Linda Evangelista'nın estetik isyanı: 'Öz nefret içindeyim...' Uzmanlar ne diyor?
Güncelleme Tarihi:
90'ların top modellerinden Linda Evangelista'nın geçtiğimiz günlerde yaptığı bir sosyal medya paylaşımı, Türkiye'de de oldukça yaygın olan estetik bir müdahale yönetimini tüm dünyada gündeme taşıdı. Peki soğuk lipoliz hakkında uzmanlar ne diyor?
"Günde 10000 dolardan aşağıya yatağımdan bile kalkmam." 90'lı yıllarda moda dünyasının ikonik isimlerinden biri olan Linda Evangelista uzun yıllar bu sözüyle akıllarda kaldı. Bugün hâlâ modeller dünyasının efsaneleri arasında yer alan Evangelista, yaklaşık bir haftadır yine manşetlerde ancak bu kez sebep bambaşka.
Evangelista 22 Eylül günü kişisel Instagram hesabı üzerinden paylaştığı bir açıklamayla vücudunun çeşitli bölgelerine yağ azaltıcı bir uygulama olan CoolSculpting yaptırdığını, bunun sonucunda vücudunun şeklinin ve görüntüsünün eskisinden de daha kötü bir hale geldiğini duyurdu.
Evangelista, Instagram açıklamasında, "CoolSculpting vaadinin tam tersi bir sonuç yarattı. Yağ hücrelerimi azaltmadı, artırdı ve beni kalıcı bir şekil bozukluğuyla bıraktı. Bunu düzeltmek için iki acı verici başarısız ameliyat oldum ama vücudumun görüntüsü yine de düzelmedi" dedi.
Evangelista, yaptığı açıklamada, "PAH sadece kazanç kapımı yıkmakla kalmadı, beni derin bir depresyon, ağır bir üzüntü ve öz nefretin en derin yerlerine sürükleyen bir döngüye soktu" ifadelerini kullandı.
View this post on Instagram
50 MİLYON DOLARLIK DAVA AÇTI
Evangelista ayrıca CoolSculpting metodunun uygulama lisansını elinde bulunduran Zeltiq Aesthetics şirketine de 50 milyon dolarlık tazminat davası açtı.
Davanın iddianamesinde Evangelista'ya bir dermatoloji uzmanı tarafından "karın, bel yanı, sırt ve sutyen bölgesi, bacak içi ve çene" bölgelerine yedi seans CoolSculpting uygulaması yapıldığı belirtildi. İddianameye göre, uygulamalardan birkaç ay sonra Evangelista'nın vücudunda kısaca PAH olarak bilinen paradoksal adipoz hiperplazisi durumu gelişti.
Evangelista'nın avukatları iddianamede, Zeltiq'in operasyonun risklerini "kasıtlı olarak gizlediğini" ve tüketicileri "yeterince uyarmakta başarısız olduğunu" da ifade etti.
COOLSCULPTING YA DA SOĞUK LİPOLİZ NEDİR, NE İŞE YARAR?
Biz de ünlü modelin yaşadığı bu talihsiz deneyimden hareketle Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Akın Yücel'le CoolSculpting ya da Türkiye'de yaygın olarak bilinen adıyla soğuk lipoliz dosyasını açtık. Uygulamanın etkisinden risklerine bilinmesi gereken her şeyi sizin için araştırdık.
ABD'de geliştirilen CoolSculpting, Gıda ve İlaç Dairesi'nden onaylı yatış gerektirmeyen, noninvazif bir estetik operasyonu olarak biliniyor. Birçok kişi için öğle tatilindeki bir saatlik boşluğa sıkıştırılabilen bir uygulama olduğundan "yemek saati uygulaması" diye de anılıyor.
CoolSculpting'in temelinde kriyolipoliz isimli bir uygulama bulunuyor. Bu nedenle Türkiye'de "soğuk lipoliz" adıyla anılıyor. Bu uygulama kapsamında cildin yüzeyine yakın yağ hücreleri soğutularak öldürülüyor.
DONDURMA YİYEN ÇOCUKLAR SAYESİNDE FARK EDİLDİ
Bilim insanlarının ilk olarak 2008 yılında gündeme getirdiği bir teknik olan CoolSculpting'in keşfedilişi ise biraz tesadüfi...
Çok fazla buzlu dondurma yiyen küçük çocukların yanaklarında kalıcı çökmeler oluştuğunu fark eden bilim insanları, bunu soğuğun etkisiyle yağ hücrelerinin ölümüne bağlıyor. Aynı şekilde 1980'li yıllarda soğuk havada at binmeye giden kadınların bazılarının kalça çevresindeki yağların azaldığı da gözlemleniyor. Bu verileri bir araya getiren bilim insanları yağ dokularını soğutarak küçültmeyi bir estetik uygulama haline getirme fikrini geliştiriyor.
CoolSculpting uygulamasının yetkin doktorlar tarafından gerçekleştirilmesi gerekiyor. Yücel, "Bu işlem, deri ve deri altı dokusu hakkında bilgisi olan, bu konuda eğitim almış ve sertifika sahibi plastik cerrahlar ya da dermatologlar tarafından yapılmalıdır" ifadelerini kullanıyor.
Linda Evangelista 90'ların en ikonik isimlerindendi
-10 DERECEYE KADAR SOĞUTULUYOR
Uygulama esnasında öncelikle cilt hasardan koruma amacıyla bir jelle kaplanıyor. Ardından uygulamayı yapan kişi özel cihazlarla yağlı bölgeleri oldukça düşük sıcaklıklara kadar soğutuyor.
Yücel, "Soğuk lipoliz işleminde yağ dokuları soğutularak etkisizleştirilir ve vücuttan atılır. Bu işlemde uygulamanın yapılacağı bölgedeki yağlar 45 dereceye kadar ısıtılıp hızlı bir şekilde -10 dereceye kadar soğutulur. Parçalanan yağ dokuları karaciğer tarafından vücuttan atılır" diyor.
Çene, karın, kalça, kollar, sırt ya da popo gibi birçok bölgeye uygulanabilen soğuk lipoliz seansları 30 dakika ila 2 saat arası sürebiliyor ancak ortalama 1 saat uygulanıyor. Uygulamanın yağ hücrelerini öldürürken etrafındaki sinirlere, kaslara ve deri hücrelerine zarar vermediği belirtiliyor.
Yücel, CoolSculpting uygulamasının sonuçlarının birinci aydan sonra görülmeye başladığını belirtiyor. Tek bir seferde uygulama bölgesindeki yağ hacminde yüzde 20-25'lik bir küçülme bekleniyor. Bazı kişiler bu oranı artırmak için aynı bölgeye iki kez uygulama yaptırabiliyor.
LIPOSUCTION'A UYGUN OLMAYAN KİŞİLERDE AVANTAJLI
CoolSculpting'in amacı ideal vücut ağırlığında olan insanlarda diyet ve egzersizle giderilemeyen inatçı yağ birikimlerini ortadan kaldırmak olarak ifade ediliyor. Bu nedenle çok fazla yağ kaybetmesi gereken kişiler için CoolSculpting tavsiye edilmiyor.
Ancak yağ hacmi düşük olan kişilerde veya bir sağlık sorunu nedeniyle bıçak altına yatamayan kişilerde CoolSculpting uygulaması liposuction'a göre daha avantajlı görülüyor.
Yücel de "Bu işlem bölgesel incelme için liposuction olmaya uygun olmayan, çekinen hastalara uygulanabilir ancak etkisi cerrahi yöntem olan liposuction'a oranla oldukça sınırlıdır" ifadelerini kullanıyor.
Washington Post gazetesine konuşan Plastik Cerrahi Uzmanı Dr. Daniel Maman da "Ben hep şunu söylüyorum: CoolSculpting ile tek bir liposuction seansında elde edebileceğiniz sonucun yüzde 0 ila 15 kadarını alabilirsiniz" diyor.
Diğer yandan CoolSculpting'in liposuction'a kıyasla daha ucuz olması ve iyileşme süresinin çok daha kısa olması da tercih edilmesini sağlayan nedenler arasında.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
YAN ETKİLERİ KAŞINTIDAN İSHALE KADAR GİDİYOR
Prosedür esnasında birçok kişi derisinde vakum benzeri bir çekilme hissediyor. Bölge uyuşana kadar soğuk da rahatsız edici olabiliyor.
CoolSculpting'in internet sitesinde yer alan bilgiye göre, sonraki günlerde kızarıklık, şişkinlik, çürüme, sertleşme, uyuşma, batma, hassasiyet, kramplar, ağrılar, kaşıntı ya da cilt hassasiyeti gibi rahatsızlıklar yaşanabiliyor.
Yüce buna ek olarak, "Ayrıca parçalanmış yağ hücrelerinin vücuttan atılması sırasında ishal görülebilir. CoolSculpting boyun ve çene altı için uygulanmışsa, boğazda geçici bir dolgunluk hissi, dil ve dudak hareketlerinde azalma ve ağız kuruluğu da yaşanabilir" uyarılarını yapıyor.
Ünlü model Linda Evangelista tanınmaz halde DAVAYA KONU OLAN YAN ETKİ 'PAH'
CoolSculpting'in sitesinde soğuk yanığı, fıtık, haftalarca sürebilen ağrılar da CoolSculpting'in olası ve fakat nadir yan etkileri arasında sıralanıyor. Sitede bahsedilen olası nadir yan etkilerden biri de Evangelista'nın da yaşadığı paradoksal adipoz hiperplazisi yani PAH.
Hiperplazi herhangi bir dokunun ya da organın hücre sayısındaki artış sebebiyle büyümesine deniyor. Adipoz ise hepimizin vücudunda bulunan ve yüzde 95'i yağ damlacığıyla kaplı hücrelerin oluşturduğu yağ dokusuna verilen isim.
PAH durumunda CoolSculpting uygulanan bölgedeki adipoz doku büyüyüp sertleşiyor ve o şekilde kalıyor. Yücel, "Bu durumda, uygulama ile bir yandan yağ hücreleri vücuttan atılırken, geride kalan yağ hücrelerinin hacimleri büyür. Yani yağ dokuları küçülmesi gerekirken tam tersine genişler" sözleriyle açıklıyor PAH olgusunu ve ekliyor:
"Bu risk işlemin bir parçası olan soğutmadan dolayı gelişebilir, klasik ya da lazer liposuction'da PAH riski yoktur."
DERİNİN ALTINA TEREYAĞI YERLEŞTİRİLMİŞ GİBİ
PAH'a zaman zaman "tereyağı etkisi" de deniyor çünkü bu durumun geliştiği bünyelerde derinin altına ince uzun bir kalıp tereyağı yerleştirilmiş gibi bir görüntü oluşuyor. Bunun sebebi de büyüyen dokunun görüntüsünün CoolSculpting cihazının ince uzun şeklini alıyor olması.
Zeltiq şirketi PAH'nin her 4000 uygulamadan birinde yaşandığını öne sürüyor. Ancak yakın zamanda yapılan araştırmalar bu oranın gerçekte çok daha yüksek olabileceğine işaret ediyor. Yücel, "Bu oranın 2000’de 1 olduğunu gösteren araştırmalar da bulunuyor" diyor.
Bu araştırmalardan biri geçtiğimiz temmuz ayında Aesthetic Surgery Journal dergisinde yayımlandı. Washington Post gazetesinin aktardığına göre, araştırmayı yürüten uzmanlar CoolSculpting'de PAH oluşumu riskinin 2000'de 1 olduğunu vurguluyor.
Ancak makalede daha dikkat çekici olan bir başka detay var. O da CoolSculpting'le ilgili 2014'te yapılan ilk araştırmalarda risk oranının 20000'de 1 olarak bildirilmiş olması. Araştırmacılar, aradaki bu 10 katlık farkı, "PAH'nin yeterince bildirilmemesiyle ya da PAH vakalarına yanlış teşhis konmasıyla" açıklıyor.
ERKEKLERDE RİSK DAHA BÜYÜK
New York Times'ın aktardığı ve bu yıl bilim dergisi PMC'de yayımlanan bir başka araştırmaya göre ise risk faktörü uygulamada kullanılan cihaza göre değişiklik gösterebiliyor.
Kanada'da gerçekleştirilmiş söz konusu araştırmanın sonuç makalesinde, 2015-2019 yılları arasında toplam 8658 kez CoolSculpting uygulaması alan 2114 kişide görülen yan etkilerin izlenmesiyle her 666 uygulamadan birinde PAH oluşumu görüldüğü belirtiliyor.
Ancak araştırma daha yeni CoolSculpting cihazlarının kullanıldığı kişilerde PAH riskinin çok daha düşük (Yücel'in ve diğer araştırmanın dediği gibi 2000'de 1) olduğunu vurguluyor. Bu farklılık da yeni cihazların işlem süresini kısaltması ve dokular üzerine uygulanan baskıyı azaltmasıyla açıklanıyor.
Bunun dışında PAH oluşumunun sebeplerinin ne olduğu tam olarak belirlenmiş değil. İstatistikler erkeklerde PAH oluşumu riskinin kadınlardan daha yüksek olduğuna işaret ediyor.
Kanada'da yapılan araştırmada da benzer bir sonuç çıkıyor. CoolSculpting uygulaması yaptıran kişilerin genelinde erkeklerin oranı yüzde 15'ken, araştırmada rastlanan PAH vakalarının yüzde 55'inin erkeklerde görülmüş olması dikkat çekici. Özellikle de karın bölgesinde PAH oluşumlarına rastlanıyor.
NEDENİ VE NASILI HENÜZ ANLAŞILAMADI
PAH'nin nasıl oluştuğu da henüz tam olarak anlaşılabilmiş değil. New York Times'a konuşan Dermatoloji Uzmanı Dr. Whitney Bowe, "Vücudun CoolSculpting'den kaynaklanan hasarı tamir etmeye çalışması, bu esnada diğer hücreleri yağ hücresine çevirmesi ya da doku büyümesine neden olan tamir mekanizmalarını çalıştırması söz konusu olabilir" diyor ve ekliyor: "Ancak neden olduğunu tam olarak anlayamıyoruz."
Yücel, PAH vakalarının ortaya çıktığı durumlarda klasik liposuction uygulaması ile sorunun çözülebileceğini de sözlerine ekliyor. Ancak Evangelista örneği, liposuction'ın da her zaman kesin çözüm olamayacağına işaret ediyor.
Zira Evangelista'nın Zeltiq'e açtığı davanın iddianamesinde, ünlü modelin CoolSculpting kaynaklı kusurları örtmek için birden fazla kez düzeltici ameliyat olduğu bunların sonucunda da cildinde "çok büyük keloid skar" yani yara izi kaldığı belirtiliyor. Öte yandan liposuction'a alternatif bir işlemin sonucunda oluşan hasarın tamiri için liposuction'a başvurulması da düşündürücü.
"BASİT BİR OPERASYON GİBİ GÖRÜLMEMELİ"
Peki özellikle riskli bir grup söz konusu mu? Bu sorunun yanıtını da yine Yücel'den alıyoruz.
"Soğuk lipoliz hamilelik ve emzirme döneminde uygulanmamalıdır. Isı değişiminin kırmızı kan hücrelerini öldürdüğü çeşitli hastalıklar, kalp pili taşıyanlar, sedef ve egzama gibi bağışıklık sistemi sorunları yaşayanlar ve kan sulandırıcı ilaç kullananlarda bu işlem yapılmamalıdır" diyen Yücel, diğer riskli grupları da kriyoglobulinemi, mantar, propilen glikol veya izopropil alkole alerjisi, Raynaud sendromu, böbrek ve karaciğer hastaları ile uygulama yapılacak bölgede fıtığı bulunan hastalar olarak sıralıyor.
CoolSculpting'in en büyük handikapının basit ve sıradan bir işlem gibi görülmesi olduğunu da vurgulayan Yücel, "Bu nedenle hekim olmayan kişilerce ve yasal sertifikalı merkezler dışında uygulanıyor. Soğuk lipoliz yaptırmak isteyenler tıbbi olarak işleme uygun olup olmadıklarını etraflıca araştırmadan bu işlemi yaptırıyor. Adaylara uygulama öncesi tüm riskler bildirilmeli" ifadelerini kullanıyor.
Fotoğraflar: Reuters, iStock, MediaPunch/BACKGRID