Baş ağrısına buselik uykusuzluğa uşşak

Bakan Prof. Recep Akdağ, sunuş yazısında, başta hekimler olmak üzere tüm sağlık çalışanlarının şarkılarda dile getirilen aşk ve ayrılık acılarına, gönül dertlerine belki çare bulamadıklarını belirtti, “Ancak fedakarlık ve diğerkamlıkla çok üstün gayretler göstererek vatandaşlarımızın sağlıkla ilgili tüm sorunlarına deva olmuşlar, bu hususta önemli eserler icra etmişlerdir” dedi.
Selçuk Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Öğretim üyesi Dr. Mustafa Çapan’ın “Musiki ve Şiir İkliminde Dert, Derman, Tabip Olgusu”, Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Türk Musikisi Bölümü’nden Yrd. Doç. Pınar Somakçı’nın “Türklerde Müzikle Tedavi” ve araştırmacı-yazar Abuzer Akbıyık’ın “El Çek Tabip El Çek Yaram Üstünden” başlıklı incelemelerinin yer aldığı eserde, sağlıkla ilgili 93 şarkının güfte ve besteleri yer alıyor. Sanatçı Salih Turhan, yazar Abuzer Akbıyık ve Sağlık Bakanlığı Daire Başkanı Osman Güzelgöz tarafından hazırlanan kitabın içinde çeşitli sanatçıların seslendirdiği 12 şarkılık CD de bulunuyor.

FARABİ’YE GÖRE

- Rast makamı: İnsana sefa (neşe-huzur) verir.
- Rehavi makamı: İnsana beka (sonsuzluk fikri) verir.
- Kuçek makamı: İnsana hüzün ve elem verir.
- Büzürk makamı: İnsana havf (korku) verir.
- Isfahan makamı: İnsana hareket kabiliyeti, güven hissi verir.
- Neva makamı: İnsana lezzet ve ferahlık verir.
- Uşşak makamı: İnsana gülme hissi verir.
- Zirgüle makamı: İnsana uyku verir.
- Saba makamı: İnsana, cesaret, kuvvet verir.
- Buselik makamı: İnsana kuvvet verir.
- Hüseyni makamı: İnsana sukunet, rahatlık verir.
* Hicaz makamı: İnsana tevazu (alçakgönüllülük) verir.

MAKAMLAR VE ÇOCUK HASTALIKLARINA ETKİSİ

Yrd. Doç. Pınar Somakcı, incelemesinde, Türk- İslam alimlerinden ve hekimlerinden Farabi’nin Türk müziği makamlarının zamana göre psikolojik etkilerine yer verirken, Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi’nin “Emraz-ı Ruhaniyeyi Negama-1 Musikiye” adlı eserinde çocuk hastalıklarına hangi makamın iyi geldiğinin yer aldığını hatırlattı. Bu makamlar ve iyi geldiği belirtilen çocuk hastalıkları şöyle sıraladı:
- Irak makamı: Çocuktaki menenjit hastalığına faydalıdır.
- Isfahan makamı: Zeka, zihin açıklığı verir, soğuk algınlığı ve ateşli hastalıklardar korur.
- Zirefkend makamı: Felç ve sırt ağrısına iyi gelir, kuvvet hissi verir.
- Rehavi makamı: Tüm baş ağrılarına, burun kanamasına, ağız çarpıklığına, felç ve balgam hastalıklarına iyi gelir.
- Büzürk makamı: Beyin, kulunç ağrılarına iyi gelir, kuvvetsizliği ortadan kaldırır.
- Zirgüle makamı: Kalp, beyin hastalığı, menenjit, mide harareti, karaciğer ateşine iyi gelir.
- Hicaz makamı: İdrar yolu hastalıklarına iyi gelir.
- Buselik makamı: Kalça, baş ağrısı ve göz hastalıklarına iyi gelir.
- Uşşak makamı: Ayak ağrıları ve uykusuzluğa iyi gelir.
- Hüseyni makamı: Karaciğer, kalp hastalıklarına, nöbet, gizli hummalara iyi gelir.
- Neva makamı: Buluğ çağına ulaşmış çocuğa, kalça ağrısına, gönül sevincine iyi gelir.

Şarkılardan örnekler

“Açıldı gül figan etmekte
bülbül” / Hicaz
“Avare gönül hasta gezer yar emelinden” / Uşşak
“Bırak merhel saran dostum yaram merhemle bağdaşmaz” / Buselik
“Derd-i hicrane tabibim bir deva bilmez misin” / Hüseyni
“Öyle derin bir yara kişifa bulmaz yıllar geçse” / Rast
“Yanık Ömer” / Hüseyni
“Yine aldı fam beni” / Hicaz