Ege mutfağı üzerine (1)

EGE insanı sağlıklı besleniyor. Çünkü Egeli genellikle sebze, zeytinyağı ve balık yiyor. Bu da dünyada kabul edilen sağlıklı beslenme pramidinin oldukça önemli bir bölümünü kapsıyor.

Öyleyse, Ege mutfağını tanımak için Akdeniz diyetine bakalım. Gelin Akdeniz diyeti nereden çıkmış? Beslenme piramidi nedir? Bir göz atalım.

Yetişkinlikte ölüm nedenlerinin başında gelen koroner kalp hastalığı ve kanserden korunmak için gelişmiş ülkeler ve Dünya Sağlık Örgütü, insanların bilinçlenmesi için beslenme önerileri geliştirmişler. Prof. Dr. Ayşe Baysal'ın 1996'da yayınlanan bir yazısından aynen aktarıyorum.

Öneriler:

- Şişmanlığı önlemek için kalori alımını azaltın, beden hareketlerini artırın.

- Enerjinin yağdan gelen oranını yüzde 20-30'a indirin.

Doymuş(*) yağdan sağlanan enerjiyi yüzde 10 ve altına indirin.

Çoklu(*) ve tekli(*) doymamış yağ asitlerinden zeytinyağı kullanın.

- Günlük kolesterol alımını 200-300 miligramın altına indirin.

- Posadan zengin sağlaştırılmamış tahıl ürünleri (bulgur, kepekli ekmek vb.) ve kurubaklagiller ile narenciye, yeşil ve sarı sebzeler, karnabahar, pırasa, soğan, sarımsak, lahana olmak üzere sebze ve meyve alımını artırın.

- Basit şeker alımını azaltın (Çay şekeri, reçel vb.)

- Tuz alımını 5 gramın altına düşürmeye çalışın -yani mümkün olduğunca az tuz kullanın-

- Alkol alımını azaltın. Günlük alımı İngiltere erkek için 90, kadın için 65 miligram, ABD 28-56 miligram olarak sınırlamayı önermiştir.

- Yağı az et, balık, tavuk, yağı azaltılmış süt ürünlerini tercih edin.

- Japonya, potasyum için yeşil sebze alımını artırmayı önermiştir.

- Besin katkı öğelerinin denetimli kullanılması ve hazır besinlerin uygun şekilde etiketlenmesi önerilmiştir.

Akdeniz diyeti bu önerilere uygundur. ABD ve birçok Avrupa ülkesi, Akdeniz diyetinin yararları anlaşıldıktan sonra ‘‘beslenme piramidi'' adını verdikleri piramidin rehber alınmasını savunmaktadırlar.

Türkiye'de halk çoğunluğunun diyeti bu piramide uygundur. Haftaya Ege mutfağının Akdeniz diyetine uyan ve uymayan yanlarını tartışalım.

Not:

* Doymamış yağ: Tereyağ, katı margarin, hayvansal yağlar (süt, kakao).

* Çoklu doymamlş yağ: Çiçekyağı, mısırözü, soya, balıkyağı.

* Tekli doymamış yağ: Zeytinyağı, fındık, ceviz.