Uzay'da şenlik var

Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (UUİ) 3 kişilik mürettebatı ile uzay mekiği Endeavour'un 5 astronotunun dünkü yüz yüze ilk buluşması şenliğe dönüştü.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından yayınlanan görüntülerde, UUİ ile Endeavour'u ayıran geçirimsiz bölmenin açılmasıyla, uzay mekiği ve UUİ'nin mürettebatları ilk kez biraraya geldi.

2 modüldeki 8 uzay adamı, birbirleriyle heyecanlı bir atmosferde buluştu. Endeavour'un 5 astronotu, UUİ'nin "kapısını çalarak", istasyon mürettebatına, "İstasyona biniş izni istiyoruz" dedi. İstasyonun kaptan pilotu Bill Shepherd da "İzin verildi" diye yanıtladı.

Endeavour'un mürettebatı; kaptan pilot Brent Jett, pilot Michael Bloomfield, Kanada Uzay Kurumu'ndan astronot Marc Garneau ve güneş panelleri montajı için üç uzay yürüyüşü yapan Joe Tanner ile Carlos Noriega.

SOYUZ-BİRLİK-UNITY

İstasyonda ise 31 Ekim'de Kazakistan'daki Baykonur Üssü'nden Soyuz (Birlik) roketiyle yola çıkan Amerikalı astronot Bill Shepherd ile Rus kozmonotlar Yuri Gidzenko ve Sergey Krikalyov, alanı çok dar olan Rus yapımı Zvezda (Yıldız) modülünün Alfa bölmesinde kalıyordu.

73 metre uzunluğundaki dev güneş panellerinin çalıştırılmasıyla UUİ'nin 1998'den beri kullanılmayan, ancak yepyeni vaziyette yörüngede dönen Unity (Birlik) modülüne geçildi ve 8 uzay adamı, kucaklaşmalarını, el sıkışmalarını bu modülünün yeni aydınlatılan mekanında yaptılar.

UUİ ile Endeavour, bir haftadır dünya yörüngesinde 370 kilometre yükseltide kenetli bulunuyor. Endeavour'un 11 Aralık Pazartesi Dünya'ya dönmesi bekleniyor.

NASA'nın ve Rus Uzay Kurumu'nun planladığına göre, 2006'da yapımı tamamlanacak UUİ'nin 10 yıl boyunca elektrik ihtiyacını karşılayacak olan güneş panelleri, dün başarıyla tam konumuna oturtuldu.

600 milyon dolara (420 trilyon TL) malolan paneller, insanın 43 yıllık uzaya açılma tarihinde bugüne dek uzaya taşınmış en büyük, en ağır (15.5 ton), en uzun ve en pahalı yapı donanımı olma özelliğini taşıyor.

30 BÜYÜK EVİN ELEKTRİĞİ

Fotoelektrik hücreleri panellerinden kurulu ve çok dayanıklı plastik ürünü "kapton" ile kaplı UUİ'nin dev enerji kanatları, 30 büyük evi besleyecek elektrik üreteci kapasitesinde.

UUİ'nin mürettebatı, bugünkü buluşmada Endeavour'un mürettebatını güneş panellerini montajda gösterdikleri başarıdan dolayı kutladı.

Amerikalı astronot Bill Shepherd, Rus kozmonotlar Yuri Gidzenko ve Sergey Krikalyov, 31 Ekim'de Kazakistan'daki Baykonur Üssü'nden Soyuz kapsülüyle yola çıkıp 2 Kasım'da kenetlendikleri UUİ'de, Unity Modülü'ne Endeavour sayesinde geçtiler.

2006'DA BİTECEK

Rusya, insansız Soyuz-Progress araçlarıyla, yapımı 2006 yılında tamamlanması beklenen UUİ'ye düzenli malzeme sağlamayı sürdürecek; ABD de insanlı uzay mekikleriyle teçhizat aktarımına devam edecek. Bu arada, Avrupa Uzay Kurumu da hazırlığına devam ettiği uzay aracıyla çalışmalara katılacak.

Bilim adamlarını derin heyecana sürükleyen ABD-Rus uzay ortaklığında, 31 Ekim'de Kazakistan çölünde kurulu Rusya'ya bağlı Baykonur Kozmodromu 1 Numaralı Fırlatma Rampası'ndan, Rusça "Tüm Motorlar-Ateşlendi!" komutu "Zazhiganiye!" ile yola çıkan uzay adamları Shepherd, Gidzenko ve Krikalyov, 2001 Şubat sonuna dek Uzay İstasyonu'nda kalacak. Endeavour, UUİ'ye kenetlenen 6. mekik oldu.

UUİ'ye denge aygıtı jiroskop (düzdöner) yerleştirerek 25 Ekim'de Dünya'ya dönen Uzay Mekiği Discovery, Şubat sonunda Shepherd, Gidzenko ve Krikalyov'u Dünya'ya getirecek. Bu ekip de yenisiyle nöbet değişimi yapacak ve istasyon yapımı tamamlandığında en az 2016 yılına dek hizmet verecek.

EN PARLAK NESNE

Yapımı tamamlanırken Ay'dan sonra gökte çıplak gözle görülebilecek en parlak nesne özelliğini kazanacak UUİ, insanlığın en büyük mühendislik başarılarından biri olarak tarihe geçecek.

NASA, Rusya Uzay Kurumu, Avrupa Uzay Kurumu'nun yanı sıra Kanada, Brezilya ve Japonya'nın 60 ila 115 milyar dolara malolması beklenen UUİ'nin yapımında katkıları bulunuyor.

UUİ'nin yapımı bitirildiğinde, dünyanın en büyük yolcu uçağı Boeing 747 Jumbo Jet'in iç kullanım mekanı büyüklüğünde, diğer deyişle dört büyük kır evi genişliğinde çalışma ve dinlenme alanlarına sahip olacak.

UUİ'nin inşaatında, insanın uzaya açılması yolunda en önemli kilometre taşlarından ilk ikisi hatırlanıyor:

43 yıl önce uzaydaki ilk insan üretimi uydu olan SSCB yapımı Sputnik (Yol Arkadaşı) ve 39 yıl önce uzaydaki ilk insan Sovyet kozmonotu Yuri Gagarin.

Sputnik ve Gagarin'i (1934-1968) Vostok (Doğu) aracıyla yörüngeye göndermeyi başaran 1 Numaralı Fırlatma Rampası'nın evi Baykonur, UUİ'nin yapımında da "Yer'in ebedi hafızasına" yerleşti.