Türkmen düğünleri

-TÜRKMENİSTAN'DA DÜĞÜN GELENEKLERİ

-TÜRKMEN GELİNLERİNİN TAKILARI

YAŞLAŞIK 40 KG AĞIRLIĞINDA

(FOTOĞRAFLI - GÖRÜNTÜLÜ)

AŞKABAT (A.A) - 26.09.2009 - Merdan Çarıyev - Türkmenistan'da yüzyıllardır devam eden düğün gelenekleri günümüzde de yaşatılıyor.

Gelenek ve göreneklerine bağlılığıyla bilinen Türkmenlerin düğünleri oldukça renkli geçiyor. Tam üç gün süren düğünlerin ilk gününe "yalan çelpek", ikinci gününe ise "çın çelpek" deniliyor. Bu günlerde düğün evinde toplanan Türkmen kadınları çelpek denilen yufka benzeri hamuru açıyor ve saçta kavuruyor.

Düğün evinin kapısına dualar ve nazar boncukları asılıyor,Türkmen çadırı kuruluyor. Yemekler sabahın erken saatlerinde kazanlarla pişiriliyor. Etli yemeklerin yaygın olduğu Türkmen mutfağında düğün için bir büyükbaş hayvanın yanı sıra 4-5 adet koyun kesiliyor. Türkmen pilavı ile etli çorba düğün yemeklerinin vazgeçilmez yemekleri arasında yer alıyor.

-GELİNİN HAZIRLANMASI

Türkmen gelinlerinin düğünlerde giydiği kıyafetlerin ve takıların ağırlığı neredeyse kendi ağırlıkları kadar oluyor.

Sadece takıların ağırlığı 36 kiloyu bulurken, "kürte" olarak adlandırılan el işlemeli gelinlik örtüsü ve ve diğer kıyafetlerle birlikte bu ağırlık 40 kiloyu aşıyor.

Rivayete göre, Türkmen kadınları vatan savunmasında erkeklerle beraber savaşmak istemiş, ancak bu istekleri kabul görmeyince savaşçıların giysilerini gelinliklerinde takı olarak kullanmış... Türkmen gelinleri, başlarına miğfere benzeyen "gupba", göğüslerine ise zırha benzeyen, ancak göz alıcı süslemelerle işlenmiş "gülyaka" takıyorlar. Gelinlerin parmaklarına da "köken yüzük" denilen birbirine bağlı yüzükler takılıyor. Kırmızı renginin ağırlıkta olduğu gelinliğin hazırlanması aylar sürüyor.

Gelinin hazırlanması bittikten sonra "kız alma-verme ritüeli" yapılıyor. Damadın yengesi elindeki beyaz başörtüsünü gelinin başına atıyor, gelinin arkadaşları da başörtüsü alıyor. Bu gelenek üç kez tekrarlanıyor. Ardından damat eve geliyor ve gelinle birlikte evden ayrılıyor.

Gelin ve damat düğün evinde coşkuyla karşılandıktan sonra, damadan babasının kalpağı havaya atılıyor ve 100 derdin dermanı olarak bilinen üzerlik otunun dumanı tüttürülüyor.

Türkmen düğünlerinin en önemli geleneği gelinin, damadın evine girdiğinde yaşanıyor. Gelinin ve damadın elleri una ve yağa batırılıyor. Bereket ve refah anlamına gelen bu gelenek, aynı zamanda "un gibi temiz ve beyaz olan gelin, yağ gibi aileye karışsın" temennisini taşıyor.

400-500 kişinin davetli olduğu düğün evinde mendil kapmaca, güreş gibi çeşitli geleneksel etkinlikler de düzenleniyor.

Düğün töreninden sonra milli kıyafet giyen damadın kuşağı sıkıca bağlanıyor. Türkmen kalpağı ve çizmesi giydirilen damat, gelinin karşısına çıkartılıyor. Damadın kuşağının gelin tarafından çözülmesine "kuşak çözdü" deniliyor. Bu geleneğin de tamamlanmasıyla çiftin üzerine yorgan atılıyor. Daha sonra damat eline kamçı ya da kemer alarak odada bulunan herkesi kamçılayarak çıkartıyor.

Türkmen düğünlerinin maliyeti 15 bin TL'yi buluyor.

(MÇ-ŞP)

11:25 26/09/09