Esad düğümü

Öncesi ve sonrasında diplomasi maratonunun yaşandığı zirvede ABD, Suudi Arabistan ve Türkiye Suriye lideri Esad’ın çözümün önünde engel olduğu yönündeki pozisyonlarını korurken, Rusya İran’ın görüşmelere dâhil edilmesi hususunda yol aldı.

SURİYE’de dört yıldır devam eden savaşın sona ermesi için Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el-Cubeyr ve Türkiye Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu Avusturya’nın başkenti Viyana’da buluştu. Zirve öncesi ve sonrasındaki yoğun diplomasi trafiğiyle taraflar birbirlerinin nabzını ölçerken, Rusya’nın İran’ın da görüşmelere katılması yönündeki çağrısına ABD’nin kapıyı kapatmaması dikkat çekti.

DİPLOMASİ MARATONU

Avusturya’daki zirve öncesinde Suriye’deki pozisyonları birbirine yakın olan ABD, Türkiye ve Suudi Arabistan dışişleri bakanları üçlü bir mini zirve gerçekleştirdi. Bu toplantının ardından Sinirlioğlu ve Cubeyr ikili bir görüşme yaptı. Rus Dışişleri Bakanı Lavrov da toplantı öncesinde ABD’nin Suriye’nin güneyinde doğrudan desteklediği silahlı grupları koordine edildiği operasyon odasının bulunduğu Ürdün’ün Dışişleri Bakanı Nasır Cude ile bir araya geldi. Lavrov görüşmenin ardından iki ülkenin Suriye’deki askeri eylemlerinin koordinasyonu için Ürdün’ün başkenti Amman’da bir merkez kurulmasına karar verdiğini söyledi.

Dörtlü zirvedeyse ABD, Suudi Arabistan ve Türkiye, Suriye lideri Esad’ın çözümün önünde engel teşkil ettiğine yönelik pozisyonlarını korudu. Lavrov da üç ülkeyi, Esad’ın Moskova ziyareti sırasında Rus lider Vladimir Putin ile yaptığı görüşmeye dair bilgilendirdi.

İRAN’A KAPI ARALANDI

Lavrov toplantının ardından yaptığı ilk açıklamada, Esad’ın geleceğiyle ilgili herhangi bir karar alınmadığını söyledi. Zirveden önce, tarafların Suriye Devlet Başkanı’nın altı aylık bir geçiş sürecinin ardından görevden ayrılması planının müzakere edileceğine yönelik iddialar gündeme gelmişti. Lavrov, Esad’ın akıbetine Suriye halkının karar verebileceği yönündeki Rus tezini yinelerken, sorunun çözümü için daha fazla ülkenin bir araya gelmesi gerektiğini vurguladı. ‘’Suriye’yle ilgili tüm sorunları bu dört ülkenin çözeceğine dair bir izlenim yaratmak istemiyoruz’’ diyen Lavrov görüşmelere Mısır ve İran’ın da katılması gerektiğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de dört ülke yetkililerinin daha geniş bir toplantı için 30 Ekim’de yeniden bir araya gelebileceğini söyledi. İran’ın da ‘zaman içinde’ Suriye görüşmelerine dâhil edilebileceğini ancak henüz bu noktada bulunmadıklarını belirten Kerry, “Suriye’deki siyasal geçiş süreciyle ilgili hâlâ görüş ayrılıklarımız var. Ancak toplantıda Suriye’de dinamikleri değiştirebilecek bazı fikirler ortaya çıktı. Bu nedenle bugünkü toplantının yapıcı ve verimli geçtiğini düşünüyorum” diye konuştu.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, Sinirlioğlu Türkiye’ye döndükten sonra yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin Suriye konusundaki ilke ve hedeflerinin belli olduğunu” belirterek, Esad’ı görevini bırakmaya çağırmayan, ancak bir geçiş hükümetine vurgu yapan Cenevre Bildirisi’ne atıfta bulundu.

Rusya ‘Mısır’ dedi, Ankara rahatsız oldu

VİYANA’da yapılan dörtlü Suriye toplantısında Rusya, bundan sonra yapılacak toplantılarda bölgenin iki önemli aktörü İran ve Mısır’ın da yer alması gerektiği görüşünü dile getirdi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, özellikle İran’ın olmadığı bir denklemde Suriye meselesinin çözülmesinin zor olduğunu ifade etti. İran’a karşı çıkmayan Ankara, Mısır’ın ise sürece katılmak istenmesinden rahatsız oldu. Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu, toplantıdan sonra Lavrov’la yaptığı yarım saatlik görüşmede Türkiye’nin Mısır’la aynı masaya oturmasının zorluklarına dikkat çekti. Mısır’da Mursi yönetiminin askeri darbe ile devrilmesinden sonra Ankara, Cumhurbaşkanı Abdülfetah es-Sisi yönetimini sert ifadelerle eleştirerek ilişkileri en alt düzeye indirmişti.