400 milyon TL'yi zemin yuttu

"İzmir'in Büyük Mühendislik Yapıları Jeoteknik Sempozyumu" İzmir Mimarlık Merkezi'nde gerçekleşti. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Alim Murathan sempozyumun açılış konuşmasında İzmir Metrosu, Konak ve Sabuncubeli Tünelleri'nde yaşanan sorunlar ve yapılan ciddi keşif artışlarıyla ilgili açıklamalar yaptı. Murathan, "Bu kentte zeminden kaynaklanan sorunlar var. Bunları çözmek için çaba sarfediyorlar" dedi.

Konak Tüneli'nin 2011 yılında başladığını belirten Murathan, "Bu projenin Bitiş tarihi 2013 yılıydı. Henüz tamamlanmadı. 150 milyon keşif bedeli var. Harcama 250 milyon. Kesin olmamakla birlikte toplam 300 milyon TL'ye malolacak. Yaklaşık 150 milyon bir keşif artışı yaşandı. Kesinleşmiş bir güzergah olmadan başlanmış. Son derece yetersiz jeolojik etüt çalışmaları bakanlık ve ilgili müdürlükleri tarafından onaylanmadan 1645 metre uzunluğunda iki şerit halinde Bakan talimatıyla 'hele bir başlayalım mantığıyla' başlanmış. Jeolojik özelliklerin yetersiz ön çalışmalarla ortaya konanlardan çok daha farklı olması sebebiyle ek maliyetler oluşmuş. Yapım sırasında ciddi hasarlar meydana geldi. İki yıllık zaman kaybı ve 150 milyon TL ek keşif artışıyla inşaat devam ediyor" dedi.

Sabuncubeli tünelinin planlanan maliyetinin 55 milyon TL olmasına karşın bugüne kadar 100-120 milyon TL harcandığını belirten Murathan, "Tamamlandığında 200 milyon TL harcanmış olacak. Bitirilememesinin keşifte yüzde 85'e varan artışın nedeni güzergah ve zemin etütleri yapılmadan işe başlanmış olmasıdır. Eksik yapılan başlamalar yanlışlara sebep olmuş sorunlu bir proje ortaya çıkmıştı. Yol güzergahı için yeterli çalışmalar olmadığından proje sırasında kaymalar olmuştur. Altı aylık bir zaman kaybı sonrası bir buçuk milyon ek maliyetle tekrar her şeye sıfırdan başlanmıştır. Bu tünelin yüklenicisi iflasını istedi. Tünelde tüm inşaat durdu" dedi.
İzmir Metrosunu da iki şirketin bırakması sonucunda projenin ikiye bölünmesiyle iki farklı şirket tarafından yapıldığını belirten Murathan "Bu projenin de başlangıç tarihi 2005'dir. Ön görülen tarih 2008'di. Bitiş ise 2014'dü. Keşif 130 milyon. Tamamlanmış hali 230 milyon TL'dir" dedi.

Bu üç örnekteki mali kayıpların siyasi bir faturası olması gerektiğini belirten Murathan, "Sonuç olarak metro için jeolojik etütlerin eksik olması kazı yenileme hızlarının planlamada öngörülen hızlardan çok daha düşük olmasını ortaya çıkarıyor. İzmir Metrosu 9 yılda tamamlanabildi. Çok ciddi eksiklikle söz konusu oldu. Gerek Sabuncubeli gerek, Konak tünelleri, gerekse metro ikinci aşama döneminde yer altındaki belirsizlikler, bizi keşif ve maliyet artışlarıyla karşı karşıya bırakıyor. Bu üç örnekte de bunları görebiliyoruz. Konak tüneliyle ilgili Hollandalı bir ekip zemin etüdü olup olmadığını sormuştu. Bakan talimatıyla başladığını söyledik. Bu etütlerin yeteri kadar önemsenmiyor. Sayıştay 2013 yılında bir rapor açıkladı. Ağırlıklı olarak TCDD'nin hızlı tren projesiyle ilgili hızlı tren yapımında yüzde 40'lara varan maliyet artışlarının nedeninin zamanında etütlerin yapılmaması olduğu belirtildi. Bolu Tünel'lerinden tutun Selatin Tüneli'ne kadar jeolojik ve jeoteknik etütlerin eksik yapıldığını ve bunlarında da ciddi maliyet artışları getirdiğini görüyoruz. Bu üç projedeki yaklaşık 400 trilyona yakın maliyet artışını kim ödeyecek? Bunun bir siyasi faturası olması gerekiyor" dedi.

YENİ KENT MERKEZİ UYARISI
İzmir'de yeni kent merkezinin Bayraklı kent merkezi olarak belirlendiğini söyleyen Murathan Bayraklı'da yapılan yüksek binaların zemin çalışmaları için Bayraklı Belediye Başkanı Hasan Karabağ'dan 2 kez randevu istediklerini de belirtti. Murathan, "Burada 100 metreyi aşan yapılar inşa ediliyor. Bayraklı kent merkezinde yüksek yapıların yapılmasını doğru bulmuyoruz. Nedeni son dönemlerdeki araştırmalar gösteriyor ki İzmir'de 7 üzerinde deprem üreten faylar var. Zemini ne kadar ıslah edersek edelim Gölcük Körfezi gösterdi ki zemin bütün olarak çalışabiliyor. Buradaki yüksek yapılara ilişkin birçok şirket odamıza gelip kamusal denetim talep ediyor. Zeminlerle ilgili olarak bizden denetlememizi istiyor. İki irketle bu protokol yaptık denetimi yerine getirdik. Yapı güvenliği denetim dışında 6 bin adet yapı yapılıyor. Zemin üzerine oturuyor. Ülkemizde denetim bina üzerine kurulmuş. Zeminle ilgili bir denetim yok. Bayraklı Kent Merkezinde bu yüksek yapıları denetleyen tek bir kurum söz konusu değil. Sayın belediye başkanımızdan iki defa randevu talep ettik. Sayın başkan bize randevu vermedi. Kendisi şovla meşgul. Belediyede tek bir jeoloji mühendisi çalışmıyor. Sadece Bayraklı'da değil 30 yakın belediye de durum böyle" dedi.