Uzmanlar endişeli... Ukrayna'nın işgali küresel kriz çıkarabilir!
Güncelleme Tarihi:
Rusya ve Ukrayna arasında her geçen gün artan gerilim ve olası bir çatışma ve savaş ihtimali dünyaya korkulu günler yaşatmaya devam ediyor. Öte yandan uzmanlar Ukrayna'nın işgalinin küresel tedarikte fiyatların yükselmesine ve cephe hatlarından uzakta bir kargaşaya da neden olabileceğini belirtti.
Yüz binden fazla Rus askeri, savaş tehdidini etkisiz hale getirmek için yürütülen yoğun diplomatik çabalarına rağmen Ukrayna sınırındaki bekleyişlerini sürdürüyor. Uzmanlara göre, Rusya ve Ukrayna arasında gerilim düşürülüp, barış sağlanamazsa en büyük bedeli Ukraynalılar ödeyecek gibi görünüyor.
Ancak en kötü senaryoda, dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından biri olan Ukrayna'ya yönelik büyük bir Rus işgalinin maliyeti tüm dünyaya yansıyabilir, zaten artan gıda fiyatlarını yükseltebilir ve Doğu Avrupa'nın çok ötesinde kargaşa riskini artırabilir.
Gerilimler arttıkça, özellikle Batı Avrupa ve Çin'e, önemli bir tarımsal mal, metal ve yakıt ihracatçısı olan Rusya'ya yönelik katı Batı yaptırımlarının küresel etkisinin ne olacağı merak konusu olmaya devam ediyor.
Kriz, ek yaptırımları tetikleyecek kadar kötüleşirse, doğal gaz gibi ürünler ile nikel, bakır, platin gibi, arabalardan uzay araçlarına kadar her şeyin üretimde kullanılan metaller için piyasaları daraltarak fiyatların artmasına ve küresel tedarik zinciri sorunlarının kötüleşmesine neden olabilir.
Ancak büyük bir Rus saldırısı, dünyanın dördüncü en büyük buğday ve mısır tedarikçisi olan Ukrayna'dan mal akışını da engelleyecek.
Ukrayna ihracatında önemli bir aksama, özellikle Rusya'nın tahıl ihracatındaki daha büyük aksama ile birleştiğinde, birçok ülkede on yıllardır kritik durumda olan küresel bir enflasyon döngüsüne katkıda bulunabilir.
Bu konudaki endişeler ise özellikle yakıt ve gıdaya odaklanmış durumda. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'ne göre, küresel gıda fiyatları geçen yıl yüzde 28,1 artarak on yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Savaşla ilgili endişeler, mısır vadeli işlemlerini haziran ayından bu yana en yüksek seviyelerine ve buğday vadeli işlemlerini yakın zamanda yaşanan geri çekilmeden önce, son iki ayın en yüksek seviyelerine çıkardı.
Son yirmi yılda, bereketli Ukrayna hasadı, ülkenin küresel bir tahıl ambarı olarak statüsünü arttırmıştı.
En önemli müşterilerinden bazıları, ekonomik olarak hırpalanmış, savaştan zarar görmüş veya Orta Doğu ve Afrika'daki, tahıl kıtlığının veya fiyat artışlarının yalnızca sefaleti daha da kötüleştirmekle kalmayıp, aynı zamanda öngörülemeyen sosyal sorunlara da yol açabileceği Yemen, Lübnan ve Libya gibi diğer kırılgan ülkelerdi.
MALİYETİNİ TÜM DÜNYA ÖDEYEBİLİR
Rusya merkezli danışmanlık şirketi SovEcon'un başkanı Andrey Sizov, Rus işgali riskinin düşük olduğunu belirtti. Ancak bu gerçekleşirse ve ihracat ciddi şekilde kesintiye uğrarsa, bu durumun özellikle Kuzey Afrika, İran, Sudan, Afganistan ve Mısır'daki tüm büyük gıda ithalatçıları için büyük sorunlara neden olacağını ve bu senaryoya göre, tüm bu ülkelerde sosyal çalkantı riskinin artacağını ifade etti.
Breakthrough Enstitüsü'nde gıda ve tarım analisti olan Alex Smith'e göre, Ukrayna'nın buğday ihracatına yönelik tehditler, küresel gıda güvenliği için en büyük riski oluşturuyor.
Rusya'dan son dakika açıklaması: Savaş istemiyoruz ancak...Smith, Ukrayna’nın müşterileri arasında Çin ve Avrupa Birliği yer aldığını, lakin Ukrayna buğdayının gelişmekte olan dünyada önemli bir ithalat haline geldiğini söylüyor.
Smith, temel gıda olarak ekmeğe ciddi şekilde bağımlı olan ve sarsıcı bir ekonomik krizle harap olan Lübnan'da tüketilen tüm buğdayın yarısının 2020'de Ukrayna'dan geldiğini kaydetti.
Yemen ve Libya toplam buğday tüketiminin sırasıyla yüzde 22'sini ve yüzde 43'ünü Ukrayna'dan ithal ediyor. 2020'de Ukrayna ayrıca Malezya, Endonezya ve Bangladeş'te tüketilen buğdayın %20'sinden fazlasını tedarik etti.
Lukaşenko duyurdu: Rusya'nın yanında savaşırız!Smith, "Buğday tüketiminin %10'undan fazlası için Ukrayna ithalatına bel bağlayan 14 ülkenin önemli bir kısmı, devam eden siyasi istikrarsızlık veya doğrudan şiddet nedeniyle halihazırda gıda kıtlığıyla karşı karşıya" diye yazdı.
Rusya'nın yaklaşık on yıl önce Ukrayna'ya karşı yürüttüğü ve Kırım'ın ilhakıyla ve Doğu Donbas bölgesinin Rusya destekli ayrılıkçılar tarafından işgaliyle sonuçlanan gizli ve daha sonra aleni savaş sırasında da benzer aksamalara ilişkin korkular güçlüydü.
Sizov'a göre o dönem korkular abartılmıştı ve piyasalar hızla toparlandı. Bunun nedeni büyük ölçüde Rus saldırısının sınırlı kapsamıydı. Öte yandan, tam teşekküllü bir işgal, Ukrayna'nın tarımsal üretim coğrafyasının bozulma riskini çok yüksek tutmasıyla farklı olabilir.
Smith'e göre, Ukrayna'nın buğdayının büyük bir kısmı, doğu Ukrayna'nın halihazırda büyük ölçüde Rus destekli ayrılıkçıların kontrolü altında olan bölgelerinin hemen ötesinde bulunan Kharkiv, Dnipropetrovsk, Zaporizhia ve Kherson oblastlarında veya bölgelerinde yetiştiriliyor. Bu, onları batıya doğru bir Rus yürüyüşünün erken safhalarında büyük sıkıntıya sokabilir. Ukrayna'ya yönelik bir saldırının bir "Rus toprak gaspına" dönüşmesi durumunda, çiftçilerin ayrılması ve altyapının yok edilmesiyle buğday üretimi düşebilir.
Smith, "Bölgeyi kim kontrol ederse, eninde sonunda zenginliklerini alacak, ancak Rusya'nın kontrolündeki doğu Ukrayna'daki koşullar yüzünden yaşanacak istikrarsızlık bölgeyi ele geçirebilir ve üretime ilk işgalden daha fazla zarar verebilir." diyor.
Üstelik Ruslar, herhangi bir olası savaş sırasında gıda güvenliğini korumak için yüksek ihracat vergileri de dahil olmak üzere kendi buğday üretimini kontrol etmeye çalışırsa, bunun küresel tüketiciler üzerindeki etkisi çok daha kötü olabilir.
Biden Zelenskiy'i aradı, Rus işgali için tarih verdi!