Ege’ye bir Efes daha

Önemli bir tarihi değer daha çıkarıldı. Batı Anadolu’nun en büyük 7 antik kentinden Tralleis’in, Efes'in uzantısı ve onun kadar görkemli olduğu ortaya çıktı.

AYDIN'ın Kemer Topyatağı Mevkii'ndeki Tralleis Antik Kenti'nde dört yıl önce başlatılan kazı, bir devri günışığına çıkardı. Kültür Bakanlığı ve Aydın Belediyesi'nin işbirliğiyle yapılan kazılarda, M.Ö. 2'nci ve M.S. 14'üncü yüzyıl arası döneme ait çok sayıda eser ortaya çıkarıldı.

250 metrelik tünel

BATI Anadolu'nun en büyük 7 antik kentinden biri olarak kabul edilen Tralleis'te, 250 metrelik yeraltı tünelinde süren kazı, kentin 50 kilometre uzaklıktaki Selçuk'ta bulunan Efes Antik Kenti'nin uzantısı ve en az onun kadar görkemli bir kent olduğunu gösteren zenginliğini gözler önüne serdi.

Kazı alanı genişletildi

TRALLEİS'in en görkemli eserleri arasında cimnasyum, tiyatro, arsenal ve yukarı kent suru gösterildi. Surların ayaklarında dükkanlarla dönemin zenginlerinin kullandığı sanılan villa tipi bir yapı da ortaya çıktı. Kültür Bakanlığı, kazı alanını 40 dönüm araziyi kamulaştırarak genişletti.

Ekonomik destek çağrısı

KAZI Heyeti Başkanı Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Klasik Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Rafet Dinç, kentin tam olarak ayağa kaldırılıp turizme kazandırılması için yıllarca kazı yapılması gerektiğini ve ekonomik desteğe ihtiyaç olduğunu söyledi.

TARİH ÜSTÜNE TARİH

Yrd. Doç. Dr. Rafet Dinç, Tralleis'in, Selçuk'taki Antik Efes'in uzantısı ve onu aratmayacak nitelikte görkemli eserlerle dolu olduğunu söyledi. Yrd. Doç. Dr. Dinç, ‘‘Kent, 500 hektarlık alana oturuyor. Pontus Kralı 6'ncı Mitridathes'in Batı Anadolu'da kılıçtan geçirdiği 36 bin Romalı'nın en az iki katını da Tralleis'te öldürdüğü sanılıyor. Arsenaldeki tünelde 250 metre ilerledik. Çok geniş bir alan. Buranın tamamen günışığına çıkarılması yıllar sürer. Kültür Bakanlığı ve Aydın Belediyesi'nin ortak çalışmalarıyla kazıyı yürütüyoruz. Beşinci kazı dönemini kapattık. Önümüzdeki sezon daha geniş bir kazı ekibiyle çalışma yapacağız’’ dedi.

BULUNAN ESERLER

ANADOLU medeniyetlerine ışık tutan Tralleis'teki kazılarda M.Ö. 2'nci yüzyıl ile M.S. 14'üncü yüzyıl arası döneme ait 1000'e yakın eser bulundu. Çok sayıda sikke, tüneller, su kanalları ve dönemin altyapısını oluşturan kanalizazyon şebeke döşemesine ait parçalar, kandil, mermer bezeme, iskelet, çanak çömlek ve mermer parçaları, sütunlar, sütun başlıkları, bronz ve cam objeler, mürekkep ve ilaç şişeleri, zamanın para birimini basmak için kullanılan mühür, mumluklar ve mermer çocuk heykeli, Eros sütunu, mutfak kapları, çaydanlık ve vazolar, tabaklar çıkarıldı. Bölgeden en az 200 kadar eserin de kaçak kazıyla çıkarılıp yurtdışına kaçırıldığı sanılıyor. Yrd. Doç. Dr. Rafet Dinç başkanlığında 5 arkeolog, 1 restoratör, 1 teknik ressam, 25 öğrenciyle sürdürülen kazılarda eski okul, hamam, cimnasyum ve askeri karargah olarak kullanılan ve bir eşi Bergama'da olan arsenal de ortaya çıkarıldı. Üç katlı arsenalde taş gülleler bulundu. Kazılar, günümüzde de Jandarma Er Eğitim Taburu'na yakın bölgedeki arsenalde devam ederken, toprak altındaki agora ve tapınakların da günışığına çıkarılacağı belirtildi.

İsmi Amazon Tralle’den aldı

TRALLEİS, nüfusu, kapladığı alan, sanatı ve mimarisiyle antik dönemin en seçkin kentlerinden biri. Kent, adını, ‘‘Tralle’’ adındaki bir Amazon'dan alıyor. Tralleis, Anadolu'nun yerli toplumu Karialılar tarafından uzun süre kullanıldı. Tralleis'in batısındaki Dede Kuyusu Höyüğü bu civarda yerleşimin M.Ö. 4500 yılına kadar gittiğini gösteriyor. Tralleis'in tarih sahnesine çıkışı Pers istilasıyla başlar. Büyük İskender'in ölümünden sonra kent Seleukos Krallığı'nın eline geçer ve ‘‘Seleukeia’’ adını alır. Tralleis M.Ö. 188'den önce Bergama Krallığı'na, M.Ö. 133'de Roma İmparatorluğu'na bağlanır. Tralleis, Roma Dönemi'nde en önemli konumuna ulaşır. Bizans Dönemi'nde canlanan kent, 11'inci yüzyılda Aydınoğulları'nın, 14'üncü yüzyılda Osmanlılar'ın hakimiyetine geçti. Tralleis, 18 ve 19'uncu yüzyıllarda ise birçok Batılı gezgin ve araştırmacının uğrak yeri oldu.