıyla sınırlı’’ denildi.
Ekmeğin poşete konması için kıyametler koparıldı. Ancak süre içinde ne denetim kaldı, ne de kurallara uyan fırın. Sofraya gelinceye kadar en az 10 kişinin ellediği ekmek yine poşetsiz satılıyor. (Fotoğraf: DHA - Mustafa OĞUZ - İZMİR)