Yemen için umut

SUUDİ Arabistan destekli hükümet güçleri ve İran destekli Şii Husiler arasındaki çatışmaların merkezi Yemen’de karşılıklı ateşkes hamleleri geldi. Husi isyancılara bağlı Yüksek Devrim Komitesi Başkanı Muhammed Ali el Husi, Birleşmiş Milletler’in (BM) Yemen’deki barış girişimlerini desteklemek adına Suudi Arabistan’a yönelik füze saldırılarının durdurulacağını duyurdu. El Husi, Suudi Arabistan cephesinin barış istemesi durumunda bütün cephelerdeki askeri operasyonları durdurmaya hazır olduklarını açıkladı. Husi cephesinin saldırıları durdurma girişimi, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths’in insansız hava aracı ve füze kullanımına son verilmesi çağrısının ve Suudi cephesinin Hudeyde’ye operasyonları durdurmasının ardından geldi. BM Temsilcisi Martin Griffiths, geçen hafta savaşan tarafların İsveç’te barış görüşmeleri için masaya oturmayı kabul ettiğini duyurmuştu.

BM’ye göre, Yemen’deki sivil ölümlerin yüzde 60’ına Suudi Arabistan liderliğindeki uluslararası koalisyonun hava saldırıları neden oldu. Yemen’de üç yıllık savaşta şu ana kadar en az 10 bin kişi öldü, 27 milyon nüfuslu ülkenin üçte ikisi insani yardıma muhtaç durumda....

SUUDİLERİN ŞARTIYDI

Suudi Arabistan’ın Yemen’de ateşkesin sağlanması konusunda masaya koyduğu şartlar arasında Husilerin füze saldırılarını durdurması da bulunuyor. Husilerin insansız hava araçları ve füze saldırılarını kesme kararı, Suudilerin talebini karşılaması bakımından ateşkese yönelik önemli bir adım olarak görülüyor. Dün Şura Konseyi’ne hitap eden Suudi Arabistan Kralı Selman, BM gözetimindeki barış girişimlerine destek verdiğini belirtti, ancak Suudi liderliğindeki koalisyondan Husilerin hamlesine yönelik resmi bir açıklama yapılmadı. Yemen’in uluslararası toplum tarafından tanınan hükümeti ise Husilerin açıklamasının ardından krize siyasi bir çözüm bulunması adına İsveç’e delegasyon gönderileceği konusunda BM’yi hâlihazırda bilgiledirdiğini yineledi.

‘İMAJI TOPARLAMA GİRİŞİMİ’

Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2 Ekim’de İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda vahşi bir şekilde öldürülmesinin ardından Suudi liderliğindeki koalisyonun Yemen’de Şii Husilere karşı yürüttüğü savaş giderek gündeme gelmeye başlamıştı. Ancak uluslararası baskılara rağmen Suudilerin iki hafta önce liman şehri Hudeyde’ye yeni bir saldırı başlatması, Riyad’ın cinayetin ardından hiçbir şekilde ‘siyasi bedel’ ödemek istemediği şeklinde yorumlanmıştı. ABD Savunma Bakanı James Mattis, ekim ayı sonunda yaptığı açıklamada Yemen krizindeki tarafların 30 gün içinde başlayacak bir ateşkesi kabul etmeleri çağrısında bulunmuştu. ABD’li yetkililer, 10 Kasım’da ABD’nin Yemen’de Suudi uçaklarına yakıt ikmali desteği vermeyi kestiğini açıklamış, Suudi Arabistan cephesi ise ABD’nin yakıt ikmalini kendi talepleri üzerine kestiğini açıklayarak ‘anlaşmazlık’ görüntüsü vermemeye çalışmıştı. Suudi Arabistan, Kaşıkçı cinayetinin ardından uluslararası toplumda ‘yıkılan imajını’ Yemen’deki tavizlerle toparlamaya

PRENS ‘ÇILDIRMIŞ’

CNN International’ın haberine göre, İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, S. Arabistan ziyaretinde İngiltere’nin BM Güvenlik Konseyi’ne getirdiği ‘Yemen kararına ilişkin taslağı’ Veliaht Prens Muhammed ile görüştü. CNN’e konuşan iki kaynağa göre, Prens Selman taslakta S. Arabistan’a yönelik ‘savaşı durdurun’ çağrısı yer almasına ateş püskürdü. Prens’in taslağın düzeltilmesi ya da iptal edilmesini talep ettiği, gerekçe olarak taslağın Yemen’deki Suudi Arabistan’ın konumunu zayıflatarak Husileri güçlendirmesini sunduğu aktarıldı. Bu arada İngiltere, Hudeyde’de ateşkes çağrısı yapan ve savaşan tüm taraflara insani yardımların önündeki tüm engelleri kaldırmak için iki haftalık süre veren karar taslağını dün BM Güvenlik Konseyi’ne sundu.

KİM KİMLE SAVAŞIYOR?

Arap dünyasının en yoksul ülkelerinden Yemen’de Arap Baharı sürecinde ülkeyi 33 yıl boyunca yöneten otokrat Ali Abdullah Salih’in görevi yardımcısı Abdurrabbu Mansur Hadi’ye bırakması ve göstericilerin talep ettiği siyasi dönüşüm imkânı sağlanmaması nedeniyle İran destekli Şii Husi gruplar ve reform destekçileri isyan çıkardı. Hadi’nin seçimlere gitmeyi kabul etmesi ancak seçime katılan ‘tek aday olması’ çok sayıda siyasi grubun tepkisiyle karşılandı.

Eylül 2014’te başkent Sanaa’ya eski cumhurbaşkanı Salih destekli silahlı grupların desteğiyle giren Husiler, Ocak 2015’te başkentte tüm kontrolü sağladı. Husilerin ülke genelinde toprak kazanımları sonucunda Mart 2015’te Suudi Arabistan liderliğindeki uluslararası koalisyon kuruldu; Husilere yönelik hava saldırıları böylece başladı.

ABD, İngiltere ve Fransa’dan lojistik destek alan koalisyon oldukça başarısız bir askeri tablo çizdi. Suudi uçaklarının düğün ve öğrenci otobüsü gibi yanlış hedefleri vurmasıyla kriz arada gündeme geldi.