Biz gömüyoruz onlar çıkarıyor

İZMİR’in Bergama İlçesi’nde bulunan dünyanın sağlam kalmış tek antik ılıcası olan Allianoi’nin sulara gömülmesi tartışmaları sürerken, komşu Bulgaristan Avrupa’nın en büyük barajlarından biri olan eski adı Filibe yeni adı Koprinka’nın suları altında bulunan Trakya Kralı 3. Seuthes tarafından kurulan Seuthopolis Antik Kenti’ni kurtarmaya çalışıyor.
Allianoi ile aynı kader
Komşu Bulgaristan’ın bugün su üzerine çıkartmak için proje hazırladığı ve kaynak aradığı Seuthopolis Antik Kenti’de Allianoi’nin kaderini paylaştı. Yapımına 1948 yılında başlanan Filibe Barajı ile birlikte Seuthopolis’te de kazı çalışmaları başlatıldı. Baraj çalışmaları sürerken Odrissia Kralı Kral 3. Seuthes’in MÖ. 4 yüzyılda 890 metrelik duvarlarla çevrilmiş yönetim merkezi Seuthopolis antik kenti tamamen ortaya çıkartıldı. Çok önemli arkeolojik bulgulara rağmen gün yüzüne çıkarılan Seuthopolis, enerji uğruna 1954 yılında bu kez suların altına gömüldü.

Üzerini örttüler

Doğa derneği üyeleri, İzmir’in Bergama ilçesinde yapımı tamamlanan Yortanlı Barajı’nın suları altında kalacak olan ALLIANOI antik kenti’nde zincirli eylem yaptı. Kendilerini sutunlara zincirleyen eylemciler, alanda çalışma yapan inşaat firması elemanlarının kenti terketmesi üzerine zincirli eyleme son verdi. Alana inşaat firması tarafından getirilen yaklaşık iki kamyon kum eylemcilerle birlikte gazetecilerin gelmesi üzerine branda ile örtüldü.

UNESCO’dan ödüllü proje

Seutholopis Antik Kenti Bulgaristan’ın tanınmış mimarlarından Jeko Tilev’in 2002 yılında hazırladığı projeye kadar sular altında kaldı.  Tilev’in hazırladığı proje 2006 yılında Sofya’da yapılan Dünya Mimarlık Triennali’nde UNESCO’dan “Büyük Ödül” kazandı. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunmayan Seuthopolis Projesi için ödüle rağmen pek çok engel çıktı. UNESCO’dan destek bulamayan Bulgaristan Kültür Bakanlığı 80 milyon Euro tutan proje için uluslar arası mali destek bulmak için çalışmaya başladı. Hollanda, Kuveyt ve Avusturya’dan mali destek sağlandı.

Çember duvar içine alınacak

Projeye göre Koprinka Barajı’nın altında kalan antik kent, 420 metre çapında çember duvar içine alınacak, önce sular boşalacak, temizlenip kurumaya bırakılacak. Ziyaretçiler buraya botlarla taşınacak. Camdan asansörlerle su seviyesinin 20 metre altına kadar inilip bu antik kent gezilebilecek. Çemberin iç kısmı bahçeler, teraslarla kafe ve restoranlar ve kültür merkezleriyle donatılacak. Antik kent geceleri tümüyle aydınlatılacak.�

Jüride kent bilimci bir Türk

Tilev’in projesine ödül veren jüride bulunan ünlü Türk Kentbilimci Mimar Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp, Bulgaristan’ın kültürüne sahip çıkmak için çırpındığını, bizim ise kültürümüzü gömmek için uğraştığımızı söyledi.
Kültürümüze sahip çıkmalıyız
Alp, “Türkiyemizin yöneticileri, bilim adamları, düşünenleri, bizler günlük menfaatlerle uğrasıp Bergama da Allianoi, Dicle de Hasankeyf, Fırat ta Zeugma antik kentlerinin baraj inşaatları nedeniyle sular altında kalış sürecini çaresiz seyrederken komşu Bulgar’ın aynı kadere mahkum olmuş bir antik kenti kurtarmak için hazırladığı proje Jürinin oybirliği ile hiç tartışmasız büyük ödüllerden bir tanesine layık görüldü. Komşu projesini gerçekleştirebilirse bir taşla üç kuş vuracak. Hem kültürüne sahip çıkacak, hem barajı yapılacak, hem turizm yapacak” dedi.

Kendi işine baksın

İzmir’e gelen ünlü pop yıldızı Tarkan, Allianoi antik kentinin baraj suları altında kalmasına karşı olduğunu açıklayınca Çevre Bakanı Veysel Eroğlu’nun tepkisini çekti. Bakan Eroğlu, “Tarkan kendi işine baksın. Orda sadece Paşa ılıcası var. Antik kent yok” dedi. Bakan’ın bu açıklaması entelektüel çevrelerde tepkiyle karşılandı.