Türkiye’den düşük katılım
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Obama, Amerikan Genelkurmay Başkanı Dempsey’nin davetiyle Washington’da IŞİD’e yönelik askeri harekâtı konuşmak için bir araya gelen 21 ülkenin askeri temsilcisiyle buluştu. Bunun uzun bir mücadele olacağını belirten Obama ülkelere katkılarından ötürü teşekkür ederken 16 ülkenin Genelkurmay Başkanı, 3 ülkenin başkan yardımcısı yolladığı toplantıda Türkiye üst seviyede temsil edilmeyen iki ülkeden biri oldu.
AMERİKAN Yönetimi, ABD ve koalisyon güçlerinin 8 Ağustos’ta Irak’ta, 22 Eylül’de de Suriye’de başlattıkları IŞİD’e yönelik askeri harekâtın detaylarını görüşmek üzere bugün Washington’da üst düzey kritik bir toplantı düzenledi. ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey’nin özel davetiyle kente gelen 21 ülkenin askeri temsilcisi, Washington dışındaki Andrews Hava Üssü’nde tüm gün IŞİD harekâtını ele alırken, ABD Başkanı Barack Obama da öğleden sonraki oturumun 1.5 saatlik kısmında hazır bulundu. Türkiye, salondaki ülkeler arasında, toplantıya Genelkurmay Başkanı ya da Başkan Yardımcısı seviyesinde katılmayan iki ülkeden biri oldu.
TÜRKİYE İKİ ÜLKEDEN BİRİ
Toplantıya ABD dışında Türkiye ile birlikte katılan ülkeler şunlardı: Almanya, Avustralya, Bahreyn, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Danimarka, Fransa, Hollanda, Irak, İngiltere, İtalya, İspanya, Katar, Kuveyt, Lübnan, Kanada, Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün, Yeni Zelanda. Dempsey’nin başkanlık ettiği konferansa, Hürriyet’e bilgi veren Pentagon kaynaklarına göre 21 ülkeden 16’sı Genelkurmay Başkanı düzeyinde katıldı. 3 ülke Genelkurmay Başkan Yardımcısı gönderirken, biri Türkiye olmak üzere sadece iki ülke bu makamlar dışında bir seviyede temsil edildi.
BU DÖRDÜNCÜ BULUŞMA
Washington’da yapılan konferansa “IŞİD’le Mücadele” toplantısı adı verildi. Hürriyet’e bilgi veren Amerikan kaynakları, bu toplantının, ilki Ağustos 2013’te Ürdün’de yapılan, ardından Fransa (Paris) ve Almanya’da (Bonn) devamı gerçekleştirilen “Suriye İç Savaşı” konferaslarının dördüncüsü olarak nitelendirdiler. Ancak öncekilerden farklı olarak, sonuncusunun IŞİD odaklı olduğunu belirttiler.
Toplantıda Türkiye’yi temsil eden J3 Başkanı (Genelkurmay Harekât Dairesi) Korgeneral Erdal Öztürk’e yine Harekât Dairesi’nden Albay Eren Yücel eşlik etti. Türkiye’nin Washington Askeri Kara Ataşesi Serdar Gülsoy da heyetteydi.
İNCİRLİK GÜNDEME GELMEDİ
Amerikan kaynakları, toplantıda ABD’li yetkililerin Irak ve Suriye’de devam eden operasyona dair sunumlarının ardından ülke temsilcilerinin sırasıyla duruma ilişkin görüşlerini açıkladılarını aktardılar. Konferans görüşmeleri dışında Dempsey hiçbir üklke temsilciyle resmi ikili bir toplantı yapmadı. Görüşmelerde de spesifik olarak hangi ülkeden ne katkı beklendiğinin konuşulmadığı, bu açıdan Washington Yönetimi’nin Ankara’nın IŞİD’e yönelik hava saldırılarına açmasını beklediği İncirlik Üssü konusunun gündeme gelmediği belirtildi. Üst düzey bir Pentagon yetkilisi Hürriyet’e, “Koalisyona herkesin kendi kapasitesini sağlaması önemli” dedi. Yetkili, kara harekâtı seçeneğinin ABD için halen söz konusu olmadığını yinelerken, “Ancak özel kuvvet güçleri faydalı olabilirdi” diye konuştu. Yetkili, koalisyona bu türden bir katkı sağlama konusunda şimdiye kadar istekli olan bir ülke olup olmadığı sorusuna ise yorum yapmadı.
HAYALKIRIKLIĞI YOK
Yetkili, konferansta Türkiye’nin J Başkanı seviyesinde temsil edilmesinin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’i bu toplantıya bizzat davet eden ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Martin Dempsey’de bir hayalkırıklığı yaratıp yaratmadığı sorusuna, “Hayalkırıklığı demezdim. Orgeneral Dempsey de birçok uluslararası konferans için davet alıyor ama birçoğuna katılamıyor. Katılımlar, ülkelerin iç ihtiyaçlarına ve herkesin kendi programının yoğunluğuna göre değişir” şeklinde cevap verdi.
ÖZEL DEMPSEY’YE İZAH ETTİ
Dempsey, geçen hafta telefonla görüştüğü Genelkurmay Başkanı Necdet Özel’i bu toplantıya bizzat davet etmiş ancak Özel yoğun programını gerekçe göstererek programa katılamayacağını bildirmişti. İlk Hürriyet’in duyurduğu gelişmenin ardından, bu durumun Türkiye’nin IŞİD’e karşı kurulan koalisyona askeri destek sağlamada sergilediği isteksizlikten kaynaklandığı yorumları yapılınca da, Genelkurmay Başkanlığı konuyla ilgili bir açıklama yayınlamış ve "Konu ile ilgili yapılan yorumlar gerçek dışı olup, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, meslektaş ve mevkidaşı ile yaptığı telefon görüşmesinde durumu izah etmiş ve gerekli mutabakat sağlanarak toplantıya Genelkurmay Harekât Başkanı’nın katılması kararlaştırılmıştır” demişti.
AMERİKAN HEYETİ KALABALIKTI
Toplantıda Dempsey ve IŞİD operasyonunu yöneten CENTOM (ABD Merkez Komutanlığı) Komutanı Orgeneral Lloyd Austin’e Beyaz Saray Yönetimi’nden Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, Terörle Mücadele Danışmanı Lisa Monaco, Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Ben Rhodes, Ortadoğu Masası Direktörü Phil Gordon ve Avrupa Masası Direktörü Charles Kupchan eşlik etti. Dempsey dışında Amerikan Özel Kuvvetler Komutanı Orgeneral Joseph Votel ve Amerikan J5 (Stratejik Planlama ve Politika) Başkanı Koramiral Frank Pandolfe da konferansta hazır bulundu.
Başkan Obama’nın katılımının ardından basının toplantıdan görüntü alınmasına izin verili. Türk temsilci Korgeneral Öztürk’ün, alt düzey katılım nedeniyle L şeklinde hazırlanan masanın en ucuna oturtulduğu görüldü. Obama toplantıda yaptığı konuşmada IŞİD’e yönelik çabalara 60 ülkenin katıldığını belirtirken, şimdiye kadar yürütülen askeri harekâtta Musul Barajı’nın korunması dahil önemli başarılar elde edildiğini kaydetti. Ancak “Bu uzun süreli bir harekât” olacak diyen ABD Başkanı, bütün katkı sağlayan ülkelere teşekkür ederek “Amaçta birlik olduk” derken, bunun sadece askeri değil aynı zamanda ideolojik bir mücadele olduğunun altını çizdi. Ayrıca şimdiye kadar Suriye’deki iç savaş nedeniyle büyük bir yük altına giren Lübnan, Ürdün ve Türkiye’ye insani yardım yapılması gerektiğini açıkladı.
ÇARŞAMBA DEVAMI VAR
Washington’daki IŞİD toplantısının ardından, İnclirlik Üssü’nün saldırılarda kullanılması için Ankara’yı iknaya çabalayan Amerikan Yönetimi, Ankara’ya çarşamba günü başka bir heyet daha gönderiyor. Yaklaşık 10 kişiden oluşan ve operasyonu yürüten, ABD’nin bölgeden sorumlu ordusu CENTCOM ile Türkiye’nin yer aldığı bölgeden sorumlu EUCOM’dan temsilcilerin bulunacağı heyet, Türk yetkililerle Ankara’nın koalisyona sağlayacağı askeri katkıların detaylarını ele alacak. Toplantılar İncirlik Üssü’nün operasyonda ne ölçüde kullanılabileceği sorusunun dışında, ABD ve Türkiye’nin üzerinde mutabakat sağladığı, Suriyeli ılımlı muhaliflere verilecek eğitim ve ekipman desteğinin detaylarını da içerecek. Konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren EUCOM Sözcüsü Yarbay Dave Westover, Ankara’da iki tarafın katılımıyla oluşturulacak çalışma grubunun adının “Türkiye-ABD IŞİD’le Mücadele Koordinasyon Konferansı” olacağını belirterek, “Konferansta ABD, IŞİD’le mücadele çabaları için kurulan koalisyona hangi yollardan katkı sağlayabilecekleri konusunda Türk Genelkurmay yetkililerine detaylar sunup koordinasyon sağlayacak” dedi.