9 soruda 9 Eylül

DOKUZ EYLÜL 1922, yani İzmir'in kurtuluşu; Kurtuluş Savaşımız’ın zafere ulaştığı olağanüstü güzellikte efsanevi bir tarihtir. Bu olayı genç kuşakların iyi öğrenmesi ve anlamını özümsemesi gerekir. Çünkü 9 Eylül özgürlük demektir. Gençlerimizin ve öğrencilerimizin bu şanlı günü iyice kavrayabilmesi için 9 soru hazırladıkİzmir'in işgali?Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nda yenilmişti. Toprakları paylaşılıyordu. 5 Mayıs 1919 tarihinde "Paris Barış Konferansı"nda toplanan Amerika Başkanı Wilson, İngiltere Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Clemenceau, İtalya Başbakanı Orlando, İzmir ve çevresini Yunanistan'ın işgal etmesine karar verdiler. Amaçları, Batı Anadolu'daki Türk varlığına son verip, bu toprakların Yunanistan'a bağlanmasıydı. Yenik Osmanlı Devleti bu karara uydu.İşgalde ne oldu?Yunanistan, emperyalist batılı devletlerin donanmaları desteğinde büyük bir ordu ile İzmir'e 15 Mayıs 1919 sabahı asker çıkarmaya başladı. Rumlar ve Ermeniler, işgalci orduyu hemen destekledi. İşgal ordusu, Pasaport'tan Konak'a törenle geldiğinde, gazeteci Hasan Tahsin ilk kurşunları sıkarak kurtuluş direnişini başlattı. Hasan Tahsin ve yüzlerce Türk, hemen katliama uğradılar. Zulüm oldu mu?İzmir Şehri, Yunan işgalini yaşadığı 3,5 yıl içinde çok zulüm gördü. Birçok Ermeni, yerli Rum, bazı Müslüman gazeteci, bürokrat, tüccar ve din adamları, Yunan işgal kuvvetlerine hizmet ettiler. Türklerin büyük çoğunluğu ve yurtsever imamlar, Levantenler ve Museviler, zalim Yunanlılara teslim olmadı, baş eğmedi. Yunan Valisi Steryadis yönetimindeki azgın Efzon askerleri evlere girip yağma yaptılar, namusa el uzattılar, ağır koşulları halka dayattılar. Birçok Türk cemaat önderi, Yunanistan'a sürüldü.9 Eylül'de ne oldu?30 Ağustos Zaferi’nden 10 gün sonra, Fahrettin Paşa kumandasındaki "5. Süvari Kolordusu’’nun süvarileri İzmir önlerinde belirdi. Kur. Alb. Mürsel Baku komutasındaki "1. Süvari Tümeni", Kadifekale yönünden kente girdi. Kur. Alb. Zeki Soydemir komutasındaki "2. Süvari Tümeni", Bornova-Alsancak-Konak istikametinden şehre akın etti. Kur. Alb. Suphi Kula komutasındaki "15. Süvari Tümeni", Menemen-Karşıyaka yönünden kente girdi.Bayrakları kim çekti?İzmir Hükümet Konağı'na, halktan birinin uzattığı ele yapılmış bir Türk bayrağını, önce Teğmen Ali Rıza Akıncı, daha sonra gelen alay sancağını Yüzbaşı Şerafettin (İzmirli), Teğmen Hamdi (Yurteri) ve Teğmen Ali Rıza (Akıncı) birlikte çektiler. Kadifekale'ye Teğmen Celil çekti. Kordon Paket Postanesi'ne Binbaşı Selahattin (Selışık) bayrak astı. Sarı Kışla'ya, Binbaşı Zeki (Doğan) ve Yüzbaşı Fikret (Yüzatlı) bayrak çektiler. Karşıyaka'ya Binbaşı Zekai (Kaur) ve Bombacı Ali Çavuş çekti.Gazi, nasıl geldi?Gazi Mustafa Kemal Paşa, 10 Eylül günü İzmir'e geldi, Hükümet Konağı'nda resmi işlere el koydu. Akşamüstü Karşıyaka'ya geçti. Gece kalacağı sahildeki İplikçizade Köşkü'ne girerken ayakları altına serilen Yunan bayrağına basmadı ve yerden kaldırttı. Oysa, aynı eve 2 yıl önce gelen Yunan Kralı Konstantin, aynı yere serilen Türk bayrağına basarak köşke girmişti.Yangını kim çıkarttı?13-16 Eylül 1922 tarihleri arasında Basmane'deki Ermeni mahallesinden başlayan korkunç yangın, şehri Türklere teslim etmek istemeyen Ermeni çeteleri tarafından başlatıldı. Kadifekale'den esen rüzgar sebebiyle 3 gün içinde, Basmane, Çankaya, Kahramanlar, Fuar, Alsancak, Kordon gibi semtler kül oldu. İzmir İtfaiye Kumandanı Paul Greskoviç, ABD-Kongre Kütüphanesi "Amiral Bristol Koleksiyonu 38 Genel Yazışmalar" isimli dosyaya tevdi ettiği tarihi yangın raporu ile, kenti Ermeniler'in yaktığını ispat etti.Sonuçları ne oldu?İzmir'in kurtuluşu, tüm ülkenin kurtuluşunu tasdik etti. Yeni bir devlet için ümitleri artırdı. Yanan İzmir'de başlayan imar çalışmaları, 9 Eylül heyecanıyla sürdü. Genç Belediyle Başkanı Dr. Behçet Uz, yanan alanlarda bir Kültürpark ve Fuar kurdu. 17 Şubat 1923'te İzmir İktisat Kongresi toplandı, milli kurtuluş heyecanından doğacak milli ekonomi hamlesi başladı. 9 Eylül coşkusu, kalkınma idealine dönüştü..Nereleri gezmeli?9 Eylül ruhunu yaşamak için, bu sabah 10.00 civarında Konak Hükümet Konağı'na bayrak çekilişini izlemeli. Belkahve Anıtı, Halkapınar Şehitler Anıtı, Kordon'daki Atatürk Müzesi, Fuar, Pasaport Heykeli, Vilayet Binası ve Hasan Tahsin Heykeli gezilebilir. Samim Kocagöz, Attila İlhan, Kemal Tahir, İlhan Selçuk, Şükran Kurdakul, Bilge Umar gibi yazarlarımızın konu ile ilgili kitapları okunmalı..İzmir'in dağlarında çiçekler açarBozulmuş düşman sel gibi kaçarŞaşırdı, girdi düşman aslan yatağınaKim karşı durabilir Türk'ün al sancağına..Bir Halk TürküsüGazi Mustafa Kemal Paşa önderliğinde, kahraman Türk Ordusu'nun emeği ile gerçekleşen 9 Eylül Zaferi, yüce Türk milletinin eseridir!İzmir Hükümet Konağı'na 9 Eylül sabahı Türk bayrağını çeken kahramanlar: Yüzbaşı Şerafettin (İzmirli), Teğmen Hamdi (Yurteri) ve Teğmen Ali Rıza (Akıncı)Gazi’nin Ege’ye zafer bildirisiGazi Mustafa Kemal Paşa ve İzmir'i kurtaran komuta heyeti.Æ Büyük ve asil Türk milleti!.. Ordularımız, 9 Eylül 1338 (1922) sabahı, İzmir'imizi ve akşamı Bursa'mızı, yani tüm Batı Anadolu'yu muzaffer şekilde kurtardılar. Akdeniz, askerlerimizin zafer teraneleriyle dalgalanıyor..Æ Asya İmparatorluğu'na yeltenen küstah düşmanın, muharebe meydanlarına gelmek cesaretinde bulunan ordu komutanları ile komuta heyetleri, Millet Meclisi'nin esir-i harbi bulunuyorlar. Eğer Yunan Kralı'nı da esir edemediysek, bu zatın sarayında oturmayı, harp meydanına gelmeye tercih etmesi yüzündendir.Æ Batı fabrikalarının çelik zırhları ile kaplanan muazzam Yunan orduları artık Anadolu dağlarında zabitleri tarafından terk edilmiş zavallı sürüler, kudurmuş kütleler ve ağaç diplerinde kalmış yaralılardan ibarettir. Düşman ordularının harp malzemesi tamamen topraklarımızda kalmıştır. Düşman 100 bin insan kaybetmiştir, bizim kaybımız ise 10 bin civarındadır.Æ Millet orduları, 14 gün zarfında düşman ordularını imha ederek, 400 kilometrelik fasılasız bir takip yaptı. Bu büyük zafer tamamen senin, Türk milletinin eseridir. Büyük ve necip Türk milleti! Anadolu'nun halas zaferini tebrik ederken, sana Uşak'tan, Aydın'dan, Manisa'dan, İzmir ve Bursa ufuklarından ordularının selamını da takdim ediyorum.. 10 Eylül 1922..BaşkumandanMustafa Kemal