ABD’li depremcilerin açıklaması talihsizlik

AMERİKALI iki deprem uzmanı, “İzmir depreme hazırlıklı olsun. Bu yıl 7.2’lik bir deprem kuvvetle muhtemel” dedi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’nda (USGS) görevli araştırmacı Tom Parsons ve Washington Üniversitesi’nden sismolog Prof. Dr. John Vidale’nin yaptığı bu açıklama İzmirlileri korkuturken, İzmirli bilim insanları talihsizlik olarak değerlendirdi.

Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı, jeofizik ve sismoloji uzmanı Prof. Dr. Atilla Uluğ, “Böyle bilimsel açıklama olmaz. Ansiklopedik bilgilerle bilimsel açıklama yapılmaz. Eğer yeni bir cihaz ya da yöntem keşfettilerse bunu bilimsel bir kongrede açıklayabilirlerdi. Talihsizlik olarak değerlendiriyorum” dedi.

Yoğun bakım örneği

Bir yerdeki depremlerle ilgili kesin açıklamalar yapmak için o bölgeyi yıllarca takip etmek gerektiğini kaydeden Uluğ, sözlerine şöyle devam etti: “Bu bölgeyi yıllardır takip eden, araştırma yapan bizler bile kesin bir tarih vermiyoruz. Öncelikle büyüklüğünü vermek çok riskli. Neden 7.3 ya da 7.1 değil de 7.2? Bölgede 300-400 yılda bir deprem olduğu, artı eksi 10 sapmayla bunun hangi tarih dilimine gelebileceğine dayanarak rakam söylenebilir. Ancak deprem stres araçlarıyla faya odaklanıp, fayı ve bölgeyi adım adım takip etmeden ve bir sürü parametreyi değerlendirmeden tahmin yapılamaz. Aynen yoğun bakımdaki bir hastanın adım adım ölüme gidişini izlemek gibi. O durumda bile doktorlar, ‘Şu gün hasta ölecek’ diye bilemiyor. Deprem tahminleri de bundan farksız. Zaten İzmir’de şiddetli bir deprem olacağını artık biliyoruz. Ama tam şiddeti ve tarihiyle ilgili bu açıklamaları talihsiz buluyorum.”

Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü, Dokuz Eylül Üniversitesi Jeofizik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zafer Akçığ ise İzmir ve çevresinde bir deprem beklendiğini ancak tarihini ve tam şiddetini tahmin etmenin doğru olmadığını söyledi. İzmir’in klasikleri ölçüldüğünde birçok bilim insanının ortalamasının 6.5 civarı olduğunu ifade eden Akçığ, “İzmir’de en büyük deprem 1688’de meydana gelmiş. O da 6.5 büyüklüğüne denk geliyor. O dönemlerdeki tahminler araziye göre gözlemsel yapılıyor. En fazla 6.6-6.7 civarıdır. 1900’den bu yana da 1974’te 5.5, 1977’de iki cuma üst üste 5.5 civarıydı. Daha sonra 1984’te Kuşadası var 5.9, arkasından 2003 ve 2004’te 5.9 ve 5.7 Seferihisar depremleri var. Bu da İzmir’in klasikleriyle ölçülüyor. 6.5 civarı birçok bilim insanının ortalaması. Tam tarihini ve şiddetini tahmin etmek kehanet olur. Dolayısıyla 7.2, 7.1 gibi açıklamaları doğru bulmuyorum.”