Zelenski'nin en güçlü silahı telefonu! Komedyenliği işe yaradı: 'Bir sonraki sefer savaşın saatini değiştiririm!'
Güncelleme Tarihi:
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın işgalinin ilk gününden bu yana 2019'da yüzde 73'le seçildiği dönemde kendisine oy verenleri bile şaşırtan bir liderlik sergiliyor. Dünya liderleriyle yaptığı telefon görüşmeleriyle, attığı tweet'lerle, çektiği videolarla hem vatandaşlarını hem de dünyanın geri kalanını etkilemeyi başaran Zelenski'nin sırrı ne?
Sahada yüz binlerce askeri, tankı, ağır silahı var. Üstelik hem ABD hem de Avrupa'dan peş peşe daha fazla silah takviyesi açıklamaları geliyor. Ancak Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin en büyük silahı bunların hiçbiri değil: Elindeki telefonu.
Ukrayna halkının Rusya karşısında gösterdiği cesaretinin Avrupa kamuoyu üzerindeki etkisinin farkında olan Zelenski, bir yandan dünyanın dört bir yanından liderlerle peş peşe telefon görüşmeleri gerçekleştirirken, bir yandan da telefonuyla çektiği videolarla, çeşitli kanallardan yaptığı paylaşımlarla uluslararası kamuoyunun savaşa bakışını şekillendiriyor.
Twitter'daki takipçisi sayısı işgal sürecinde 500 binlerden 3,5 milyona ulaşan Zelenski attığı 80'den fazla tweet ile bir yandan da Twitter paylaşımlarıyla müttefiklerini zaman zaman övüp zaman zaman da yermeyi ihmal etmiyor.
Hürriyet.com.trÖrneğin İtalya Başbakanı Mario Draghi'ye "Ukrayna lideri telefonla görüşmek için müsait değildi" dediği için epey sert tepki gösterdi. "Bugün sabah 10.30'da Çernihiv, Hostomel ve Melitopol'ün girişlerinde yoğun çatışmalar vardı. İnsanlar öldü. Bir sonraki sefer savaşın saatlerini değiştirip #MarioDraghi ile belli bir saatte konuşmaya çalışacağım. Bu arada Ukrayna halkı için savaşmaya devam ediyor" dedi.
Ertesi gün gerçekleşen Zelenski-Draghi görüşmesinin ardından ise İtalya Rusya'ya uygulanacak ağır ekonomik yaptırımlara destek vereceklerini duyurdu. Zelenski ise çektiği videoyla "İtalya'yla ilişkilerde sıra dışı bir sonuca ulaşıldı" ifadeleriyle verdi güzel haberi.
Провів термінову розмову з Президентом @EmmanuelMacron. Поінформував про загострення на фронті, наші втрати, обстріл українських політиків і міжнародних журналістів. Обговорили необхідність і можливі шляхи негайної деескалації та політико-дипломатичного врегулювання. pic.twitter.com/TNquGLMo9Y
— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 19, 2022
"İMKÂNSIZ" DENENLERİ BAŞARDI
Zelenski, telefonuyla yaptığı hamlelerde o kadar başarılı oldu ki, daha bir hafta önce imkânsız görülen ağır yaptırımlar, geçtiğimiz hafta sonu arka arkaya hayata geçirildi. Batı'nın yeni yaptırımları kabul etme hızı hukukçuları, yetkilileri ve finans kurumlarını da soluksuz bıraktı.
Avrupalı liderlerden birinin yakın kadrosu tarafından Guardian'a yapılan açıklamada, "Onun önünde saygıyla eğiliyoruz. Nihayetinde Ukrayna'yı kurtarmayı ya da Rusya'yı değiştirmeyi başaramayabilir ama Avrupa'yı değiştiriyor" ifadeleri kullanıldı.
Örneğin Zelenski'nin cumartesi günkü yoğun telefon trafiğini ele alalım. Güne Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron görüşmesiyle başlayan Ukraynalı lider şu sırayla devam etti:
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İtalya Başbakanı Mario Draghi, İsviçre Cumhurbaşkanı Ignazio Cassis, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı ilham Aliyev, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Papa, Çekya Başbakanı Petr Fiala, Polonya Başbakanı Andrzej Duda ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson.
Ukrayna lideri bu görüşmelerde, muhataplarından Rusya'ya daha sert yaptırımlar uygulanması talebinde bulundu. Konuştuğu liderlerden Ukrayna'ya silah ve mühimmat yardımı yapılmasını istedi.
BÜYÜK HAMLELER, KÜÇÜK JESTLER…
Tablonun geneline baktığımızda, Zelenski'nin bu birebir diplomasi stratejisinin meyvelerini birkaç gün içinde verdiğini görmek mümkün.
Almanya'nın Kuzey Akım 2 projesini durdurmasından, İngiltere'nin Rus oligarkların hesaplarını dondurmasına, Rusya'nın SWIFT sisteminden çıkarılmasından Merkez Bankası yaptırımlarına, Azerbaycan'ın devlet şirketi SOCAR'ın Ukrayna'daki tüm akaryakıt istasyonlarında ambulanslara ücretsiz yakıt vereceğini açıklamasına kadar birçok destek adımının arkasında Zelenski'nin telefon görüşmelerinin yattığına inanılıyor.
Hatta Formula 1'in ve Şampiyonlar Ligi finalinin Rusya'dan alınması, Rusya'nın Eurovision'a katılımının yasaklanması, Putin'in Dünya Judo Federasyonu Onursal Başkanlığı'nın askıya alınması, İngiltere'de Rus balerin ve baletlerin performanslarının iptal edilmesi, hatta ABD'nin çeşitli yerlerinde Rus votkalarının bar raflarından kaldırılması gibi küçük ama sembolik jestler de Zelenski'nin çabalarının sonucu olarak görülüyor.
DUYGUSAL BİR DEMOKRASİ SAVUNUCUSU
Zelenski, bir yandan bütün bu telefon görüşmeleriyle dünyayı ikna ederken bir yandan da ülkesindeki vatandaşları seferber edip, ordusunu yönetiyor. Dolayısıyla akıllarda, "Bu adamın sırrı ne?" sorusu şekilleniyor. Kendisinin telefon görüşmelerine şahit olan bir kaynak, Guardian'a Zelenski'nin tarzını "Çok doğrudan, çok tutkulu ve çok pratik" şeklinde tanımladı.
Dahası Zelenski'nin NATO'nun ve AB'nin temel kuruluş prensiplerinden olan demokrasiyi her koşulda savunan ifadeleri de söyleminin gücünü artırıyor. Örneğin pazar günü verdiği mesajda, tüm dünyaya "Ben ve ülkem ateş hattındayız ama bu savaşı tüm dünyadaki demokrasi ve özgürlük adına veriyoruz. Ukraynalılar kendi vatanlarını savunma, Avrupa'yı ve değerlerini bir Rus saldırısına karşı koruma cesaretini gösterdi" dedi ve ekledi:
"Bu sadece Rusya'nın Ukrayna'yı işgali değildir. Bu Avrupa'ya, Avrupa yapılarına, demokrasiye, temel insan haklarına, küresel hukukun üstünlüğüne, barışçıl bir biçimde bir arada yaşamaya karşı açılmış bir savaşın başlangıcıdır."
Aynı gün Avrupa Komisyonu Başkanı Von der Leyen de Euronews'e verdiği röportajda Ukrayna için, "Onlar bizden biri ve bizim bir parçamız olmalarını istiyoruz" diyordu.
Не вірте фейкам. pic.twitter.com/wiLqmCuz1p
— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 26, 2022
VİDEOLARINI DA TELEFONUYLA ÇEKİYOR
Zelenski'nin telefonu video çekimlerinde de ayrılmaz bir parçası. Ukraynalı lider kritik anlarda Kiev sokaklarında çektiği kısa videolarla, halkının moralini yükseltip direnişe dair şüphesi olanları ikna ediyor.
İşgalin ilk günü çektiği videoda takım elbiseli ve kravatsız haliyle kamera karşısına çıkan Zelenski, aynı gün öğleden sonra bu kez sosyal medyada paylaştığı videosunda artık imzası haline gelen yeşil tişörtüyle kürsünün arkasına geçti. O video Telegram'da 2,3 milyon, Facebook'ta 350 bin kez izlendi.
Gözden Kaçmasın
Rusya kaynakları, Zelenski'nin başkentten kaçtığı yönünde haberler yaymaya başladığı anda duruma müdahale etti. Selfie moduna aldığı telefonunun kamerasına yorgun yüzüyle gülümseyerek "Hepimiz buradayız, bağımsızlığımızı, ülkemizi savunuyoruz. Böyle de olmaya devam edecek" diyen Zelenski, Ukraynalıların hükümetlerine olan inancını tazeledi.
Son olarak cumartesi sabahı Rus medyası Kiev'in orduya silah bırakması çağrısı yaptığı yönünde haberlerle dolunca, Zelenski, Başkanlık Sarayı'nın önünden çektiği videoyla "Yalan haberlere inanmayın, savaşmaya devam edin" mesajını yolladı askerlerine. Ukraynaca konuştuğu video Facebook'ta 3,2 milyon, Telegramda 3,8 milyon kez görüntülendi.
Üstelik videolarıyla sadece kendi halkına değil, Rusya'nın ve Putin'in yakın müttefiki Belarus'un vatandaşlarına da seslendi Zelenski. Duygusal bir dille "Lütfen savaşa karşı çıkın" diye yalvardığı Ruslar ve Belarusluların alışkın olmadıkları bir devlet adamı profiliyle karşı karşıya kalmış olmaktan etkilendikleri de kesin. Zelenski'nin 15'e yaklaşan videolarını, daha sonra uluslararası kitleye ulaşabilmek için İngilizce altyazıyla yayınlaması da gücünü artırıyor.
KAÇMADI, ADINI TARİHE YAZDIRDI
Geçtiğimiz yaz Taliban Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirdiğinde, Devlet Başkanı Eşref Gani ve kabinesi, ülkeyi terk etmişti. Zelenski'nin de benzer bir şey yapması beklenirken, "Buradayız, gitmiyoruz" mesajı vermesi kamuoyunun gözündeki puanını birkaç katına çıkardı. ABD Başkanı Joe Biden'ın "İsterseniz Kiev'den çıkmanıza yardım edelim" teklifine verdiği "Bana araba değil mühimmat lazım" cevabı da Zelenski'nin yerini vatandaşlarının gözünde iyice perçinledi.
Avrupa Birliği liderleriyle olan konuşmasında kamuflaj yeşili tişörtüyle kameraya bakarak, "Bu beni son görüşünüz olabilir. Bir numaralı hedef benim, iki numaralı hedef ailem" diyen Zelenski, İngiltere'nin İkinci Dünya Savaşı'ndaki başbakanı Winston Churchill'den Che Guevera'ya hatta Amerikan İç Savaşı ve sonrasındaki George Washington'a kadar tarihin birçok ünlü ismiyle kıyaslanır oldu.
Örneğin CNN International yorumcusu Stephen Collinson, Zelenski'nin tarihteki yerinin Soğuk Savaş döneminde Polonya dayanışmasına liderlik eden Lech Walesa'nın, Varşova Paktı'na karşı ayaklanan Macarların idam edilen lideri Imre Nagy'nin yanı olduğunu yazdı.
Zelenski savaşında yalnız değil. Ukrayna dört cepheden bir dijital ve sosyal medya savaşı yürütüyor. Hatta dünyanın dört bir yanından Ukraynalı olsun olmasın gönüllülerin yürüttüğü dijital çabalar, dünya basınında "Ukrayna'nın IT ordusu" olarak nitelendiriliyor. Nitekim Ukrayna'nın dijital dönüşümden sorumlu başbakan yardımcısı Mikhailo Fedorov da hafta sonu yaptığı resmi Telegram hesabından açıklamada, "Dijital alemde çok sayıda yetenekli vatandaşımız var: Yazılımcılar, siber uzmanlar, tasarımcılar, editörler, pazarlamacılar. Siber cephede savaşmaya devam ediyoruz" dedi. Ukrayna işgalin ilk gününden bu yana operatörleri ağ erişimlerini Rusya ve Belarus'taki telefonlara kapattı. Böylece işgalcilerin internette kendi içeriklerini paylaşıp kendi mesajlarını yayması önlendi. Ukraynalı yetkililer Facebook üzerinden vatandaşlara seslenerek "Yol tabelalarını kaldırın, Rus askerlerinin kafasını karıştırın" mesajını yolladı. Vatandaşların Rus askerlerinin hareketlerini ihbar edebilmesi için Telegram üzerinde çok sayıda otomatik bot devreye alındı. Fedorov, Twitter üzerinden SpaceX'in kurucusu Elon Musk'a seslenerek, Starlink uydularını kullanarak Ukrayna'ya internet bağlantı terminalleri sağlanması çağrısında bulundu. "Siz Mars'ı kolonize etmeye çalışırken Rusya da Ukrayna'yı işgal etmeye çalışıyor" diyen Bakan'a birkaç saat içinde bizzat Musk'tan yanıt geldi. Musk Ukrayna'da uydu servisinin devreye girdiğini belirtti ve ekledi: "Daha fazla terminal de geliyor."
KOMEDYENLİK GEÇMİŞİ İŞİNE YARADI
Bu süreçte 44 yaşındaki Zelenski'nin aktörlük kariyerinin işine yaradığı da ortada. Kamera karşısındaki konuşmalarında takındığı sakin ve cesur hava da yakınlarıyla olan ilişkilerindeki yumuşak ve esprili tavrı da o günlerden miras kalmış özellikleri.
Fransız filozof Bernard-Henri Levy dün Journal du Dimanche'a yazdığı yazıda, "gökten füzeler de yağsa espri anlayışı Zelenski'yi terk etmiyor" yorumunu yaptı.
Bir zamanlar komedyenliği, aktörlüğü, katıldığı ve kazandığı dans yarışması "Bu adamdan devlet başkanı olmaz" diyenlerin elindeki birer kanıttı. Bugün ise Ukraynalılar o günlerden kalma görüntüleri sosyal medyada "Bizim devlet başkanımızın yapamayacağı bir şey yok" diye övünerek paylaşıyor.
Kyiv Independent gazetesinin muhabiri Lllia Ponomoarenko'nın tweet'i buna en açık örnek: "Hayatım boyunca aptal bir televizyon dizisinde başrol oynayan bu komik adamın 21’inci yüzyılın en büyük liderlerinden biri olacağına inanamazdım."
GEÇ KALDI AMA DALGAYI TERSİNE ÇEVİRMEYİ BAŞARDI
Gerçi Zelenski'nin süreci en başından beri mükemmel yönettiğini söylemek de zor. Zira Ukrayna lideri işgalin birkaç gün öncesine kadar başta ABD istihbaratı olmak üzere "Rusya saldırıya hazırlanıyor" uyarılarını hep kulak arkası etti.
Batılı liderlerin tepkisini çeken bu tavır, geçen haftanın başında değişmeye başladı. Ancak Zelenski'nin uyarıları dikkate almakta ve yardım istemekte bu kadar gecikmiş olması, vatandaşlarının Rusya'nın saldırılarına hazırlıksız yakalanmasına neden oldu.
Fakat geç de olsa harekete geçip, hitap ettiklerinin kalbine dokunmayı başaran Zelenski dalgayı tersine çevirdi.
AVRUPA'YI DA DEĞİŞTİRİYOR
Örneğin Zelenski'nin çabaları Almanya'nın bir hafta içinde 180 derece dönmesini sağladı. Ukrayna'ya silah satışı kararı alan Berlin hükümeti savunma harcamalarını GSYİH'nin yüzde 2'sine çıkarma sözü verirken Rusya'yı SWIFT sisteminden engellemeyi de kabul etti. Aynı şekilde birkaç gün önce İtalya'nın Rus gazına bağımlılığının azaltılması için uzun vadeli çözümler gerektiğini söyleyen Mario Draghi de muhalefetini geri çekip ağır yaptırımları desteklemeye başladı.
Guardian'ın diplomasi editörü Patrick Wintour'a göre, bunlar sadece sıra dışı politika değişiklikleri değil, İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa'da hâkim görüşün değiştiğinin de işaretleri. Wintour bunun önümüzdeki dönemde devam edeceğini ve Avrupa'da köklü değişimler yaşanacağını vurguladı.
Zelenski ise kendisini bir komedi dizisinin başrolünden dünya sahnesinin başrolüne taşıyan yolunda ilerlemeye devam ediyor. Bu süreçte elde ettiği başarı da neden Rusya'nın kendisini bir numaralı hedef ilan ettiğini net bir biçimde anlamamızı sağlıyor.
The Guardian'ın "The phone has become the Ukrainian president’s most effective weapon", The Telegraph'ın "'Putin’s nightmare': How Volodymyr Zelensky is winning the propaganda war", The Wall Street Journal'ın "How Zelensky and Putin Are Using Online Media in the War for Ukraine", WIRED'ın "Ukraine’s Volunteer ‘IT Army’ Is Hacking in Uncharted Territory" ve CNN International'ın "How Zelensky changed the West's response to Russia" başlıklı haberlerinden derlenmiştir.