Ukrayna Savaşı, Kraliçe'nin ölümü, Elon Musk'ın Mars projesi... Nostradamus'un kehanetleri 21'inci yüzyılda neden hâlâ popüler?

İngiltere'nin en çok satan gazetelerinden biri olan The Guardian'ın 5 Temmuz 1999 tarihli manşeti çok ilginçti: "Nostradamus Yanıldı (Eğer Dün Dünyanın Sonu Geldiyse Bu Başlığı Göz Ardı Edin Lütfen)"

Nostradamus'un kehanetlerinden haberdar olmayanlar büyük olasılıkla içlerinden "Ne saçmalamış bunlar?" diye geçirdi ama 16'ncı yüzyılda yaşamış bu Fransız astroloğun dünyanın sonu için verdiği tarihin 4 Temmuz 1999 olduğunu bilenler, başlıktaki espriyi anlamıştı.

Üstelik Nostradamus başka kehanetlerinin aksine, dünyanın sonu konusunda çok kesin ifadeler kullanmış ve nokta atışı diyebileceğimiz bir tarih vermişti:

Bin dokuz yüz doksan dokuz yılının yedinci ayında
Göklerden dehşetin Kralı gelecek
Büyük Angolmois Kralı'nın yeniden canlanmış hali olacak
Öncesinde ve sonrasında, bahtımızda varsa, Mars hüküm sürer.

Nostradamus'un metinlerini anlamlandırmak için yıllarca çalışan çevirmenlerin bazılarına göre, bahsi geçen dehşetin kralı deccal olmalıydı.

"Angolmois" kelimesini 16'ncı yüzyıl Fransızcasında Moğollar için kullanılan "Mongolais" kelimesinin anagramı olduğuna inananlar da vardı. Onlar bu ifadeleri, Avrupa'nın doğudan gelecek toplulukların işgaline uğrayacağının kesin işareti olarak görüyordu. Ancak bu doğuluların Ruslar mı, Çinliler mi yoksa Cengiz Han'ın torunları mı olduğu net değildi.

Nostradamus uzmanı Prof. Alexander Tollmann, bu ifadeleri o kadar endişe verici bulmuştu ki Avusturya'nın aşağı kesimlerindeki sığınağına çekilip günlerce felaketi beklemişti.

2023 HAZIRLIKLARI ŞİMDİDEN BAŞLADI

Tabii ki beklenen olmadı ancak bu tür yol kazaları Nostradamus'un kehanetlerinin isabetliliğine dair inancı hiç zayıflatmadı. Hatta bir kehanete dayanarak 2023'ün Avrupa için felaketler yılı olacağına inanlar şimdiden hazırlıklara başladı.

Söz konusu kehanetinde Nostradamus, "Büyük Savaş'ın yedi ay sonrasında, insanlar kötülerin elinde ölecek / Rouen, Evreux, Kral karşısında düşmeyecek" diyordu. (Rouen ve Evreux, Fransa'da iki şehir.)

Bu cümleleri Ukrayna Savaşı'nın Üçüncü Dünya Savaşı'na dönüşeceğinin garantisi olarak yorumlayan çok. Hatta yine İngiltere'de yayımlanan The Daily Star gazetesinin astroloji yazarı geçtiğimiz günlerde okurlara şöyle bir tavsiye verdi:

"Savaşta yedi ayın dolması ilk bakışta kutlama yapma sebebi gibi görünebilir ama Amerika ve Rusya gibi ülkelerin dehşet verici nükleer cephaneliği düşünüldüğünde, tedbirli olmakta fayda var."

(Tabii bu hesapla Parislilerin de ortalık sakinleşene kadar Rouen'e sığınmaları gerekiyor.)

Les Propheties'in bu çok eski kopyası Paris'te
Bibliotheque Nationale'de (Ulusal Kütüphane) saklanıyor.

Les Propheties'in bu çok eski kopyası Paris'te
Bibliotheque Nationale'de (Ulusal Kütüphane) saklanıyor.

MUHTEMELEN HALÜSİNASYONLARINI KEHANET ZANNEDİYORDU

Sözün kısası Nostradamus'un öngörülerine itimat etmek için sebeplerimiz günden güne azalıyor. Hatta doğrusunu söylemek gerekirse, Nostradamus hayattayken bile geleceği ön görme açısından pek güvenilir bir kaynak kabul edilmiyordu.

Bilindiği kadarıyla, 1547 ile 1555 yılları arasında sekreterine tam 942 adet dörtlük dikte ettirmişti. Şairane bir dille söylenmiş bu dörtlüklerde geleceğe dair ilginç tahminler yer alıyordu. Ne var ki Nostradamus bu esnada hep, aşırı tüketildiğinde halüsinasyonlara neden olduğu bilinen muskat cevizi yiyordu yani muhtemelen aklı başında değildi.

Hayatta olduğu yıllarda sürekli acımasız eleştirilerin hatta günümüz tabiriyle söylememiz gerekirse "trollüklerin" hedefi oluyordu. Örneğin kendisini "Canavardamus'a Karşı Fransız" olarak nitelendiren Lord Hercules, 1558 tarihli Birinci Tahkir'inde Nostradamus'u şöyle nitelendiriyordu: "Boş sözler haykıran ve tahminlerini ve fantezilerini sokaklarda yayan beyinsiz ve deli bir geri zekâlı."

KRALİÇE ÖLDÜKTEN SONRA İNGİLTERE'DE SATIŞLAR PATLADI

Nostradamus'un kıymeti ölümünden sonra arttı. İlk kez 1555 yılında "Les Prophéties" (Kehanetler) adıyla yayımlanan dörtlükleri o günden bu yana kitapçı raflarından inmedi.

Meraklılarına göre, Nostradamus'un kitaptaki öngörüleri arasında İngiltere Kralı 1'inci Charles'ın idam edilmesi, Büyük Londra Yangını, Fransız İhtilali, Napoleon ve Hitlerin yükseliş ve düşüşleri, ABD Başkanı John F. Kennedy ve Pakistan Başbakanı Benazir Bhutto'ya düzenlenen suikastlar, 11 Eylül saldırıları, 2015'te Paris'te düzenlenen silahlı saldırılar hatta İngiltere'nin çiçeği burnunda kralı 3'üncü Charles'ın tahtı bırakması gibi birçok önemli tarihi olay bulunuyor.

Okurlarla buluşmasının üzerinden 467 yıl geçmiş olmasına karşın, Nostradamus'un kehanetleri halen çok satıyor.

Bunun son örneği geçtiğimiz ay İngiltere'de yaşandı. Mario Reading'in kaleme aldığı "Nostradamus: The Complete Prophecies for the Future" (Nostradamus: Eksiksiz Gelecek Kehanetleri) isimli kitap bir anda Sunday Times gazetesinin en çok okunanlar listesinde zirveye yerleşti.

Bunun sebebi Nostradamus'a ait bir dörtlüğün Kraliçe 2'nci Elizabeth'in ölümüne işaret ettiğiyle ilgili haberlerdi. Kitap Kraliçe'nin ölümünden önceki hafta sadece 5 kopya satarken 11-17 Eylül haftasında satış rakamları 8 bine ulaştı.

CHARLES TAHTI BIRAKACAK, YERİNE WILLIAM DEĞİL HARRY GEÇECEK

İlk olarak 2006'da yayımlanan kitabında Reading, diğer Nostradamus alimlerinin gözden kaçırdığı bir noktanın altını çiziyor. Reading'e göre dörtlüklerin sıra numaraları, metinde bahsi geçen olayların yaşanacağı tarihlere tekabül ediyor.

İngiltere'de olay yaratan 10/22 sıra numaralı dörtlükte şu ifadeler yer alıyor:

Boşanmasını onaylamadıkları için
İleride kıymetsiz görülen bir adam
Halk adaların Kral'ını zorla yerinden edecek
Onun yerine asla kral olması beklenmeyen bir Adam geçecek.

Reading'e göre, İngiltere halkının aşina olması gereken bu dörtlük çok kapsamlı sonuçlara işaret ediyor. Bunların en başında da "Kraliçe Elizabeth'in 2022 yılı civarında 96 yaşındayken öleceği" geliyor.

2017'de hayatını kaybeden Reading'in yorumuna göre bu dörtlük Kral Charles'ın "kendisine ve ikinci eşine yönelik sürekli saldırılardan bıkıp" tahtı bırakacağını zira "İngiltere nüfusunun belli bir kısmının Galler Prensesi Diana'dan boşanması nedeniyle kendisine dargın olduğunu" söylüyor.

Reading, "kral olması beklenmeyen Adam" ile kastedilenin de Prens Harry olduğunu ifade ediyor. Yani bu yoruma göre, Charles'ın ardından tahta William değil Harry geçecek.

ZAMANININ SOSYAL MEDYA FENOMENİYDİ

Michel de Nostradame, 1503 yılında Saint-Remy-de-Provence'ta dünyaya geldi. Katolikti ancak ailesinde Yahudiler de vardı. Bu özelliğini bir avantaja çeviren Nostradamus, doğal kehanet iç güdüsünün atalarından kendisine miras olduğunu söylüyordu.

Gençliğinde gezgin eczacılık yaptı. İnsanların vebayla boğuştuğu bir dönemdi ve ilaca ihtiyaç büyüktü.

Tarihçi Dan Jones, Nostradamus'un yaşadığı dönemleri bugünle kıyaslayarak, "O zamanlar da çok büyük sosyal bölünmeler ve felaketler yaşanıyordu. Aynı zamanda matbaa makinesi yeni icat edilmişti ve hem değerli fikirler hem de çılgınca saçmalıkların yayılması fazlasıyla kolaylaşmıştı. Matbaa o günlerin sosyal medyasıydı" diye konuştu.

Nostradamus fikirlerini yaymak için bu yeni aracı kullanmaya başladı. 1550'den itibaren kehanetler içeren yıllıklar yayınlamaya başladı. Les Propheties'i yazmaya ise 1554 yılında başladı. Dünyanın gelecekteki tarihini 1000 dörtlükte özetlemeyi amaçlıyordu. Bu 1000 dörtlük 10 yüzyıla ayrılmıştı.

KRALIN ÖLECEĞİNİ BİLMİŞ MİDİR BİLEMEMİŞ MİDİR?

Zamanla ünlenen Nostradamus, dönemin Fransa kraliçesi Catherine de' Medici ile yakın arkadaş oldu.

Kraliçe'nin eşi 2'nci Henry'nin ölümünün ardından, Nostradamus, şu dörtlüğünde bu elim olayı öngördüğünü iddia etti:

Genç aslan yaşlı olana üstün gelecek
Muharebe meydanında tek bir çarpışmada
Altın bir kafes arasından geçip gözlerini oyacak
İki yara bir olacak ve o acımasız bir ölümle can verecek.

Nostradamus'un bu dizelerinin 1559'daki bir turnuvaya işaret ettiği yorumları yapıldı. Bu turnuvada Montgomery Kontu Gabriel'in mızrağı, 2'nci Henry'nin kafasına doğru düzgün oturmayan miğferin ön kısmındaki koruyucu kısmın içinden geçerek Kral'ın gözüne, boğazına ve şakağına sağlandı. 2'nci Henry 11 gün sonra hayatını kaybetti.

Diğer yandan bu kehanetin hakiki olup olmadığı o yıllarda bile epey şüpheliydi çünkü bu dörtlük Kral'ın ölümünden önce yayımlanan metinler arasında yer almıyordu.

Bu gravürde de Kral ve Kraliçe, 7 çocuklarının geleceği hakkında Nostradamus'tan bilgi alıyor.

Bu gravürde de Kral ve Kraliçe, 7 çocuklarının geleceği hakkında Nostradamus'tan bilgi alıyor.

KENDİ ÖLÜMÜNÜ BİR GÜN ÖNCEDEN SÖYLEMİŞ AMA...

Nostradamus'un Kral 2'nci Henry'nin ölümünü tahmin etmiş olmasından daha olası bir şey varsa o da yazdığı metinleri daha sonra okuyanların bu yakıştırmayı yapmış olması. Cambridge Üniversitesi'nde İngilizce profesörü olan Steven Connor, bu olguyu The Guardian'a şöyle açıkladı:

"Kehanetin amacı size hisse fiyatlarındaki dalgalanmalar konusunda önden ipucu vermek değil, yaşanan bir olayın öngörülebilir olduğunu teyit etmektir. Kehanetler sadece ve sadece geriye dönük olarak etkilidir. Burada bir nevi öngörülmüş geriye bakış söz konusudur. Bir başka deyişle önceden bilebileceğiniz bir şeyi kehanet aracılığıyla öğrendiğinizde aslında çok geç kalmışsınızdır."

Bununla birlikte Nostradamus'un en azından kendi ölümüyle ilgili kehanetinin isabetli olduğu biliniyor. 1566'da hayatını kaybetmeden bir gün önce öleceğini söyleyen Nostradamus'un bu esnada eklem iltihabı, vücut ödemi ve damar sertliği nedeniyle neredeyse yatalak vaziyette olduğunu da unutmamak gerek. Bir başka deyişle Nostradamus'un öleceğine ilişkin sözlerini derin bir kehanetten ziyade malumun ilamı olarak yorumlamak da mümkün.

DİL O KADAR MUĞLAK Kİ HERKES İSTEDİĞİ GİBİ YORUMLUYOR

Nostradamus'un kehanetlerinin en güzel taraflarından biri, okurun metinleri istediği gibi yorumlamasına zemin oluşturması.

Liberte E. LeVert takma adıyla yayımlanmış "Prophecies and Enigmas of Nostradamus" (Nostradamus'un Kehanetleri ve Muammaları" isimli bir kitabı bulunan yazar Everett F. Blieler, metinlerdeki bu muğlaklığın şarlatanlık olarak görülebileceği gibi deha pırıltısı olarak da görülebileceğini söyledi.

The Guardian'a konuşan Blieler şöyle devam etti:

"Dolambaçlı sözler kullanma ve doğrudanlıktan kaçınma bu noktada önemli bir rol oynuyor. Astrolojik tarihlemelerinde çoğu zaman saçmalıyordu, bu nedenle bağlaçlar tekrarlanıyordu. İki anlamlılık ihtimali yaratmak için pek bilinmeyen Latince kelimelere başvuruyordu. Edatları, nesneleri, dönüşlü fiilleri ve bağlaçları kullanmıyor, fiilleri mastar halinde bırakıp kişi ve zaman çekimi uygulamıyor ve çeşitli şekillerde okunabilecek metinler kuruyordu."

Tarihçi Dan Jones ise Nostradamus'un kullandığı bu taktiklerin sıra dışı olmadığını belirterek şu ifadeleri kullandı:

"Nostradamus muğlaklığın avantajlarıyla vahiylerin hararetini bir araya getirmişti. Bu çok olağanüstü bir durum değil. O günden bu yana Merlin'den Monmouth'lu Geoffrey'e kadar birçok kâhin aynı şeyi yaptı. Bu muğlaklık bugün 'doğrulama önyargısı' dediğimiz şeyin yolunu açıyor. Umutsuzluğun hâkim olduğu zamanlarda kâhinler karşılarında ağızlarından çıkan deli saçmalarına inanmaya hazır dinleyiciler buluyor. Karamsarlıkla kandırılabilirliğin kesişim noktası burası."

KEHANETLER SOSYAL MEDYADA ÇOK POPÜLER

Bu son detay, içinde bulunduğumuz çağda neden hâlâ Nostradamus'a bu kadar ilgi gösterildiğini anlamak için de çok önemli. Jones'un ifadesiyle, o kâhinlerin zamanında sosyal medya yoktu ama ürettikleri şeyler günümüzde sosyal medyada popüler olan içeriklere çok benziyordu. Buna ek olarak, Nostradamus'un kehanetlerinin son dönemde sosyal medyada hızla yayıldığını da belirtmekte fayda var.

Ünlü yazar T.S. Eliot'ın deyişiyle, insanlık çok fazla gerçekliğe katlanamıyor. Hayatın kaçınılmaz biçimde kaotik olduğu, felaketlerin üst üste geldiği, geleceğin öngörülemediği durumlarda örüntüler, anlatılar ve anlam bulmak istiyoruz.

Jones, "Büyük değişimlerin ya da sosyal kaygıların etkili olduğu dönemlerde açıklama arıyoruz. Geçmişin ve geleceğin anlamlı bir anlatı oluşturmasını istiyoruz" dedi. Nostradamus gibi kâhinler de tam olarak bu işi yapıyor. Sıradan insanlar olan bizlerin gözümüzden kaçmış olanı gösterip anlamlı bir akışa oturtuyor.

İKLİM KRİZİ DE VAR, ELON MUSK DA…

Diğer yandan Nostradamus'un metinlerinin okuyana iç huzuru verdiğini söylemek mümkün değil. Üstelik sürekli yaşanacak felaketlerden bahsediliyor ama nedenlerine hiç değinilmiyor. Steven Connor, "Nostradamus için yaklaşanı bilmenin bedeli, tarihin yönünü ve tutarlılığını kaybetmesi" sözleriyle özetledi bu durumu. Ancak hızla büyüyen Nostradamus endüstrisi bundan hiç etkilenmiyor.

Dörtlükler tekrar tekrar okunuyor, yaklaşan felaketlere dair yorumlar yapılıyor. Örneğin "Buğdayın kilesi o kadar yüksek olacak ki adam adamı yiyecek" ifadelerinin Ukrayna Savaşı'nın tahıl ticareti üzerindeki olumsuz etkisine işaret ettiği öne sürülüyor. Tabii bu mantıkla yamyamlığın yaygınlaşması söz konusu olabilir ama o pek akla yakın görünmüyor.

Nostradamus'un öngördüğü iddia edilen bir diğer güncel felaket de iklim krizi. Buna kanıt olarak şu dizeler gösteriliyor:

Kırk yıl boyunca gökkuşağı hiç görülmeyecek
Kırk yıl boyunca her gün görülecek
Kuru toprak daha da kuruyacak ve görüldüğünde büyük seller yaşanacak.

Tabii bir de son dönemde çok popüler olan 5/23 numaralı dörtlük var:

İki rakip bir araya gelecek
Çoğu diğerlerinin Mars'la birleştiği zaman
Afrikalı lider korkacak ve titreyecek
İkili ittifak filo tarafından bölünecek.

2006'da yayımlanan kitabında Reading, bu satırları "iki gücün küresel savaşla mücadele etmek için bir araya gelmesi" olarak yorumlamıştı.

Ancak Reading'in baba mesleğini sürdüren oğlu Laurie, Nostradamus'un sözlerine daha farklı bir yorum getirdi. Laurie Reading'e göre "Afrikalı lider" ifadesiyle Nostradamus, Güney Afrika doğumlu teknoloji milyarderi Elon Musk'ı ve Mars'ta koloni kurma planlarını kastediyor.

Söz konusu dörtlüğün yanına, bir başka dörtlüğün parçası olan "Mars'ın ışığı sönecek" ifadesi de eklenince Musk'ın Dünya'dan Mars'a taşınma planlarını rafa kaldırmak zorunda kalacağı ve dünyanın sonunu burada bizimle birlikte yaşayacağı sonucuna ulaşılıyor.

Bakalım 5/23'te yani Mayıs 2023'te Musk'ın Mars planları ne aşamada olacak…

The Guardian'da yayımlanan "War in Ukraine, death of the Queen, Elon Musk … why are Nostradamus’s ‘predictions’ still winning converts?" başlıklı haberden derlenmiştir.