Zoraki ittifak

AMERİKAN New York Times gazetesinin haberine göre Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) başkent Bağdat’a doğru ilerlerken cephedeki savaşta yalnız değil... Bağdat’ta birkaç yıl önce Şii Başbakan Nuri El Maliki, o dönemin ABD büyükelçisi Zalmay Halilzad, bir araya geldiğinde idam edilen eski Sünni lider Saddam Hüseyin’in Baas partisinin eski kadroları tarafından kendisine yönelik bir darbe girişimi olacağından şüphelendiğini söyledi. Büyükelçi Halilzad, Maliki’ye fantezi ve komplo teorileri olarak nitelendirdiği “darbe girişimi düşüncesiyle zamanını harcama” dese de şu an yaşanan, Irak’ın uzun süredir karşılaştığı en kötü krizde Sünni isyancılar, Bağdat’a doğru ilerlerken Maliki’nin korkuları “kısmen haklı çıktı”. El Kaide’den aforoz edilen IŞİD ile Saddam Hüseyin’in partisi Baas uzantısı Nakşibendi ordusu (kısaltması JRTN) “ortak düşman”, “İran güdümlü” Şii Maliki hükümetine karşı birlikte savaşıyor.

SADDAM’IN SAĞ KOLU

Aralarında istihbarat servisinden ve Cumhuriyet Muhafızları’ndan askerlerin olduğu eski rejime bağlı kişilerden, Sünni tasavvuf inancını benimsemiş Müslümanlardan oluşan Nakşibendi ordusu, Saddam Hüseyin’in idam edilmesinden bir yıl sonra 2007’de kurulmuştu. Lideri ise Saddam’ın sağ kolu, ABD’nin yakalamaktan çekindiği eski rejimin en üst düzey isim İzzet İbrahim el Duri. ABD’nin Irak’a işgali sonrası Suriye’ye kaçtığı belirtilen 70’li yaşlarının başındaki Duri’nin 2005’de öldüğü iddia edilse de sağ olduğu ve isyana liderlik ettiği belirtiliyor. Ve şimdi şeriat kurallarına sıcak bakmasalar da Maliki hükümetine karşı IŞİD ile birlikte savaşıyor. El Duri’nin “Musul’u özgürleştiren IŞİD değil, biziz” dediği de Ürdün’deki bir toplantıya Nakşibendi ordusu dahil 13 silahlı grubun katıldığı ve IŞİD lideri Ebu Bekir el-Bağdadi’ye biat edildiği de gelen haberler arasında.

TÜRKİYE’DEN SİLAH

İki grubun birlikte hareket ettiği Diyala’dan bir aşiret lideri Rekan El Kurvi, NYT’a açıklamasında “IŞİD militanları radikal ve yabancı. Nakşibendiler yabancı değil, çoğunu tanıyoruz. IŞİD bazı bölgelerde halkımızı öldürüyor, şeriat kurallarını dayatıyor, bunu istemiyoruz. Nakşibendiler ise bunlardan uzak. Halkla koordine olmada iyi bir stratejileri var” dedi. Irak’ın kuzeyinden Nakşibendi savaşçısı Ebu Tülayha El Obaidi ise silahlarının çoğunun Suriye’den, Türkiye’den, Kuzey Irak’taki kaçakçılardan temin ettiklerini söylerken “IŞİD ile birlikte savaşıyoruz fakat onların dini fikirlerinden Irak’ı koruyoruz. Masum insanları, silahlarını bırakan askerleri öldürmeyeceğiz. IŞİD’in yeni beyni gibiyiz” dedi. Bu ittifakın, IŞİD militanlarının Irak’ta bu kadar kısa sürede kentleri nasıl ele geçirebildiklerini açıklamaya, Bağdat’a karşı oluşturulan güçlerin karmaşıklığını aydınlatmaya yardımcı olduğu belirtiliyor.

ASLINDA RAKİPLER

Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nden Michael Knights, “Halihazırda birbirlerine ihtiyaçları var. Sonunda ise birbirleriyle savaşacaklar” diyerek durumun daha da karışacağı sinyalini verdi. Analist Hassan Hassan’a göre Nakşi ordusu IŞİD’e rakip ve toplumla güçlü bağları var. IŞİD’in üst düzeyinde çok sayıda yabancı cihatçı olmasına rağmen kendilerini Sünni Arap milliyetçilerinin seküler koruyucuları olarak gören Nakşibendi ordusu yerel bir örgüt. Eskiden Baas ile El Kaide arasında bağlantı yok iken mevcut durumda var.