Türk demokrasisinin kalitesi önemli

“TÜRK demokrasisinin kalitesi bizi ilgilendirir” sözünün sahibi ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa İşleri’nden Sorumlu Yardımcısı Victoria Nuland. Nuland hem Bush hem Obama dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş tecrübeli bir diplomat. 15-16 Nisan tarihlerinde İstanbul’daydı ve Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu başta olmak üzere üst düzey yetkililerle görüşmelerde bulundu. Bu görüşmelerin ardından görüştüğümüz Victoria Nuland Türkiye’yle ABD’ye Suriye konusundaki görüş ayrılığından, NATO ve Batı dünyasından uzaklaştığı yolundaki eleştirilere kadar önemli konularda açıklamalarda bulundu. Bunları şöyle özetlemek mümkün:

DEMOKRASİNİN KALİTESİ: “Bunu sadece siyasi bakımdan değil, ekonomik bakımdan da önemsiyoruz. Bu bizi bir müttefik olarak ilgilendiriyor ama bu aynı zamanda bir güvenlik meselesi de. Şu bakımdan ki, NATO ittifakı demokratik değerler üzerine kurulmuş ve yükselmiştir. Bizler hükümetlerin halkın hizmetinde olduğu toplumlarız, halkın hükümet hizmetinde olduğu değil. Dolayısıyla ister ABD, ister Türkiye olsun yurttaşlarla hükümet arasındaki diyalogun canlı, güçlü ve özgür olması gerekir.”

BATI’DAN UZAKLAŞMA: “Buna katılmıyorum. Bakın, Türkiye yakında (13-14 Mayıs) Antalya’da NATO dışişleri bakanları toplantısına ev sahipliği yapacak. Afganistan’da ön safta durmaya devam ediyor, (Ukrayna krizine bağlı olarak-MY) Karadeniz’de devriye görevi yapıyor. Türkiye’nin Irak’ta üstlendiği eğitim işlevi, peşmergelere verdiği silah ve eğitim desteği önemli güvenlik katkılarıdır. Libya’da, Yemen’de, Irak ve Suriye’de bu kadar gerilim varken, İran’ın bölgedeki rolü bu kadar konuşuluyorken Türkiye’nin bölgeye dair değerlendirmeleri, bizim Türkiye ile yakın temasta kalmamızı gerektiriyor.”

SURİYE’DE AYRILIK: “(Beşar Esad’ın) düşmekte olan bir lider olduğu, gitmesi gerektiği konusunda açık konuşuyoruz. Müzakerelere döndürmek için doğru baskı formülünü bulmaya çalışıyoruz. ABD ve Türkiye’nin son aylarda Suriye üzerine öncesine göre daha fazla birlikte çalıştığını söyleyebilirim, mesela Kobani’de. Türkiye koalisyona bağlı gruplara destek oluyor. Hava akınları ve yabancı savaşçılarla mücadele konularında destek alıyoruz. İstihbarat paylaşımını daha da güçlendirmek istiyoruz ve bu konuda da iyi gidiyoruz.”

RUSYA BEKLENTİSİ: “Türkiye Ukrayna krizi konusunda siyasi destek veriyor. Beklentimiz, Türkiye’nin Moskova’ya bu işin böyle gidemeyeceği, Minsk’te verdikleri sözleri tutarak normalleşmeyi sağlamaları, birliklerini geri çekmeleri, Doğu Ukrayna’ya verdikleri desteği kesmelerinin bütün bölgedeki güvenliği artıracağı yolundaki mesajı iletmemizde yardımcı olmasıdır. Görüşmelerimizde Türk yetkililer, yaptırımlar nedeniyle Rusya ile ticaretin yüzde 35 düştüğünü söylediler. Ama Rusya’ya uluslararası ilişkilerin temel, küresel kuralları olduğunu, başka bir ülkenin bir bölümünü ısırıp koparmanın bazı sonuçları olacağını anlatmak için hepimizin belli fedakârlıklar yapması gerekiyor.”
Nuland, Ukrayna konusunun NATO’nun Antalya toplantısında önemli konulardan olacağını söylüyor.
Gelelim diğer iki önemli konuya. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun haftaya Washington’da olacak ve bu ziyaret 24 Nisan’da 1915 olaylarının 100’üncü yıldönümüyle çakışacak. Herkesin merak ettiği konu, ABD Başkanı Barack Obama’nın 1915’i “soykırım” olarak anıp anmayacağı. Nuland ne bu konuda bir yorumda bulundu, ne de İncirlik Üssü’nün daha geniş kullanımı konusunda. Ancak ABD’nin Türkiye ile bu kadar geniş konu yelpazesinde, bu kadar yakın irtibat içinde kalma ihtiyacından yola çıkarak, Obama’nın yine Ermenice “Büyük Felaket” ifadesinin karşılığı “Meds Yeghern” demekle yetineceği tahmin edilebilir.