Yeni tedavi yöntemi HIV tedavisinde umut ışığı oldu

Güncelleme Tarihi:

Yeni tedavi yöntemi HIV tedavisinde umut ışığı oldu
Oluşturulma Tarihi: Şubat 16, 2022 15:17

Amerika’da bir kadın göbek bağından alınan kanı kullanan yeni bir tedavi yöntemiyle AIDS’e sebep olan HIV virüsünü yendi. Yeni tedavi yöntemi ile AIDS'ten kurtulan hasta sayısı üçe çıkarken binlerce kişi için de yeni bir umut kapısı açıldı.

Haberin Devamı

1981 yılından beri süregelen HIV pandemisinde uzun yıllar sonra umut veren gelişmeler görülmeye başlandı. HIV virüsü hastaların bağışıklık sistemini çökerten AIDS olarak bilinen hastalığa sebep oluyor. Güçlü antiretroviral ilaçlar kullanarak HIV virüsü kontrol altına alınabilse de yaygınca kullanılabilecek kalıcı bir tedavi yöntemi hala bulunmuş değil.

TEDAVİ OLAN KİŞİ SAYISI 3’E ÇIKTI

Bu zamana kadar sadece iki insanın başarıyla AIDS’i yendiği biliniyordu. Colorado’lu bilim insanları yeni bir kök hücre transferi yöntemiyle HIV vakasını tedavi ettiklerini duyurarak bu sayısı üçe çıkardı. Kimliğinin gizli tutulmasın isteyen hasta dünyada HIV’i yenmeyi başaran üçüncü insan olmasının yanı sıra, ilk kadın ve ilk yarı siyah ırklı insan olmasıyla tarihe geçti. Daha önceki tedavisi başarılı olan diğer hastaların ikisi de Kuzey Avrupa kökenli erkeklerdi. Bu gelişmeyle hastalığın tedavisinde cinsiyet ve ırka dayalı bazı aşılamayacak engellerin olabileceği algısı yıkılmış oldu.

Haberin Devamı

KEMİK İLİĞİ YERİNE GÖBEK BAĞINI KULLANDILAR

Önceki hastaların tedavisin HIV virüsünü engelleyen bir mutasyona sahip insanların kemik iliğinden kök hücre transferi yapılarak gerçekleştirilmişti. Ancak bu yöntemin iki büyük dezavantajı bulunuyor:

1. Kemik iliği ameliyatlarının oldukça riskli ve zor ameliyatlar olması.

2. İliği bağışlayan kişiyle alıcının yapısal olarak birbirinden çok farklı olamaması.

Riskli olması sebebiyle kemik iliği transferi yöntemi ancak başka seçeneği kalmamış kanser hastalarına uygulanıyordu. İliği bağışlayan kişiyle alıcının birbirine benzemesi gerekliliği de transfere uygun hasta sayısını büyük oranda kısıtlıyordu. HIV’in hücrelere girmesini engelleyen mutasyona sahip 20.000 bağışçı bulunuyor, ancak bunların büyük çoğunluğu Kuzey Avrupa kökenli.

Yeni tedavi yöntemindeyse kemik iliği yerine göbek bağı kanından elde edilen kök hücreler kullanıldı. Göbek bağı yönteminde daha az risk bulunuyor ve bağışçı ile alıcının birbiriyle uyumlu olması daha kolay. Ayrıca göbek bağına erişimin kemik iliğine kıyasla çok daha kolay olması mümkün olan donör sayısını katbekat artırıyor.

Haberin Devamı

İLK İKİ HASTADA TEDAVİ SONRASI BÜYÜK YAN ETKİLER GÖRÜLMÜŞTÜ

Kemik iliği nakli yapılan önceki vakalarda nakille verilen ilik, hastaların tüm bağışıklık sistemlerini değiştirdiği için, her iki hasta da “graft versus host” hastalığı başta olmak üzere çeşitli hastalıklar tespit edilmişti. “Graft versus host” hastalığı kemik iliği nakillerinde iliği bağışlayan kişinin hücrelerinin iliği alan kişinin vücuduna saldırması sebebiyle ortaya çıkan duruma deniyor. Bu durum yüzünden ilk hastanın durumu tedavi sonrası neredeyse hayatını kaybetmesine sebep olacak kadar kötüleşmişti. İkinci hastanın durumu daha hafifti, yine de tedaviden bir yıl sonra kontrol edildiğinde 30 kilo vermiş, işitme kaybı yaşamaya başlamış ve birden fazla enfeksiyonla boğuşmak zorunda kalmıştı.

Buna karşılık, son vakadaki kadının naklinden sonraki 17. günde hastaneden ayrıldığı ve graft versus host hastalığı geliştirmediğini açıklandı. Hastanın yeni tedavi yöntemi ve ek olarak bir akrabasından yapılan hücre transferi sayesinde kötü yan etkileri atlatmış olabileceği düşünülüyor.

Bu durum üzerine konuşan Uluslararası AIDS Derneği başkanı Dr. Sharon Lewin, “Önceki vakalardan dolayı graft versus host hastalığının HIV’in tedavisinde büyük bir rol oynuyor olabileceği düşünülüyordu. Yeni sonuçlar bu fikri ortadan kaldırmış oldu,” açıklamasında bulundu.

Göbek bağı kanından elde edilen kök hücrelerin neden bu kadar etkili olduğunu kesin olarak bilinmiyor. Bu etkinliğin, yeni doğanların ortama daha fazla uyum sağlayabilme kabiliyetleriyle ilgili olabileceği düşünülse de göbek bağı kanında nakile yardımcı olan kök hücrelerin ötesinde bilinmeyen elementler de bulunuyor olabileceği ihtimali değerlendiriliyor.

Haberin Devamı

KADINLAR SADECE YÜZDE 11’İ OLUŞTURUYOR

Başarılı operasyon üzerine konuşan California Üniversitesi’nden AIDS uzmanı Dr. Steven Deeks, hastanın farklı etnik kökenlere sahip ve kadın olmasını “Bilim ve bilim camiası için gerçekten önemli,” olarak değerlendirdi.

HIV enfeksiyonunun kadınlarda erkeklere göre farklı geliştiği düşünülüyor. Fakat bu alanda yeteri kadar veri elde edilemiyor, çünkü kadınlar dünyadaki HIV vakalarının yarısından fazlasını oluştururken, tedavi denemelerine katılanların yalnızca yüzde 11'ini oluşturuyor.

 

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!