Türkiye'ye 'barış gücü' görevi

CEM: ÖNCÜ ROL OYNAMAYA HAZIRIZ

DışiÅŸleri Bakanı Ä°smail Cem, Türkiye`nin, Afganistan`daki siyasi oluÅŸumla ilgili uluslararası çabalarda öncü rol oynamaya hazır olduÄŸunu bildirdi.Â

Ä°smail Cem, BM Güvenlik Konseyi`ndeki konuÅŸmasında, Türkiye`nin Afgan halkının dostu olduÄŸunu belirterek, ``Türkiye`nin, Afganistan`ın yeniden yapılanması aÅŸamasında siyasi, insani ve askeri tüm alanlarda rol almaya hazır olduÄŸunu`` kaydetti.Â

DışiÅŸleri Bakanı Cem, özetle ÅŸunları söyledi:Â

``Uluslararası toplumun Afganistan konusunda acil olarak harekete geçmesi gerekir. Çözüm konusunda Afgan kimliÄŸi esas alınmalıdır. Çözümde tüm Afgan halkının çıkarı ve bölgenin istikrarı göz önünde bulundurulmalıdır. Teröre destek veren gruplar mutlaka dışlanmalıdır. BM, Taliban`dan geri alınan bölgelerde üzerine düşen görevi derhal üstlenmeli ve etkili bir mekanizma kurmalıdır. Afganistan`ın yeniden yapılanması aÅŸamasında geniÅŸ tabanlı hükümet büyük önem taşır.``Â

Cem`in konuÅŸması, Afganistan konusunu açık toplantıda ele alan Konsey üyeleri tarafından ilgiyle izlendi.Â

Diplomatik kaynaklar, Ä°smail Cem`in dünkü genel kurul konuÅŸmasından sonra Güvenlik Konseyi`nde de konuÅŸmasının, ``Türkiye`nin Afganistan konusundaki ağırlıklı rolünün teyidi olduÄŸunu`` belirttiler.Â

Ä°smail Cem, 1994 yılındaki Bosna krizi sırasında Güvenlik Konseyi`ne hitap eden Hikmet Çetin`den sonra, Konsey önünde konuÅŸma yapan ilk Türk DışiÅŸleri Bakanı oldu.Â

Dışişleri Bakanı İsmail Cem, dün öğleden sonra da ikili temaslarını sürdürdü. Cem`in görüştüğü meslektaşları arasında, Küba Dışişleri Bakanı Felipe Roque, Bahreyn Dışişleri Bakanı Şeyh El-Halife, Özbekistan Dışişleri Bakanı Aziz Kamilov ve Arnavutluk Dışişleri Bakanı Arta Dade yer aldı. 

TÃœRKÄ°YE SICAK BAKIYOR

Diplomatik kaynaklara göre de Ankara, Afganistan'da Türkiye, Bangladeş, Endonezya ve diğer Müslüman ülkelerden oluşacak bir ‘‘gönüllüler koalisyonu’’ gücü oluşturulması önerisine sıcak bakıyor.

Kuzey İttifakı'nın da bir Türk komutan komutasında ve çoğunluğunu Türk askerlerinin oluşturacağı bir Barış Gücü talebinin olduğuna dikkat çeken diplomatik ve askeri kaynaklar, bu talepler doğrultusunda Türkiye'nin Afganistan'a göndereceği asker sayısının 90'ı aşabileceği görüşünü dile getirdiler.

Askeri ve diplomatik kulislerde, Bosna-Hersek'in Zenica kentindeki gibi 1500 kişilik bir tugayın Afganistan'a gönderilmesi gerektiği ‘‘düşünce bazında’’ dile getirilirken, Türkiye'nin 90 asker ile ‘‘yardımcı aktör’’ konumunda kalacağına dikkat çekildi.

ANKARA'DA ACÄ°L TOPLANTI

Afganistan'daki gelişmeler üzerine Ankara durumu değerlendirmek üzere harekete geçti. Bu sabah, Başbakan Bülent Ecevit`in başkanlığında ``dar kapsamlı`` bir dış politika toplantısı yapıldı.

Başbakanlık Merkez Binası`nda saat 10.30`da başlayan Ecevit başkanlığındaki toplantıya, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal, Genelkurmay Harekat Başkanı ve Başbakan Ecevit`in Askeri Başdanışmanı Korgeneral Köksal Karabay ile Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Dairesi Başkanı Türkekul Kurttekin katıldı. 

1 saat 15 dakika süren toplantının ardından bir açıklama yapan DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı Ziyal, ağırlıklı olarak Afganistan`daki geliÅŸmelerin deÄŸerlendirildiÄŸini bildirdi.Â

KABİL ELÇİLİĞİ YENİDEN AÇILIYOR  

Bu arada Türkiye`nin Kabil BüyükelçiliÄŸi ve Mezar-ı Åžerif BaÅŸkonsolosluÄŸu'nu yeniden açacağı bildirildi.Â

Dışişleri Bakanlığı`ndan yapılan açıklamada, Türkiye`nin, Afganistan`daki son gelişmeler üzerine Kabil Büyükelçiliği ve Mezar-ı Şerif Başkonsolosluğunu tekrar faaliyete geçirmeyi kararlaştırdığı ve gerekli işlemlerin başlatıldığı belirtildi. 

BM TEMSİLCİSİ: ACİL BARIŞ GÜCÜ

BM Afganistan Temsilcisi Lahdar Brahimi, Afganistan`a, ``özellikle Kabil`de düzeni saÄŸlamak üzere`` acele olarak Türkiye, Ãœrdün ve Avrupa ülkeleri askerlerinden oluÅŸacak bir uluslararası güç gönderilmesini istedi.Â

Brahimi, Güvenlik Konseyi`nde yaptığı konuÅŸmada, ``Kabil`de güvenliÄŸi Afganlılar`dan oluÅŸacak bir gücün saÄŸlayabileceÄŸini, ancak bunun oluÅŸturulmasının çok zaman alacağını`` belirtti.Â

Brahimi, ``Bu aÅŸamada bir BM barış gücü oluÅŸturulmasının da zaman alacağını, dolayısıyla en çabuk oluÅŸturulacak gücün Türkiye, Ãœrdün ve Avrupa ülkeleri tarafından saÄŸlanabileceÄŸini`` kaydetti.Â

Brahimi, Taliban sonrasında Afganistan`da düzeni saÄŸlamak amacıyla hazırladığı planı da Konsey üyelerine sundu. Bu plana göre, Kabil`de 2yıllığına geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümete uluslararası güç destek verecek.Â

Brahimi, bölgede bulunan yardımcısı Francesco Vendrell`in en kısa sürede Afganlı liderleri bir araya getirecek bir toplantı düzenleyeceğini, toplantının Birleşik Arap Emirlikleri`nde yapılacağını belirtti. Brahimi, toplantının tarihi konusunda bilgi vermedi. 

HOLBROOKE: TÃœRKÄ°YE EN Ä°YÄ° SEÇENEKÂ

ABD`nin eski BaÅŸkanı Bill Clinton döneminde BirleÅŸmiÅŸ Milletler Daimi TemsilciliÄŸi görevinde bulunan Richard Holbrooke, Taliban sonrası Afganistan`da görev yapacak çok uluslu barış gücü için Türkiye`nin en iyi seçenek olduÄŸunu bildirdi.Â

The Washington Post gazetesinde yayınlanan makalesinde Holbrooke, Taliban sonrası Afganistan`da BM barış gücünü biraraya getirmenin çok uzun zaman alacağını, bunun yerine, NATO`nun tek Müslüman üyesi Türkiye`nin başını çekeceÄŸi, çoÄŸunluÄŸu Müslümanlardan oluÅŸan çok uluslu bir gücün en uygun seçenek olduÄŸunu kaydetti.Â

Richard Holbrooke, Washington ve BM`de bazı kiÅŸilerin, barış gücünün Afganistan içinden çıkması yönünde görüş belirttiÄŸini, ancak yıllardır birbiriyle savaÅŸan Afgan grupları arasında böyle bir gücün çıkartılması ihtimalinin ``fantaziden öteye gidemeyeceÄŸini`` de ifade etti.Â

Holbrooke, yasal yetkisini BM Güvenlik Konseyi`nden alacak çok uluslu gücün, BM`den bağımsız işleyeceğini belirterek, Doğu Timor örneğini verdi. Holbrooke, ``Avustralya birlikleri, BM Güvenlik Konseyi`nin kararının ardından, 96 saat içinde bölgedeydi ve diğer ülkelerin birlikleriyle sonradan desteklendi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, BM gücünün gönderilmesinin 4 ay alacağını tahmin ediyordu`` dedi.  

Richard Holbrooke, ``Avustralya`nın DoÄŸu Timor`da oynadığı rolü kim oynayacak? En iyi seçenek, NATO`nun tek Müslüman üyesi, güçlü ve iyi idare edilen ordusuyla Türkiye olacaktır`` ifadelerini kullandı.Â

Holbrooke, bu güce, Türkiye`nin dışında BangladeÅŸ, Fas ve Ãœrdün gibi ülkelerin de katılabileceÄŸini belirtti.Â

ABD`nin, uzun vadeli çıkarları için, çok uluslu gücün masraflarının büyük bölümünü üstlenmeye hazır olacağını belirten Holbrooke, Kabil`in ele geçirilmesiyle Afganistan`da ilk önemli baÅŸarıkazanılmışken, bu çabaların baÅŸarısızlığa dönüşmesinin engellenmesi gerektiÄŸini kaydetti.Â

Holbrooke, yazısında, savaş devam ederken, Kabil`de bir hükümet kurulması çabalarının hemen başlatılmasının önemini de vurguladı. BM Güvenlik Konseyi`nden çıkarılacak bir kararla BM Afganistan Özel Temsilcisi Lahdar Brahimi`nin, bölgede siyasi bir yapının kurulması çalışmalarını hemen başlatması gerektiğini belirten Holbrooke, BM`nin bu çerçevede en az 3000 sivili Kabil`e gönderebileceğini ifade etti.

POWELL: TEKLİF GELDİ 

ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell da, New York Times Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu gönüllü Müslüman ülkelerin Kabil'de güvenliğin sağlanması ve geçici hükümet için zemin hazırlanmasında görev alabileceklerini söyledi.

Colin Powell, Türkiye, Bangladeş, Endonezya'nın BM çerçevesinde siyasi yapı oluşturulmasına katkıda bulunmak için asker göndermeyi teklif ettiklerini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı bu ABD yerine Müslüman ülkelerden oluşmasının daha iyi olacağını belirtti.

Başkan Bush ve danışmanlarının geniş tabanlı bir Afgan yönetimi oluşturulana kadar ülkede BM çerçevesinde konuşlandırılacak güçle ilgili planlamalar yaptığını belirten Colin Powell, ‘‘Olaylar bir hafta önce tahmin ettiğimizden daha hızlı gelişiyor’’ dedi.

DÖRDÜNCÜ DÜNYA ORDUSU

Powell, Amerikan özel timlerinin de yerde etkili olduğunu belirterek, ‘‘Dünyanın 1 numaralı hava kuvvetleri ile dördüncü dünya ordusu, B-1 bombardıman uçaklarıyla, atlı adamlar arasında bağlantı oluşturduk’’ diye konuştu.

Amerikan kaynakları, Türkiye gibi Müslüman ülkelerin yanı sıra Müslüman olmayan ülkelerin de temsil edilebileceğini belirtiyorlar. Bangladeş ve Endonezya'nın yanı sıra Ürdün'ün de barış gücüne destek verebileceği söyleniyor.

ÖZEL TEMSİLCİ ENGELLİYORDU

Gözlemcilere göre, bundan haftalar önce ilk defa gündeme gelen Kabil'e barış gücü gönderilmesi konusu, BM'nin yavaş ve bürokratik yaklaşımı ve bir ölçüde BM'nin Afganistan özel temsilcisi Lahdar Brahimi'nin olumsuz tutumu yüzünden sonuçlandırılamamıştı.

Siyasi gözlemciler, Kabil'in Kuzey İttifakı'nın kontrolüne girmesinin ardından, Afganistan'da geçici yönetim kurulması yönündeki çabaların da aciliyet kazandığına dikkati çektiler.

YENÄ° YAPIDA TALÄ°BAN'A YER YOK

ABD BaÅŸkanı George W. Bush ile Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, Taliban`ın kurulacak yeni Afganistan hükümetinde yerinin olmadığını bildirdiler.Â

Yayımlanan ortak bildiride, ``Afganistan`da gelecekte kurulacak hükümette Taliban rejiminin yer almaması gerektiÄŸi konusunda aynı görüşteyiz`` denildi. Bildiride, şöyle devam edildi:Â

``ABD ve Rusya`nın Afganistan`da kurulacak yeni hükümeti bizzat oluÅŸturmaya ne niyeti ne de gücü vardır. Bu görevi Afgan halkının kendisi yerine getirmelidir. Bu hükümet, kadın erkek tüm Afgan halkını, tüm etnik kökenleri temsil etmelidir.``Â

Bush ile Putin, ortak bildiride, ``ülkeye barış ve istikrarı getirecek, terörist kamplarını kapatacak ve ülke topraklarının uluslararası teröristlerin mekanı olarak kullanılmasına son verecek bir hükümetin kurulması çabalarında Afgan halkını desteklemeye devam edeceklerini`` duyurdular.

DANÄ°MARKA BARIÅž GÃœCÃœNE KATILACAK

Danimarka`nın, Afganistan`da Taliban sonrası görev yapması planlanan barış gücüne asker gönderilmesi yönündeki BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) teklifini olumlu karşılayacağı bildirildi.Â

Danimarka Savunma Bakanı Jan Troejborg, ülkesinin, barış gücü kapsamında bölgeye asker gönderebileceÄŸini söyledi.Â

Afganistan`da Taliban`na karşı savaÅŸan Kuzey Ä°ttifakı, bölgede BM denetiminde, tüm etnik grupların temsil edileceÄŸi siyasi bir oluÅŸumu destekleyeceÄŸini bildirmiÅŸti.ÂDanimarka, Balkanlar, Etiyopya ve Eritre`ye BM kapsamında barış gücü askeri göndermiÅŸti.Â

ALMANYA'DA FEDERAL MECLÄ°S'TEN ONAY

Almanya`da Federal Meclis Dış Ä°liÅŸkiler Komisyonu, hükümetin, Afganistan`a gönderilmek üzere 3900 askerin hazır tutulması konusunda aldığı kararı büyük çoÄŸunlukla onayladı.Â

Ä°ktidardaki Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Birlik 90/YeÅŸiller Partisi ve muhalefetteki Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU), Hıristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) ile Hür Demokrat Parti (FDP), kararı onaylarken, Demokratik Sosyalizm Partisi (PDS) milletvekilleri karara karşı çıktılar.Â

CDU, CSU ve FDP, oylamadan sonra yaptıkları açıklamada, BaÅŸbakan Gerhard Schröder`in, Cuma günü Federal Meclis`te bu konuda yapılacak oylamayla birlikte güven oylaması yapması durumunda, Afganistan`a gönderilmek üzere Alman askerlerinin hazır tutulması konusunda destek vermeyeceklerini bildirdiler.Â

Başbakan Schröder, Alman askerlerinin Afganistan`a gönderilmek üzere hazır tutulması konusunda yapılacak oylama ile birlikte güven oylaması da yapılması için dün meclis başkanlığına müracaat etmiş, FDPde bu konularda ayrı ayrı oylama yapılması için meclise önerge sunacağını açıklamıştı.