485 bin çölyaklı hastalığını bilmiyor

TÜRKİYE’de sayısı 500 binleri bulduğu tahmin edilen ancak 15 bin kişide tespit edilen çölyak hastalığında henüz teşhisi konmamış olanlara dikkat çekmek isteyen bir uygulama yapıldı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde (EÜTF) 5’nci sınıftan 86’sına parmak ucu testi yapıldı ve 24 yaşındaki Onur Benli ve 25 yaşındaki Sadık Özöner adlı iki öğrenciye de neredeyse tesadüfi bir şekilde çölyak tanısı kondu. İnce bağırsağın buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan glutene duyarlı olması anlamına gelen ve ömür boyu diyet yapılmazsa kemik erimesinden kansere kadar pek çok hastalık riskini de beraberinde getiren çölyak hastalığında binlerce kişinin daha kaliteli yaşaması için parmak ucu testi başta olmak üzere teşhis imkanlarının geliştirilmesi gerekiyor. Çünkü 485 bin kişi hastalığının farkında olmadan yaşamaya devam ediyor.
Projenin yürütücüsü Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı ve EÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Sema Aydoğdu, şu an teşhis konmadan “kalitesiz” bir yaşam sürmek zorunda kalan yaklaşık 485 bin kişinin bulunduğunu belirterek bu konuda farkındalık yaratmak istediklerini söyledi. Çölyak hastalığı görülen kişilerin çok az kısmının tipik belirtileri gösterdiğini, yüzde 60-70’lik kısmın ise daha sessiz formlarda, bağırsak dışı organlardaki rahatsızlıklardaki şüphelerle gözetim altına alındığını kaydeden Aydoğdu, “Bu nedenle çölyakta tanı çok zor. Bu yüzden hekimlere de büyük sorumluluklar düşüyor. Maalesef hekimlerin elinin altında kolay ulaşılabilir bir tanı yöntemi yok. Ben en azından öğrencilerin bunu bilmesi ve bu konuda giderek genişleyen bir baskı grubunun oluşmasını sağlayabilmek amacıyla bu uygulamayı hayata geçirdim. Bir hayırseverin katkısıyla alınan 6 bin kitlik parmak ucu çölyak testlerimizi 5’nci sınıf öğrencileriyle uygulamaya başladık. Bu gruptaki 173 öğrencinin 86’sının taramasında iki öğrencimizin testi pozitif çıktı. Diğer tetkiklerle birlikte çölyak tanısı konuldu. Ulusal ve uluslararası verilere göre bu hastalığın görülme sıklığı yüzde 1 dolaylarında. Bu da riski ortaya koyuyor” diye konuştu.

SGK tarafından karşılanmalı

Son yıllarda çölyakla ilgili çalışmalar sonucu gıda sanayiden halk arasında bilinirliğe kadar önemli bir yol alındığını dile getiren Prof. Dr. Aydoğdu, “Çölyak tanısının rahatlıkla konabilmesi için parmak ucu testinin SGK tarafından karşılanması adına pek çok çalışma yapılıyor. Hekimlerin elinin altında hızlı bir tanı testi olması gerekiyor. Umudumuz 5 dakikada sonuç veren bu testin sosyal güvence kapsamına alınması. Çünkü çölyak için kan testi her yerde yapılamıyor. Bu soruna çözüm bulunursa geç tanı sorunu da önemli oranda çözülecektir” dedi.

KİLO ALAMIYORDUM

Yıllardır zayıflık problemi yaşadığını, ancak nedeninin bulunmadığını anlatan Sadık Özöner, “Yapılan test sonucu pozitif çıkınca Sema Hoca’ya fiziksel bir şikayetim olmadığını söyledim. Ancak kemik ölçümü yaptırınca kemik erimesi çıktı. Neden kilo alamadığımı öğrendim. Şimdi son 3 ayda 6 kilo aldım. Eskiden iki ayda bir 12 saatlik karın ağrılarım olurdu, glutensiz gıdalar almaya başlayınca bu ağrılar geçti. Spora başladım. Kilo alabildiğimi gördüm, mutluyum. Her gıdanın glutensiz bir alternatifine ulaşabilmemiz bizim için şans” diye konuştu.

SORUNLARIM BİTTİ

Onur Benli yaşadıklarını şu sözlerle anlattı: “Test için gönüllü oldum. Pozitif çıkınca çok şaşırdım. Demir eksikliği varmış ancak kansızlık düzeyinde değilmiş. Dolayısıyla hiçbir belirti olmadan bu tarama sayesinde çölyak tanısı konabilmiş oldu.  Başta çok moralim bozuldu. Zaten hastalığın da ne olduğunu bilmiyordum. Birkaç gün dışarı çıkmadım. Ondan sonra Sema Hoca’yla konuştuk. Hastalığı anlattı. Şimdi moralim düzeldi. Hayatıma devam edeceğim. Herşeyin glutensizi zaten var. Benim de tanıdan sonra hayatım düzene girdi, uykusuzluk sorunum vardı, bitti.”