Ukrayna Putin'in Afganistan'ı olur mu?
Güncelleme Tarihi:
Dünyanın gözü kulağı Ukrayna'dan gelen haberlerde... Bir yandan barış için çabalar son sürat devam ederken bir yandan da ülkeden çatışma haberleri gelmeye devam ediyor. Rusya'nın henüz bir askeri zafer elde edememesi ise 'Ukrayna Putin'in Afganistan'ı olur mu?' sorusunun sorulmasına neden oluyor. Zira 43 yıl önce Sovyetleri yıkıma sürükleyen savaş ile bugünkü gelişmeler arasında pek çok benzerlik bulunuyor.
Ukrayna'daki savaş 4'üncü haftasında... Rusya Devlet Başkanı Putin'in emri ile 24 Şubat'ta Ukrayna içlerine ilerlemeye başlayan Rus ordusu hala başkent Kiev'i düşürebilmiş değil.
Batı merkezli istihbarat raporları Rus ordusunun beklediğinin çok üzerinde kayıplar verdiği ve hedeflerinin gerisinde kaldığı yönünde.
Haliyle akıllarda tek bir soru var; Şimdi ne olacak? Pek çok uzman Ukrayna'nın Rusya için yeni bir Afganistan olabileceği görüşünde.
27 Aralık 1979'da Sovyet özel kuvvetleri Kabil'deki önemli binaları ele geçirmiş, büyük zırhlı birlikler sınırı geçerken bir hava indirme birimi de başkent Kabil'in yakınındaki havaalanını ele geçirmişti.
Bu hamleler ile başkentte hızla ve kansız bir şekilde kukla bir hükümet kurulmuştu. Ancak Sovyetler'in Afganistan'ı işgali Moskova'ya çok pahalıya mal olmuştu.
UKRAYNA İŞGALİNDE KABİL MODELİ
Rusya, Ukrayna işgalinde de benzer bir yöntem izledi. Savaşın başında Rus özel kuvvetleri ve paraşütçüleri Kiev yakınlarındaki havalimanına yöneldi. Ancak başarısız oldu.
Bu belki de savaşın Rusya adına olumsuz gidişatının ilk göstergesiydi. The Telegraph yazarı Mark Almond'a göre, bu Afganistan operasyonun bir kopyasıydı ancak her şey ters gitti.
10 yıl süren savaşın ardından Sovyet ordusu Afganistan'dan ayrılmış, kısa bir süre sonra ise Sovyetler Birliği dağılmıştı. Bu aralarında Ukrayna'nın da bulunduğu 15 ülkenin doğmasına neden olmuştu.
10 yıl süren savaşın ardından Sovyet ordusu Afganistan'dan ayrılmış, kısa bir süre sonra ise Sovyetler Birliği dağılmıştı. Bu aralarında Ukrayna'nın da bulunduğu 15 ülkenin doğmasına neden olmuştu.
Ukraynalıların teslim olmayı reddetmesi ve batıdan gelen silah desteği Ukrayna'nın Moskova için 'ikinci bir Afganistan'a dönüşmesi anlamına gelebilir.
ARTIK SOVYET UYDULARI İLE ÇEVRİLİ DEĞİL
Ukrayna'nın 1940'ların sonlarında Sovyetleşmeye karşı her türlü direnişi gösterdiğini ancak Stalin'in sert politikaları sonrası Moskova'nın istediğini aldığının altını çizen Almond'a göre durum bugün çok farklı.
Zira Ukrayna artık Sovyet uyduları ile çevrili bir ülke değil. Hemen yanı başındaki Polonya üzerinden çok sayıda askeri teçhizat alıyor ve bu sayede Rus ordusuna karşı direnişini sürdürüyor.
Rusya'dan Mariupol ültimatomu! Ukrayna kararını açıkladı'ORDU YENİLSE BİLE GERİLLA SAVAŞI YAŞANABİLİR'
Bu da akıllara Soğuk Savaş döneminde ABD'nin Afganistan'a yaptığı yardımları getiriyor. Haliyle pek çok uzman Ukrayna ordusunun yenilmesinin zor olacağını, yenilse dahi bunun savaşın sonu olmayacağını belirtiyor.
Almond'a göre, burada Putin'in önünde iki seçenek var; ya Rus Ordusu tüm Ukrayna'yı Polonya sınırına kadar istila edecek ya da Ukrayna'nın sadece güney ve doğu yarısını Dinyeper Nehri'ne kadar işgal edecek.
Ukrayna ordusunun yenilmesi durumunda bile çatışmaların muhtemelen aylarca, hatta yıllarca sürecek gerilla çatışmasının başlangıcı olabileceği de sıkça dile getirilen iddialar arasında.
'Ukrayna, Afganistan'ın dağlık arazisine sahip değil ama devasa ormanları gerillalar için saklanma yerleri sunuyor' diyen Almond, Rus ordusunun daha şimdiden Afganistan'da verdiği kayıpları akıllara getiren zayiatlar verdiğinin altını çiziyor.
1979 yılındaki Afganistan istilası Sovyetleri yıkıma götüren unsurlardan birisi olarak nitelendiriliyor. Sovyet ordusu 1989'da ülkeden çekilmiş, savaşın Moskova'ya maliyeti ise yıkıcı olmuştu.
1979 yılındaki Afganistan istilası Sovyetleri yıkıma götüren unsurlardan birisi olarak nitelendiriliyor. Sovyet ordusu 1989'da ülkeden çekilmiş, savaşın Moskova'ya maliyeti ise yıkıcı olmuştu.
BAŞKAN CARTER SOVYETLERİ NASIL DURDURMUŞTU?
ABD'li dış politika uzmanı Bruce Riedel Ukrayna'nın Afganistan'ın bir tekrarı olup olmayacağını anlamak için SSCB'nin Afganistan'daki mücahitler tarafından nasıl yenildiğini anlamak gerektiği görüşünde.
Dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter'ın Ruslarla savaşmak için hızla stratejik bir ittifakı harekete geçirdiğinin altını çizen Riedel şu ifadeleri kullandı;
'İki hafta içinde Pakistan lideri mücahitleri Pakistan'da sığınak, üs ve eğitimle desteklemeye ikna edilmişti. ABD ve Suudi Arabistan ayaklanmayı ortaklaşa finanse edecekti. Pakistan istihbarat servisi (ISI), mücahitlerin patronları olacaktı; CIA ve Suudi istihbarat servisi ise savaşın finansörleri olacaktı.'
Bugün Polonya'nın Pakistan benzeri bir konumda olduğunu belirten uzman isim Ukrayna'nın Rusya için yeni bir Afganistan olup olmayacağının ABD ve NATO'nun ülkeye ne kadar destek sağlayacağı ve Ukraynalıların savaşın uzamasını göze alıp almayacağı ile doğru orantılı olacağı görüşünde.
Bölgeye Sovyet askerleri ilk olarak 24 Aralık 1979'da Sovyet lideri Leonid Brejnev'in emriyle gönderildi. 10 yıl süren savaşta 15 bine yakın Sovyet askeri hayatını kaybetti.
Bölgeye Sovyet askerleri ilk olarak 24 Aralık 1979'da Sovyet lideri Leonid Brejnev'in emriyle gönderildi. 10 yıl süren savaşta 15 bine yakın Sovyet askeri hayatını kaybetti.
Ruslar, daha önce Tıpkı Afganistan'da olduğu gibi Çeçenlerin anavatanlarını savunma iradesini hafife almıştı. Benzer şekilde, Putin de Ukraynalıların ülkelerini savunma iradesini hafife almışa benziyor.
Şok saldırılar ile hem Çeçenistan'da hem de Afganistan'da sonuç alacağını düşünen Rus komuta kademesi ağır sonuçların yaşanmasına neden olmuştu.
Bugün benzer bir durum Ukrayna'da yaşanıyor. 2003 yılında Irak Savaşı sırasında 101. Hava İndirme Tümeni'ni yöneten ve Afganistan'daki ABD kuvvetlerine komuta eden Emekli General David Petraeus'a göre bu durum şaşırtıcı değil.
CNN International'a konuşan Petraeus'a göre, Rus ordusu temel taktik görevleri yerine getirme konusunda açıkça çok düşük standartlara sahip.
Rusya'nın henüz birinci ayını tamamlamayan savaşta 6 general kaybetmesinin ise Rus ordusunun içinde kaldığı durumu özetlediği belirtiliyor.
