Türkmenbaşı Saparmurat Niyazov öldü

Türkmenbaşı Saparmurat Niyazov, geçirdiği kalp krizi neticesinde öldü. Türkmenbaşı Niyazov haftanın günlerini yakınlarının adıyla değiştirmiş, havaalanlarına, okullarına hatta bir gök taşına bile adını vermişti.

Türkmenistan devlet televizyonu, Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı'nın ölümünü "Büyük Türkmenbaşı öldü" flaşıyla duyurdu. Televizyon, Türkmen liderin "kalbinin aniden durması sonucu öldüğünü" bildirdi.

Saparmurat Niyazov, 20 yıldır ülkesini yönetiyordu. Birkaç yıldır kalp sorunları olan Niyazov, "Türkmenbaşı" olarak da biliniyordu. Dokuz yıl önce bir kalp amaliyatı geçiren Niyazov, daha sonra da sigarayı bırakmış, tüm bakanlarına da kendisini izlemeleri yönünde emir vermişti.

Türkmenbaşı, ismini limanlara, çiftliklere, askeri birlikler ve hatta bir meteora bile vermesiyle ün salmıştı.

ÖMÜR BOYU BAŞKAN

Saparmurat Niyazov, otoriter yönetimi nedeniyle tepki çeken bir liderdi. 1985 yılında Türkmenistan Komünist Partisi'nin başkanı olan Niyazov, 1991'de bağımsızlığını ilan eden Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı seçilmiş, 1999 da ülkenin meclisince ömür boyu bu görevde kalması kararlaştırılmıştı.

Saparmurat Niyazov geçen yıl ise "Kimse sonsuza dek yaşamaz. Bir halef bulmak gerekiyor" diyerek, sürpriz bir şekilde ülkesinde 2009'da cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacağını açıklamıştı. Niyazov ayrıca seçiminde üç ya da dört adayın yarışması gerektiğini söylemişti. Seçimde kendisinin aday olup olmayacağı hakkındaysa yorum yapmamıştı.

Saparmurat Niyazov'un seçim kararıysa, dönemin Kırgızistan Cumhurbaşkanı Aslar Akayev'in, usulsüzlük yapıldığı belirtilen seçimler sonrası muhaliflerin sokak gösterileriyle istifaya zorlanmasını izlemişti.

DEVLET BAŞKANLIĞINA VEKALETEN BERDİMUHAMMETOV GETİRİLDİ
   �
Türkmenbaşı'nın kalp krizi sonucu vefatı üzerine bu göreve vekaleten Yardımcısı Gurbanguli Berdimuhammetov getirildi.
   �
Hükümetten bir kaynak, Türkmenbaşı'nın cenazesiyle ilgili işleri yürüten komisyonun da başkanı olan Berdimuhammetov'un devlet başkanlığını vekaleten yürüteceğini açıkladı. Kaynak ayrıca, Halk Maslahatı'nın Türkmenbaşı'nın yerine kimin geleceği konusunu görüşmek üzere 26 Aralıkta acil toplantıya çağrıldığını açıkladı.

RUSYA: YENİ İKTİDARIN YASAL YOLLARDAN BELİRLENMESİNİ UMARIZ
 
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın ölümünün ardından, yeni iktidarın yasal yollardan belirlenmesini ümit ettiklerini söyledi. Lavrov, Rus İtar-Tass ajansına yaptığı açıklamada, "Moskova olarak, Türkmenistan'da iktidar devrinin yasalara göre olmasını ve ilişkilerimizin devamlılığının güvence altına alınmasını umuyoruz. Yeni yönetimin Rusya ile ilişkilerin faydasından yararlanma yönünde bir yol seçmesini ümit ederiz" dedi.
   �
Çeçenistan Başbakanı Ramazan Kadirov da yayımladığı mesajda baş sağlığı diledi.
 
TÜRKMENBAŞI KİMDİR

19 Şubat 1940 yılında Aşkaabat’ta dünyaya gelen Niyazov, babası İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerle savaşırken, ailesinin diğer üyeleri de 1948 yılındaki büyük Aşkaabat depreminde  ölünce bir Sovyet yetimhanesine gönderildi.

Daha sonra uzak bir akrabası tarafından yetimhaneden alınan Niyazov, Leningrad Teknik Üniversitesi’nden Enerji Mühendisi olarak mezun oldu.

1962 yılında Komünist Parti’ye katıldı. Burada hızlı bir biçimde yükselen Türkmenbaşı, 1985 yılında SSCB Lideri Mikail Gorbaçov bir yolsuzluk skandalı nedeniyle eski lider Muhammed Gapusov’u görevden alınca, daha sonra Türkmenistan Demokratik Partisi olarak anılacak olan Türkmenistan Komünist Partisi’nin başkanı oldu.

İŞTE İLGİNÇ İCRAATLARI

- Türkmen gençlerin altın diş kullanmasını yasakladı, bunun yerine dişlerini korumalarını istedi.

- Aşkaabat dışındaki hastaneleri kapatttı, hasta olan Türkmenlerin başkente gelebileceklerini söyledi. Ve 15 bin sağlık çalışanını işten çıkardı.

- “Sıradan Türkmenler kitap okumaz” diyerek Aşkaabat dışındaki kütüphaneleri kapattı.

- Doktorların Hipokrat Yemini’ni bırakarak kendisine yemin etmelerini istedi.

- Çok fazla şiddet içerdiği gerekçesiyle bilgisayar oyunlarını yasakladı.

- Haber spikerlerinin makyaj yapmasını yasakladı.

- Her yıl Ağustos ayının ikinci Pazar’ını Türkmen Karpuzu günü ilan etti.

- Ruhname isimli bir kitap yazdı ayrıca 2010 yılında tamamlanmak üzere Ruhname Üniversitesi açılması emri verdi. Üniversiteye ve ehliyet sınavına girişte kendi yazdığı Ruhname adlı kitabın ezbere bilinmesi gerekiyor.

- Genç Türkmenlerin sakal bırakmasını yasakladı.

-Arabalarda radyo dinlemeyi yasakladı.

- Tüm paraların üzerine kendi resmini bastırdı. Beyaz saçlarını siyaha boyatınca eski paraları tedavülden kaldırıp yenisini çıkardı.

- 2001'de doğumgünü hediyesi olarak peygamberliğini ilan etmek istedi ancak tepkiler üzerine bundan vazgeçti.

- Ocak ayına kendi, nisan ayına annesinin ismini verdi. Anne ve babasını milli kahraman ilan ettirdi. Türkmence'de çörek denilen ekmeğe annesinin ismini verdi.

- Ülkede 'playback' yapılmasını yasakladı.

- Opera ve baleyi Türkmen kültürüne uygun değil gerekçesiyle yasakladı.

- Bir Türkmenle evlenmek isteyen yabancılardan 50.000 dolar istenmesine karar verdi.