Yeltsin yine darbe yaptı

Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ekonomik darboğazı aşacak hamleyi yapamadığı gerekçesiyle Başbakan Yevgeni Primakov'u dün görevden aldı ve yerine İçişleri Bakanı Sergei Stepaşin'i vekaleten atadı. Yelstsin'in iç ve dış siyasetteki en önemli denge unsurlarından biri olan Primakov'u görevden alması birkaç günden beri bekleniyordu. Yeltsin'in beklenen temizliği yapması muhalefete karşı Kremlin darbesi diye nitelenirken, polis teşkilatının başındaki isim olan Stepaşin'in başbakan vekilliğine getirilmesi geleceğe dönük bir sinyal olarak kabul edildi.

Moskova Radyosu son gelişmelerle ilgili yorumunda şöyle dedi: ‘Stepaşin’in bu göreve getirilmesi Kremlin'in geleceğe dönük planlarının ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Yeltsin Primakov'u kovmakla yetinmeyecek. Sırada Parlamento (Duma) var. Stepaşin'i Başbakan olarak asla kabul etmeyecek Parlamento yakınd Yeltsin tarafından dağıtılacak. Yeltsin gerekirse ülkede olağanüstü hal bile ilan edebilir.'

Rusya'da siyasi fırtınanın kopacağı bir gün önceden biliniyordu. Parlament önceki gün, 13-15 Mayıs tarihleri arasınd Boris Yeltsin'in hakkında ‘vatana ihanet’ de dahil olmak üzere beş ayrı suçtan azil soruşturması başlatılacağını açıklamıştı.

Yeltsin dün sabah Kremlin'e erkenden giderek Primakov'la yarım saat görüştü ve hemen ardından Başbakan'ı görevden aldığını duyuran bildiriyi yayınladı. Yeltsin bu açıklamasında Primakov'a teşekkür etti.

MUHALEFET ATEŞ PÜSKÜRÜYOR

Kremlin'in darbesi Duma'daki milletvekillerini çileden çıkardı. Parlamento'da çoğunluğu oluşturan Komünist Parti miletvekilleri Dum oturumuna ara vererek parti lideri Gennadi Züganov başkanlığında kapal kapılar ardında toplantı başlattı. Komünist milletvekilleri ‘Dün Yeltsin’in görevden alınmas için 300 milletvekili evet oyu vermeyi düşündüyse bugün artık Yeltsin'in iktidardan indirilmesini 400 milletvekili destekler' dediler.

Ancak Anayasa'ya göre şimdilik tüm kozlar Yeltsin'in elinde. Duma başbakanlığ aday gösterilen Stepaşin'in görevini üç tur oylamada kabul etmezse Yeltsin parlamentoyu feshedebiliyor. Kremlin çevrelerinde Yeltsin'in gerekirse tü Rusya çapında siyasi faliyetleri yasaklayan olanüstü hal ilanını düşündüğü d konuşuluyor. Nerdun HACIOĞLU/MOSKOVA

Baş itfaiyeci Sergei Stepaşin

Rusya'nın yeni Başbakan adayı Sergei Stepaşin 46 yaşında ve Devlet Başkanı Boris Yeltsin'e sıkı sıkıya bağlı. Primakov Hükümeti'nde İçişleri Bakanı olan Stepaşin, polisin başındaki kişi olduğu için Yeltsin tarafından özellikle seçildi. Çünkü Yeltsin, önümüzdeki günlerde Komünistlerin çoğunlukta olduğu Duma'yla Kremlin arasında yaşanacak gerginlikte polisin desteğini garantiye almak istiyor. İçişleri Bakanlığı'na bağlı Askeri Politika Okulu'ndan mezun olan Stepaşin, ‘‘itfaiyecilerin ideolojik düşünceleri’’ konulu bir tez hazırladığı için Rus basını tarafından ‘‘baş itfaiyeci’’ olarak anılıyor. Stepaşin 1990 yılında, eski KGB'nin yerini alan Federal Güvenlik Servisi'nin başına getirilmişti, ancak Çeçen komandolar 1995'de Rusya'nın güneyindeki bir hastanede 1500 kişiyi rehin alıp, 150 kişiyi öldürünce görevden alındı. Stepaşin 1997'de Adalet Bakanı, 1998'de de İçişleri Bakanı oldu.

Notlar

Yeltsin'den uyarı:

Kremlin'deki darbe Batı'da endişe yarattı. Batı, Moskova'nın Kosova'daki krize barışçı bir çözüm bulunması için çabalarını sürdüreceği inancında olduğunu açıkladı. Ancak Yeltsin, dün Primakov'u görevden aldıktan sonra Kosova konusunda Batı'ya uyarı gönderdi: ‘‘Önerilerimiz bundan böyle de dikkate alınmazsa, arabuluculuk görevinden çekiliriz. Krizdeki çizgimizi kesinleştiririz.’’

Emirlere uymayın:

Kremlin darbesinden sonra acil olarak toplanan Duma Rusya halkı, ordu mensupları ve mili güçlerine hitaben bir çağrı yayınlıyarak 'Suç mihrakı Kremlin ve Yeltsi yönetiminden gelecek emirleri yerine getirmeyin. Vatanımızı tehlikeye atmayın' dedi. Komünistlerin çoğunlukta olduğu Duma tarafından yayınlanan bu bildiri, sağcı partilerin de Yeltsin'den memnun olmadığını gösterdi. Sağ partile 'Yeltsin Büyük hata yaptı' şeklinde görüş belirttiler.

Adını karıştırdı:

Yeltsin yeni başbakan adayının adını karıştırdı. Primakov'u görevden aldıktan sonra Duma Başkanı Gennadi Selezniyov'u arayan Yeltsin, ‘Yeni adayım Nikolay Aksenenko’ dedi. Duma Başkanı da basına açıklama yaptığı sırada Aksenenko'yu aday sanıyordu. Ancak daha sonra asıl adayın Stepaşin olduğunu öğrendi.

Piyasa altüst:

Yeltsin, ekonomiyi iyi götüremiyor diye Primakov'u görevden alınca piyasanın durumu daha da beter oldu. Primakov'un kovulduğu haberi duyulur duyulmaz Rusya'da piyasalar altüst oldu.