Çırak sigortası ne işe yarar

SORU
"1983 yılında çıraklık okuluna gittim ve orada numara alarak SSK'lı olduk. Daha sonra askere gittim. Dönüşte de çok yerde çalıştım ama bir fabrikada 1987 de girişim yapılmış. Sorduğumda çırak sigortamın işe yaramayacağı söyleniyor. Bu konuda yapılacak bir şey var mı?" T.KESTEL

CEVAP
Baştan söyleyelim, çıraklık okuluna giderken yapılan SSK girişi, "ilk işe giriş tarihi" sayılmamaktadır. Sizin deyiminizle bir işe yaramaz. Çıraklık okuluna giderken "pratik eğitiminizi" yaptığınız işyerindeki çalışmalarınız nedeniyle sadece iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortasına tabi olmaktasınız. Dolayısıyla adınıza yatan primler de sadece bu sigorta dalları içindir. Emeklilik primleri yatmamıştır. Bu sebeple de emeklilik işlemleri açısından önem arzeden ilk işe giriş tarihiniz 1987 yılı olacaktır. Ancak, çırakken verilen SSK numarasını sonradan kullanmanızın ise bir sakıncası bulunmamaktadır.

Kız çocuğun yetim aylığı

SORU
Kız kardeşim 40 yaşında ve vefat eden babamdan dolayı Emekli Sandığı'ndan yetim aylığı alıyor. Evli değil ve çalışmıyor. Çalışsa bile aldığı yetim aylığı kesilmesin diye sigortasız çalışıyor. Kendisinin sigortası olamaz mı? Ç.YETKİN

CEVAP
Bu konuda bir karışıklık var. Her yetim aylığı alan kız çocuk çalıştığı vakit aylığı kesilmez. Yada her sosyal sigorta kurumundan yetim aylığı alan için böyle bir yasal zorunluluk yoktur. Eğer kız kardeşiniz Bağ-Kur yada SSK'dan yetim aylığı alsaydı ve nerede olursa olsun çalışsaydı aldığı yetim aylığı kesilirdi. İster işçi, ister esnaf isterse de memur olarak çalışsın bu fark etmezdi. Ancak halihazırda Emekli Sandığı'ndan yetim aylığı alan kız kardeşiniz eğer işçi yada esnaf/şirket ortağı olarak çalışıyor ise yine yetim aylığı kesilmez. Yani hem aylığını alır hem de bu statülerde çalışarak kazanç elde edebilir. Aldığı yetim aylığının kesileceği çalışma statüsü sadece memur olarak çalışması durumunda sözkonusu olur. Örneğin; kardeşiniz eğer devlete ait bir kurumda memur/kamu görevlisi vb. olarak çalışır ise yetim aylığı kesilir. Onun dışında özel sektörde yada bağımsız olarak çalışır ise yetim aylığı kesilmez. Dolayısıyla şu anda sigortalı olmasının bir sakıncası bulunmamaktadır.

Emekli öğretmenin destek primi?

SORU
Bir devlet okulunda müdürlük yaptıktan sonra Emekli Sandığından emekliye ayrıldım. Şu anda bir özel dershane işletiyoruz. Şirketin ortaklarından biri de benim. Benim de prim ödemem gerektiği söyleniyor. Ben zaten emekliyim. Neden prim yatıracağımı anlamadım. H.KARLI

CEVAP
Şu anda emekli de olsanız, şirket ortaklığınız nedeniyle 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nun ek 20.maddesi gereğince zorunlu Bağ-Kur sigortalısı sayılmaktasınız. Böyle olunca da sizin gibi benzer durumda olanların Bağ-Kur’a sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekmektedir. O da her ay için 12. gelir basamağının yüzde 10’dur. Bu rakam da şu anda yaklaşık 70 YTL’dir. Dolayısıyla her ay Bağ-Kur’a bu tutarı yatırmak durumundasınız.

Öte yandan Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ardından yapılacak değişikliklerle 1 Haziran 2008’de yürürlüğe girmesi beklenen 5510 sayılı Kanunun 30.maddesinde ki düzenlemeye göre; "...çalışmaya başlayanların aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir. Bunlardan, almakta oldukları aylıklarının yüzde 15’i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir." Şu halde, öngörülen kanuni değişiklik yaşama geçer ise diyelim almakta olduğunuz emekli aylığınız 1.000 YTL ise her ay için Sosyal Güvenlik Kurumuna bunun yüzde 15’i olan 150 YTL ödeyeceksiniz.