Çölyak uyarısı

Pediatrik Gastroentrolog Doç. Dr. Coşkun Çeltik, çölyak hastalığının toplum tarafından henüz yeterince tanınmadığını söyledi. Çölyak hastalığının her yaş grubunda görülebileceğini ve bazı gizli türlerinin de bulunması nedeniyle rutin muayene ve kontrollerde atlanabileneceğini belirten Çeltik, “Çocuk yaş grubunda 300 çocukta bir görülüyor. Güneydoğu'da bu oran biraz daha fazla oluyor. Ancak halk tarafından bu hastalık çok iyi bilinmiyor. Sadece bazı büyükşehirlerde çölyakla ilgili dernekler kurulmaya başlandı. Ülkemizde sadece hastalar ve yakınları, çölyak hastalığından haberdar. Bu nedenle halkımızın bu hastalık açısından eğitilmesi gerekir” dedi.

Çocuğu muayene eden hekimin çölyak hastalığından şüphelenmesi durumunda ise yapılacak işlemin çok basit olduğunu anımsatan Çeltik, “Çölyak düşünüldüğü takdirde tanısı çok basit, bir kan örneği alıyoruz. Pozitif çıkarsa ikinci aşamada pediatrik gastroentrolog devreye giriyor. Gerçekten bağırsakta bu hastalığın olup olmadığının gösterilmesi lazım, endoskopi yardımı ile bağırsaktan biyopsi alınıyor. Çölyak hastalığı çok geniş bir spektrum, buz dağı gibi. Görülen yönü çok tipik olan bulgular dışında atlanabilir” diye konuştu.

“BUZ DAĞININ ALTINI GÖRMEK ÖNEMLİ”

Hastalığın tedavi edilmediğinde boy kısalığı ve büyüme geriliğine neden olduğunu ifade eden Çeltik, hastalıkla ilgili önemli bilgiler paylaştı:
“Hastanın hiçbir şikayeti olmadan sadece boy kısalığı ve gelişme geriliği yansıtabiliyor. Tipik bulguları çoğu doktor tanıyabiliyor. İşte kronik ishal, gelişme bozukluğu, beslenme bozukluğu, karın şişliği. Bu belirtilerle bir hasta geldiğinde tabi çölyak hastalığı teşhisi koymak kolay. Bu buzdağının görülen kısmı. Görünmeyin yüzü içerisinde işte gelişme geriliği, zayıflık, boy kısalıkları var, kronik dirençli kansızlık, anemi yapan sebepler var. Bazı olgular sebepsiz tekrarlayan karın ağrıları ve kabızlıkla gelebiliyor. Ondan sonra çeşitli vesiküler yani su toplantılı, deri döküntülerinin altında yatan bir çölyak hastalığı olabiliyor. Tekrarlayan ağızdaki aftlar, tekrarlayan enfeksiyonların altında yatan bir çölyak hastalığı olabiliyor. Hiç sebebi anlaşılamamış bir karaciğer hastalığının altında bu çölyak hastalığı yatabiliyor. O kadar geniş bir spektrum var ki, bazı endokrin hastalıkları içinde mesela çocukta bir tiroit hastalığı var, bunun altından bile çölyak çıkabiliyor. Ya da çocukta diyabetes menitus dediğimiz şeker hastalığı var bununla birlikte çölyak hastalığı görülebiliyor.”

SAKLANIP KANSERLE ORTAYA ÇIKIYOR

Çeltik, hastalığın kanserle de ilişkisi olduğunu belirterek, “Gizli çölyak dediğimiz, atipik çölyak hastalıkları bazen erişkin yaşta da ortaya çıkabiliyor. Daha kötüsü bu hastalarda tedavi verilmezse barsak lenfoması dediğimiz kanserler gelişebiliyor” dedi.

ÇÖLYAK NEDİR?

Çölyak hastalığı (gluten enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Küçük çocuklarda kusma, ishal, karın şişliği, iştahsızlık, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi daha ileri yaşlarda sadece kansızlık, boy kısalığı, kemik zayıflığı ve nedeni bilinemeyen karaciğer hastalığı gibi çok değişik belirtilerle de kendini gösterir. Çölyak hastası olan kişiler buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan ve gluten olarak adlandırılan bir proteine tahammül edememektedir. Çölyaklı hastalar gluten içeren yiyecekler yediklerinde, onların bağışıklık sistemleri bunu ince bağırsaklara zarar vererek yanıtlar.