Ukrayna’nın işgali mahkemeye taşındı! Vladimir Putin tutuklanacak mı

Lahey merkezli Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında resmen suç duyurusunda bulunarak işlediği savaş suçlarından yargılanmak üzere aranan kişi ilan etmesinin şoku sürüyor. Rus yetkililer, kararın kendileri için bağlayıcı olmadığını söylese de Putin’in, UCM’nin kararlarının tanındığı 123 ülkede “Kötü adam” damgası yemesi, dünyada ve ülkesinde itibarına ciddi darbe vurulması olarak değerlendirildi. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Putin kararını, Çin lideri Şi Cinping’in yarın başlayacak 3 günlük Rusya gezisi öncesinde ilan etmesi Pekin’e “Putin ile fazla samimi olma” mesajı olarak da algılandı. İşte sorularla yeni kriz.

1- PUTİN NEYLE SUÇLANIYOR?

UCM savcılarının Ukrayna’da aylarca yürüttükleri delillerine dayanılarak Putin, yine Rusya çocuk ombudsmanı Maria Lvova-Belova ile birlikte Ukrayna’daki binlerce çocuğu ailelerinden kopararak yasadışı yoldan Rusya’ya kaçırmakla suçlanıyor. Putin’i aranan kişi ilan eden belgenin altında imzası bulunan Pakistan asıllı İngiliz UCM savcısı Kerim Han, “Ukrayna’da binlerce çocuk Rusya’nın başlattığı ve yürütmeye devam ettiği işgalci savaşın ganimeti olamaz. Uygar dünya buna izin veremez” dedi.

2- RUS LİDER TUTUKLANABİLİR Mİ?

Rusya’nın Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni hukuki olarak tanımadığı için alınan kararların Moskova tarafından hayata geçirilmesi beklenemez. Ayrıca mahkemenin ceza yürütme organları bulunmadığı için hakkında aranan kişi bülteni çıkartılan Putin’in tutuklanması ancak üçüncü bir ülkede bulunması durumunda ve o ülkenin güvenlik güçlerin harekete geçmesi halinde mümkün olabilir. UCM’nin eski savcılarından Vladimir Vasilenko, “Evet, UCM Moskova’ya giderek yargılamak üzere Putin’i Lahey’e getiremez ancak mahkeme o kişi hakkında yargılama süreci başlattığı için Interpol devreye girerek Putin’i pekala kırmızı bültenle aranan kişi listesine alabilir. UCM yetkisini kabul eden 123 ülkede Putin aranan kişi haline gelebilir” yorumunda bulundu.

3- YARGILANAN LİDER OLDU MU?

UCM, daha önce Darfur’da işlediği suçlardan dolayı Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir ve Libya iç savaşındaki sorumluluğu dolayısıyla Devlet Başkanı Muammer Kaddafi’ye yönelik yakalama kararı çıkarmıştı. UCM, aldığı bu kararla Rus lideri, el Beşir ve Kaddafi ile aynı kefeye koymuş oldu. Kaddafi, hakkında verilen tutuklama kararından aylar sonra iktidarını yitirmiş ve linç edilerek öldürülmüştü. Mahkeme kararına rağmen yıllarca iktidarda kaldıktan sonra devrilen El Beşir, hali hazırda Sudan’da tutuklu.

ZELENSKI SEVİNDİ

- Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Putin’i yargılanmak üzere aranan kişi ilan etmesi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yi mutlu etti. Haberi duyar duymaz açıklama yapan Zelenksi, “Bugün uluslararası hukuk sistemi, adaletin yerini bulması için ciddi bir adım atmış oldu. Önümüzde tarihi bir karar var. Rusya’nın Ukrayna’da işlediği suçların cezalandırılması süreci başlamış oluyor. Bu sürecin kaçırılan çocuklarımızla ilgili başlatılmasının da ayrı bir önemi var” ifadelerini kullandı.

BIDEN: PUTİN HAK ETTİ

- UCM’nin Putin kararıyla ilgili ABD Başkanı Joe Biden de açıklama yaparak, “Rusya liderinin aranan kişi ilan edilmesi savaş suçları işlediğinin bariz kanıtıdır. Bu suçları işlediğine ben de inanıyorum. Tabii dünyada tüm ülkeler Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni tanımıyor. Tanımayan ülkeler arasında ABD de var ancak açıklanan karar Putin’e karşı atılmış çok güçlü bir adım olarak görülüyor” yorumunu yaptı.