WSJ:Washington Türkiye'nin isteklerinde zorlanıyor

The Wall Street Journal'da yayınlanan yazıda, "Washington’ın önemli bir siyasi rol üstlenmesine rağmen Türkiye’nin beklentilerini yerine getirmekte zorlanacağı hususu bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de askeri bir harekat yapma konusunda kararlı bir girişim vardır. Irak’ın Kürt bölgesinde PKK’ya karşı harekete geçilmesine karşı çıkanlar da aynı durumdadır. PKK sınırın her iki yanındaki Kürtler tarafından sevilmektedir. Başkan Bush ve Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice bu hafta Türk liderlerle PKK asilerinin saldırıları konusunda yapacakları önemli toplantılara hazırlanırlarken, sadece krizi yönetmekten ziyade Türk ? Kürt gündemine daha geniş çaplı eğilmelidirler. Bu şekilde Irak’taki siyasi çıkmazın çözülmesine de yardımcı olurlar" denildi.

ABD KRİZİ ÇÖZMEDE VAZGEÇİLMEZ OYUNCU

Gazete, ABD’nin krizi çözmede en önemli oyuncu olduğunun altını çizerek, şu görüşlere yer verdi:

"Gündemin genişletilmesi diplomasiyi kolaylaştırır. Irak’taki Kürt yönetimi Washington’dan destek beklemektedir. Başbakan Yardımcısı Barham Salih gibi Kürt liderler ABD’yi krizi çözmekte vazgeçilmez bir oyuncu olarak görmektedirler. Türkiye yakın geçmişte Kongre’deki Ermeni katliamı yasa tasarısından dolayı ortaya çıkan kızgınlığı bir kenara bırakarak kuzey Irak’taki PKK’dan gelen tehdite tam olarak bir son verilmesi konusunda ilerleme yapması için haklı olarak Washington’a bakmaktadır.

"IRAK'IN EN BAŞARILI BÖLGESİ İSTİKRARSIZLAŞACAK"

Bush ve Rice belki yalnızca kızgınlıkları dindirmek ve PKK sorununa eğilmek isteyebilir. Ancak bütün göstergeler bunun fazla bir şeyi çözmeyeceğini göstermektedir. Ve Türkiye’nin istilası PKK’nın bulunduğu Kandil dağı ile sınırlı kalsa dahi çok kötü sonuçlar doğurabilir. Irak’ın en başarılı bölgesini istikrarsızlaştıracaktır ve Kürt milliyetçiliğini daha da körükleyecek ve petrol zengini Kerkük bölgesinde taviz ortamını daha da zorlaştıracaktır. Bir krizden kaçınmak için en başta gelen konuları ele almak şarttır.

PKK, PETROL VE KERKÜK

Bunlar PKK, petrol ve Kerkük’tür. Türkiye Kerkük’ün ve petrolün Kürtler tarafından kontrol edilmesini, Irak’tan koparak bağımsız Kürdistan’a giden bir yol olarak görmektedir. Iraklı Kürtler Kerkük’ü Kürt vatanın ayrılmaz bir parçası olarak ve petrol ve doğal gazı da gelir kaynağı olarak görmektedirler. Kapsamlı bir anlaşmayı görüşmek uzun bir zaman alacaktır. Ancak Washington’dan nihayet bu konuları ele alacak bir işaret gelmesi halinde bu üç konuda takasa gidilmesiyle şu anda süregelen krizi söndürmek mümkün olabilir."

KERKÜK’E ÖZEL STATÜ

Gazete, Washington’un Kürtlerden istediği gibi Kerkük ile ilgili kararı sadece geciktirmek yerine ABD, Irak anayasası belirleninceye kadar Kerkük’e “özel bir statü” verme gibi olasılıkları masaya yatırması gerektiğini vurguladı. Gazetede yeralan yazıda şu görüşler savunuldu:

"Anayasanın federal özellikleri Kerkük’ün kendi başına bir bölge olmasına müsade ederken Türkmenler, Araplar ve diğer azınlıklara da toprak ve iktidarı paylaşma hakkı sağlamaktadır.

Özel statü Kürtlerin bütün Kerkük’ü kontrolleri altında alma gibisinden beklentilerine cevap vermemekle birlikte Türkiye’nin belirlediği kırmızı hattı geçmeden Kürt gündeminin daha ileriye götürülmesine müsade etmiş olacaktır. Kerkük’te nüfusun aşağı yukarı yüzde 40’ını oluşturan Kürt olmayan toplumlarla da çok ihtiyaç duyulan dialogun başlamasına neden olacaktır.

Petrol açısından ise Kürtler Irak’ın genelinde üretim ve gelir paylaşımı konularında gerekli olan siyasi anlaşmaya varılmasında büyük bir engel oluşturmaktadırlar. Temmuz ayında bir yol bulunur gibi görünmüştür ancak Kürtlerin özerkliklerine Bağdat’ın müdahale gücü olacağı endişesinden dolayı bozulmuştur. Kerkük petrolünün ve doğalgazının 'şimdiki yataklardan' gelenlerin Irak’ta herkes ile paylaşılması ya da 'yeni yataklardan' geleceklerin paylaşılmaması gibi sorular şimdiye kadar çözülememiştir.

PETROLDE ANLAŞMASI MÜMKÜN

Kürt liderler şu ana kadar hangi Şii liderin Irak’ı yöneteceğine karar verirken karşılığında petrol ve Kerkük konularında taviz alan bir grup olarak Bağdad’da önemli bir rol oynamışlardır. Şimdi bu Kürtler 2003 yılında ABD’nin işgalinden bu yana en ciddi krizle karşı karşıyadırlar ve Washington’dan gelecek dikkatle belirlenmiş yaratıcı önerileri dinlemeye daha yatkın durumda olabilirler.

Bağdat’ın müdahalesi olmayan ve Kürtlerin kaygılarını dikkate alan, üretim ile gelirin paylaşılmasını garanti eden bir petrol anlaşmasına varmak mümkündür. Petrol konusunda varılacak bir anlaşma diğer siyasi sorunların görüşülmelerine de yol açabilir. Kerkük’te kaydedilecek ilerleme, Kerkük’te görüldüğü gibi savaştan dolayı değişen ülkenin demografik yapısından dolayı güvenliğini kaybeden halkın başka bölgelere yerleşme güvencesini yeniden kazanabileceği, Bağdat’taki farklı gruplara da uygun gelecek bir siyasi ayarlama için gerekli olan görüşmelere yol açabilir."