20 yıl rötarla

Körfez’in kelepçesi Dalyan yıkılıyor

Büyükşehir Belediyesi'nin kaldıramadığı, Sıkıyönetim’in bile dokunamadığı Ragıp Paşa Dalyanı bu kez gidecek

Temiz suya engel

İZMİR Körfezi'nin girişini daraltan, akıntıyı önlediği için temiz suyun iç körfeze girişini engelleyen Ragıp Paşa Dalyanı'nın yıkımı için Büyükyehir Belediyesi bir kez daha harekete geçti.

Ortak bir çalışma

KALDIRILMASI için mahkeme kararı olmasına rağmen mali ve teknik sıkıntılar nedeniyle bugüne kadar yıkılamayan Dalyan için Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina, İzmir Defterdarlığı ile ortak harekete geçti.

Doğal sirkülasyon

BAŞKAN Piriştina, ‘‘Körfez'in doğal sirkülasyonunu sağlamadan tam temizlik gerçekleşmesi mümkün değil. Kaynaklarımızı bu konuda seferber ederek taş duvarları ortadan kaldıracağız’’ dedi.

Harekete geçiliyor

İZMİR Defterdarı Mete Gönenç, 20 yıllık dosyanın yeniden açıldığını, balık üretimi yapan Süraş Şirketi'nin dalyanı boşaltması ve taş duvarların yıkımı için harekete geçtiklerini söyledi.

Kararlar zaman aşımına uğradı

OSMANLI döneminde Gediz nehrinin yatağını değiştirdiği için Rauf Paşa'ya padişah fermanı ile ödül olarak verilen dalyanı mirasçılardan satın alan Aydın Kaynak, Süraş şirketinin halen balık üretimi yaptığını, burasını boşaltmalarının sözkonusu olmadığını söyledi. Kaynak, ‘‘Sıkıyönetim'in inadı ile başlayan yıkım sürecinde 1982 yılında Danıştay'ın onayladığı kararın ilanının ardından 10 yıl geçti. Karar zaman aşımına uğradı. Yıkım için yeni bir karar almaları gerekir. Elimde tapum var. Hukuken hakkımı sonuna kadar ararım. Kaldı ki Dalyan'ın kirliğe yolaçtığı doğru değil. Biz sık aralıklarla kapıların açarak sirkülasyon sağlıyoruz’’ dedi. Dalyan'da yıda 25 ton balık ürtimi yapılıyor.

700 hektarlık alana yayıldı

KÜÇÜK Çiğli ile Menemen iskelesi arasında yeralan 700 hektar alana yayılan Ragıp Paşa Dalyanı'nı çevreleyen ahşap kazıklar yerine taş duvarlar örüldüğü 1980 yılında belirlendi. Bu durumun zaten yoğun kirlilik içindeki Körfez'de akıntıyı tamamen engellediği, iç ve dış Körfez'in bağlantısının kesildiği, sığlaşmaya neden olduğu gerekçesi ile Belediye Encümeni yıkım kararı aldı. Karar Dalyan'da balık üretimi yapan Süraş Su Ürünleri şirketi itiraz ederken, Maliye Dalyan sınırlarının sürekli genişletildiği ve vasfını yitirdiği gerekçesiyle Karşıyaka 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açıldı. Uzmanlardan oluşan bilirkişi heyetinin verdiği rapor doğrultusunda mahkeme taş duvarların yıkılması yönünde karar verdi.

MAHKEME kararı Danıştay 6. Dairesi'nce 1982 yılında onaylandı. Belediye, jandarma gözetiminde bazı bölümlerde yıkım yaparken, dalyan işletmecilerinin 1. İdare Mahkemesi'ne yıkımı durdurma istemiyle yaptığı iki ayrı başvuru reddedildi. Ancak, yıkım maliyetlerinin çok yüksek olması ve idareler arasındaki koordinasyon eksikliği nedeniyle çalışmalara ara verilence, 1983'den sonra yıkılan taş duvarlar yeniden örüldü. Sıkıyönetim Komutanlığı'nı girişimleri de sonuçsuz kaldı. Dalyan'ın bir ara Deniz Kuvvetleri'nce top atışı ile yıkılması bile gündeme geldi.

ANCAK Maliye Bakanlığı ile İZSU'nun ortak çalışamaması nedeniyle geciken yıkıma son olarak 1995 yılında Burhan Özfatura el attı. Çevre Fonu'dan 15 milyar lira talep eden Özfatura, parayı bulamadı. 1980'de yıkım kararı alınan Dalyan 2000'li yıllarda hala yıkılamadı.

Bilirkişi raporu

PROF. Dr. Atilla Alpaz ve Dr. Sumru Ünsal'ın da içinde bulunduğu bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda, Dalyan sahasının çevresinin taş duvarlarla çevrilerek Körfez'den yalıtıldığı tespit edildi. Raporda ‘‘Duvarlar sığlaşmaya neden olmuş, doğu kesiminde balık ve balık besininin ulaşamadığı görülmüştür. Bu durum balık üretimini de olumsuz etkilemektedir. Esasen dalyanlar ahşap kazık, tel çit ile çevrilir. Taş duvarlı dalyanın Ragıp Paşa dışında Akdeniz'de örneği yoktur. Sığlaşan yerlerin tahkim edilerek denize doğru ilerlenmesi, körfezde zaten yeterli olmayan akıntıları olumsuz etkilmekte, kirliliği arttırmaktadır. Bu nedenlerle taş duvarların kaldırılması veya dalyan çevresindeki kapı adedinin bol miktarda arttırılarak su sirkülasyonunun sağlanması gerekir.