Yemen'in Hudeyde imtihanı

Yemen halkı için hayati önem taşıyan ve gece saatlerinde kısmi ateşkesin başladığı Hudeyde kentinin, İsveç'te anlaşan Yemenli taraflar için zor bir test niteliğinde olduğu belirtiliyor.

Birleşmiş Milletler (BM) himayesindeki toplantılar için geçen hafta İsveç'te bir araya gelen Yemen hükümeti ile Husiler, özellikle insani yardımlar için kritik önem taşıyan Hudeyde kentinde kalıcı bir ateşkes için anlaştı. Söz konusu ateşkes, Hudeyde'de yerel saatle 00.00 itibarıyla yürürlüğe sokuldu.

Anlaşma gereğince "BM'nin limanda lider rolünü" üstleneceği, Yemen'e insani yardımların önünün açılacağı, böylelikle milyonlarca Yemenlinin yaşam şartlarının iyileştirileceği ifade edildi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres anlaşma kapsamında her iki tarafın da liman ve şehir merkezinden askerlerini çekeceğini duyurdu. Ayrıca önümüzdeki hafta Hudeyde limanında, gece başlayan ateşkesin korunması amacıyla BM gözlem misyonunun göreve başlayacağı bildirildi.

Hudeyde konusunu AA muhabirine değerlendiren Yemenli uzmanlar ise Husilerin kent limanlarından çekilmesi, limanların hangi tarafa teslim edileceği konusu, anlaşma maddelerinin genelliği ve belirsizliği, yapılan ittifakın başarılı olma ihtimali önündeki zorluklar olarak özetliyor.

Siyasi Kalkınma Forumu Başkanı Ali Seyf Hasan, İsveç'teki müzakerelerin iki önemli başarı elde ettiğini belirterek, bu başarıları, "herhangi bir şart öne sürmeksizin sonraki müzakerelere devam edilmesini garantilemek, Hudeyde ve Batı Sahili'nde savaşın patlak vermesinin önüne geçmek" şeklinde açıkladı.

Anlaşmada başarı elde edilmesi konusunda ümitli olduğunu ve engellerin aşılacağını dile getiren Hasan, aksi takdirde ülkede koalisyon güçlerinin müdahil olmadığı bir iç savaşın yaşanacağını, bunun da en kötü ihtimal olduğunu söyledi.

EN KARMAŞIK KONU, HUSİ GÜÇLERİNİN LİMANLARDAN ÇEKİLMESİ

Sana Stratejik Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Macid el-Mizahci ise "Henüz test edilmediği için anlaşmanın başarılı olma fırsatları şu ana kadar net bir şekilde kendini göstermedi. Bu fırsatlar, anlaşmanın yürürlüğe girdiği ilk hafta belli olacaktır." dedi.

Husiler ile hükümet güçlerinin iki hafta içinde yeniden konuşlandırılması ve limanlardan çekilmeye başlamasının, anlaşmanın başarılı olma ihtimalini artıracağını kaydeden Mizahci, "Limanlardan çekilme ve yeniden konuşlandırılma konusunda Husilere daha büyük görev düşüyor. Çünkü o limanlar fiili olarak Husilerin kontrolünde." ifadelerini kullandı.

En karmaşık konunun Husi güçlerinin limanlardan çekilmesi meselesi olduğunu aktaran Mizahci, Husilerin düzensiz milis gücü olması nedeniyle hepsinin limanlardan çıkışını sağlamanın kolay olmadığını belirtti.

Limanlardan çekilme konusunda belirlenen 3 haftalık sürenin kısa olduğunu ve söz konusu durumun da bir tehdit teşkil ettiğini kaydeden Mizahci, ancak iyi niyet taşınması ve anlaşmaya bağlı kalınması durumunda olumlu neticelerin alınabileceğini dile getirdi.

Anlaşmaya ihtiyaç sonucu değil de baskı sonucu ulaşılmış olmasından endişe duyduğunu aktaran Mizahci, baskı sonucu sağlanmış olması durumunda taraflardan birinin uygulama aşamasında ayak sürüyebileceğini ve anlaşmanın başarısız olabileceğini kaydetti.

Mizahci, "Bu başarısızlığın yaşanması halinde ise savaş fırtınalarına şahit oluruz." dedi.

"ANLAŞMADAKİ HUDEYDE MADDELERİ "GENEL VE BELİRSİZ"

İsveç'te Hudeyde konusunda sağlanan anlaşmadaki maddelerin net olmaması, tarafların kendi çıkarlarına göre anlaşmayı yorumlamalarına neden oluyor.

Bu kapsamda hükümet tarafı, Hudeyde limanının Husi kontrolünden önceki yerel idareye teslim edileceğini söylüyor. Husiler ise yine İsveç'teki anlaşmadan hareketle, idarenin kendilerinde kalmaya devam edeceğini, sadece limanlardan askeri güçlerinin çıkarılacağını belirtiyor.

Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan El-Masdar gazetesi Editörü Ali el-Fakih, "Hudeyde konusunun karışıklığı, anlaşmadaki ilgili maddelerin genel ve belirsiz oluşundan kaynaklanıyor. Uluslararası toplum, Hudeyde kenti ve limanını savaş ve yıkımdan koruma isteğinden bahsediyor. Ancak aynı zamanda Husi isyancıların ülkenin en önemli limanı üzerindeki kontrolünün bitmemesi yönünde de bir istek var." dedi.

Hudeyde konusunda varılan ittifakın başarılı olma ihtimalinin zayıf olduğunu dile getiren Fakih, anlaşmanın Husilere kullanabilecekleri boşluklar bıraktığını, söz konusu durumun da kentte, çok şiddetli olabilecek bir savaşın kapısını araladığını savundu.

Fakih, "BM'nin anlaşmayı uygulamak için kuracağı mekanizmanın detaylarının olmayışı, başarısızlık sinyalleri veriyor. Çünkü Hudeyde limanı Husilerin askeri operasyonları için ana finans kaynağı demek. Husiler limanların idaresi konusunda çok istekli. Oradan vazgeçip hükümet yetkililerine teslim etmeleri neredeyse imkansız." diye konuştu.

Uluslararası tarafların Suudi Arabistan'a yaptığı baskılar nedeniyle hükümetin kendisini İsveç anlaşmasını imzalamak zorunda hissettiğini aktaran Fakih, bu nedenle hükümetin halihazırda anlaşmanın sonuçlarını kendi çıkarlarına uygun hale getirecek yorumlar yaptığını ifade etti.