Ya Ruslar gelirse

ARALIK ayında Facebook hesabı üzerinden hükümeti eleştiren bir mesaj attığı için görevden alınan Ukrayna’nın İstanbul eski Başkonsolosu Bohdan Yaremenko, ülkesine döndüğünden bu yana Bağımsızlık Meydanı’nda eylemcilere destek çıkıyor. Bir yanda Meydan’ın yanı başındaki bir binada gönüllü olarak uluslararası politika dersleri veriyor, diğer yandan da hükümet kurulma çalışmalarını yakından takip ediyor. Yaremenko ile Meydan’da buluştuk ve Ukrayna’da yaşananları, bundan sonra yaşanabilecekleri konuştuk. Yaremenko’ya göre, bugün ülkedeki duruma ilişkin en büyük korku olası bir Rus işgali:

“Rusya’nın Ukrayna’ya askeri bir müdahale düzenleme potansiyeli var. Şu an bir yanda yeni düzen kurulurken, diğer yanda en büyük korku bu. Ukrayna’da şehirlerde olabilir ama bölge olarak, hiçbir bölgenin hukuken ülkeden ayrılma yönünde oy kullanacağını, bunu destekleyeceğini sanmıyorum. Luhansk ve Harkov gibi kentlerde yaşayan Ruslara karşı provokatif saldırılar olabilir ve bunun karşılığında Rusya da aynı Gürcistan’da yaptığı gibi ‘Rusları koruyacağım’ diyerek Ukrayna’ya girebilir. Bunu yapmak onların doğasında var, Ukrayna’yı istikrarsızlaştırmak için ellerinden geleni yapmaya hazırlar. En büyük korkumuz böyle bir durumla karşılaşmak.”

AB ÇIPASINA İHTİYAÇ VAR

Yaremenko bundan sonrasıyla ilgili olarak, Ukrayna’nın Avrupa Birliği (AB) ile entegrasyon sağlaması halinde istikrara kavuşacağı görüşünde: “Türkiye bizim için büyük bir başarı öyküsü. Bugün bu bağ kopmuş gibi görünse de 2000’li yılların başında AB ile entegrasyon sayesinde Türkiye iyi yerlere geldi. Ekonomisi güçlü bir durumda, çalışan bir bankacılık sistemi var. Bizim de sizin yaptığınız gibi AB çıpasına ihtiyacımız var ancak sizin yaptığınızın aksine bu çıpadan hiç kopmamamız gerek.” Bununla birlikte, Yaremenko, bölge dinamikleri açısından Türkiye ile Ukrayna’nın birlikte çalışması gerektiğini ancak Ankara’nın demokratik değerlerden uzaklaşması halinde bunun zor olduğunu da vurguladı.
Eski diplomata göre, iki ülke arasındaki en sıkıntılı konulardan birisi Kırım Tatarları. Ancak bu sıkıntılar, gerçek durumdan çok yanlış anlamalardan kaynaklanıyor: “Kırım’daki Tatarlar bu ülkenin bir parçası. Bugün bile hiçbirinin Ukrayna’dan kopmak istemediğini biliyorum. Kendilerini bu ülkenin bir parçası olarak görüyorlar. Ancak Ukrayna hükümeti de onlara bu ülkenin parçası olduklarını hissettirecek adımlar atmadı. Yeni yönetimle bu da değişmeli.”

Timoşenko çok ama çok zeki bir kadın

Yaremenko, Türkiye’deki görevinden önce hem eski Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç hem de eski Başbakan Yulia Timoşenko’nun protokol müdürlüğünü ve danışmanlığını yapmış bir isim. Yaremenko’ya göre, her ikisiyle de çalışmak zor: “Yanukoviç çok talepkâr ve birlikte çalıştıklarını çok zorlayan bir isim. Timoşenko da öyle, ancak inanılmaz akıllı ve kararlı bir lider. Yanukoviç, ekibini köleleri gibi görüyor, onların aktardıklarını asla dinlemez, kendi kafasına göre hareket eder. Ancak Timoşenko, ekibini dinler. Sonunda kendi bildiğini okur ama mutlaka dinler. Bir keresinde dış politikayla ilgili bir konuşma yapacaktı ve konuşma metnini ben hazırladım. Üzerinde çalışmak için odasına gittiğimde sayfalarca metni görünce, ‘Ben salak mıyım? Bu ne böyle? Yalnızca bir sayfa yeter, bana konuşma noktalarını ver, ben altını doldururum’ demişti. Gerçekten de güzel bir konuşma olmuştu, çünkü çok akıllı bir kadın.” Yaramenko, Timoşenko’nun tartışmalı bir isim olduğunu ancak adaylığını koyduğu zaman 25 Mayıs’taki devlet başkanlığı seçimlerinde en azından ilk turu kesinlikle geçeceğini ifade etti. Yaramenko, yeni yönetimde görev alıp almayacağı yönündeki sorulara, “Hükümete geri dönmek istemiyorum. Şu anda halimden memnunum” yanıtını veriyor. Şimdilik hedefi, eski diplomatları, uzmanları ve gazetecileri bir araya getirecek, dış politika odaklı bir düşünce kuruluşu kurmak. “Dış Politika Meydanı” adını verdiği bu kuruluşun hedefi ise alternatif bir dışişleri bakanlığı olmak.