Tunus'ta genel seçim öncesi dengeler değişiyor

Tunus'ta 4 yıl önce yapılan seçimlerin galibi Nida Tunus Partisi peş peşe istifalarla sarsılırken, parti içi çekişmenin taraflarından Başbakan Yusuf Şahid'e yakın grubun giderek büyümesi Tunus siyasetinde, gelecek yıl yapılacak seçimler öncesinde yeni denge arayışını beraberinde getirdi.

"Arap Baharı"nın doğum yeri ve devrimlerden sonra demokratik seçimlerle iktidarın el değiştirdiği tek ülke Tunus, 2019 sonundaki parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine yeni bir siyasi tabloyla gidiyor.

Son seçimleri birinci sırada tamamlayan Nida Tunus Partisi, 217 sandalyeli meclise 86 vekil göndermişti. Ancak, 2015-2016 döneminde 30 vekilin istifasıyla Nida Tunus ikinci sıraya geriledi.

Bu yıl başında parlamentoda 56 koltukla temsil edilen Nida Tunus, mayıs ayında yeniden başlayan ve bu hafta itibarıyla 17'ye ulaşan istifaların ardından 39 milletvekiliyle meclisin üçüncü partisi konumuna düştü.

Nida Tunus'taki iç çekişmenin taraflarından Başbakan Yusuf Şahid'e yakın olduğu bilinen "Ulusal Koalisyon" isimli oluşum ise henüz ağustos ayında kurulmasına rağmen Nida Tunus'tan istifa eden vekillerin katılımıyla 47 sandalyeye ulaştı ve parlamentonun ikinci grubu haline geldi.

SİBSİ'DEN "NAHDA İLE İTTİFAK SONA ERDİ" AÇIKLAMASI

Bu arada Nida Tunus Partisi'nin kurucusu Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi, yakın siyasi geleceğe ilişkin önemli mesajlar verdiği televizyon röportajında, Nahda Hareketi'nin talebi ile aralarındaki ittifakın sonlandığını söyledi.

Nahda Hareketi ile koalisyona giderek bedel ödediğini belirten Sibsi, iki parti arasındaki ittifakın Başbakan Yusuf Şahid'in geleceği konusundaki anlaşmazlık nedeniyle sona erdiğini açıklamaktan çekinmedi.

Cumhurbaşkanı Sibsi, Başbakan Şahid'in mevcut durumda meşruiyetini yenilemek adına parlamentoya giderek güven tazelemesi gerektiğini belirterek, Nahda Hareketi ve yeni kurulan Ulusal Koalisyon'un güvenoyu için yeterli sayıyı tamamlayacağına işaret etti.

İki zıt kutbun birlikteliği: Nahda-Nida

Tunus Nahda Hareketi Lideri Raşid el-Gannuşi ve dönemin Nida Tunus Partisi Genel Başkanı Baci Kaid es-Sibsi, Ağustos 2013'te Paris'te bir araya gelerek uzlaşı konusunda anlaşmıştı.

Muhafazakâr İslami tabanı temsil eden Nahda Hareketi ile "laik ve ulusalcı" kesimi temsil eden Nida Tunus Partisi'nin uzlaşısı, Tunus'un "Arap Baharı" sonrasındaki terör saldırıları ve dış müdahaleye açık çalkantılı döneminde birçok krizin siyaset ve diyalog yoluyla aşılmasını sağlamıştı.

Tunus'un iki zıt toplumsal kutbunun birlikteliği, ideolojik rekabete rağmen ülke siyasetine göreceli istikrar getirmiş ve Başbakan Yusuf Şahid liderliğindeki ulusal uzlaşı hükümetinin omurgasını da bu iki parti oluşturmuştu.

NİDA TUNUS PARTİSİ'NDE İÇ ÇEKİŞME

Ancak Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi'nin oğlu Hafız Kaid es-Sibsi ile aynı partiden olan Başbakan Yusuf Şahid arasındaki çekişme, hem parti içinde hem de ülke siyasetinde tıkanıklığa yol açarak uzun soluklu bir krize neden oldu. İki taraf arasındaki gerilim zaman zaman karşılıklı demeç ve suçlamalarla tırmandı.

Nida Tunus Partisi Lideri Hafız Kaid es-Sibsi, geçen mayıs ayında, mevcut hükümeti "ulusal uzlaşı değil milli kriz hükümeti" olmakla suçladı ve Şahid'in istifasını talep etti. Başbakan Şahid de ulusa sesleniş konuşmasında, Hafız Kaid es-Sibsi ve çevresindekileri "Nida Tunus Partisi'ni bitirmek ve ülkeyi krize sürüklemek" ile itham ederek meydan okudu.

Kendi partisi Nida Tunus tarafından istenmeyen Başbakan Şahid'in koltuğu, ülkenin en güçlü sendikası Tunus Genel İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (UGTT) yükselen istifa çağrılarıyla sallanmaya başladı.

Parlamentonun en büyük partisi Nahda Hareketi ise "istikrarın korunması" gerekçesi ve 2019 seçimlerinde cumhurbaşkanlığına adaylığını koymayacağı sözünü tutması şartıyla Şahid'i destekledi.

Benzer şekilde, Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası finans kuruluşlarından istikrarın devam etmesi yönündeki telkinler Şahid'in yerini sağlamlaştırdı.

Ancak, Nida Tunus'a liderlik eden Cumhurbaşkanı'nın oğlu Hafız Kaid es-Sibsi'nin yönetimi ve özellikle hükümet krizini idaresi, parti içinde çatlağa yol açtı. Hafız Kaid es-Sibsi ve beraber çalıştığı isimlere ilişkin eleştiriler yüksek sesle dile getirilmeye başlandı ve bunu partiden istifalar izledi.

ŞAHİD'İ DESTEKLEYEN YENİ OLUŞUM

Ağustos sonunda çoğu Nida Tunus'tan olmak üzere, irili ufaklı partilerden istifa eden milletvekillerinin katılımıyla "Ulusal Koalisyon" isimli yeni bir grup kurulduğu açıklandı.

Nida Tunus Partisi mayıs ayından bu yana 17 milletvekilinin istifasıyla büyük kan kaybına uğrarken, basında "Şahid'in grubu" olarak tanımlanan Ulusal Koalisyon yeni milletvekillerin katılmasıyla ivme kazandı.

Tunus parlamentosunda mevcut tabloda Nahda Hareketi 68 sandalye ile birinci sıradaki yerini koruyor. Yeni kurulan Ulusal Koalisyon 47 milletvekili ile ikinci sıraya yükselirken, istifaların ardından vekil sayısı 39'a düşen Nida Tunus ise üçüncü parti konumuna geriledi.

Tunus'ta hükümetin güvenoyu alabilmesi için 217 sandalyeli parlamentoda salt çoğunluk sağlanması, yani 109 vekilin oyu gerekiyor.

TUNUS YENİ BİR DÖNEME GİRİYOR

AA muhabirine konuşan Tunuslu uzmanlar, Cumhurbaşkanı Sibsi'nin Nahda ile ittifakı sonlandırdığını açıklamasının Tunus siyasetinde seçimler öncesinde "yeni dönemin başlangıcı" şeklinde okunabileceği yorumunu yaptı.

Tunuslu akademisyen Abdülvehhab Hanaşi, Nida-Nahda koalisyonunda iki tarafın ittifaka başladıkları eşit güçte olmadıklarına, Nida'nın zayıflamasının dengeleri bozduğuna işaret etti.

Cumhurbaşkanı Sibsi'nin, Nahda ile ittifakı sonlandırdığını açıkladığı televizyon programında partisinin kuruluş esaslarından uzaklaştığını söylediğine dikkati çeken Hanaşi, "Cumhurbaşkanı, partisinin eski normlarına döneceğinin ve Nahda karşıtı tabanı toplayarak 2019 seçimlerinde ideolojik bir seçim kampanyası yürüteceğinin mesajını verdi." diye konuştu.

Tunuslu gazeteci ve siyasi analist Hişam el-Hacı ise Nida Tunus'un büyük güç kaybettiği ve Nahda'nın pragmatik davranarak Başbakan Şahid ile koalisyonu tercih edeceği değerlendirmesinde bulundu. Hacı, her hâlükârda Tunus siyasetinde yeni bir dönemin başladığını söyledi.

"İDEOLOJİK FARKLAR İŞ BİRLİĞİNE ENGEL DEĞİL"

Gözlerin çevrildiği Nahda Hareketi'nden Grup Başkanı Abdulkerim Buheyri ise, partisinin Nida Tunus ile ittifakı rafa kaldırmadığını, söz konusu uzlaşının hâlâ geçerli olduğunu savundu.

Nahda Hareketi'nin 2011 yılındaki devrimden bugüne "çoğulculuk ve çeşitlilik esasına inandığını" aktaran Buheyri, "ideolojik ve siyasi farklılıklarının iş birliğine engel olmadığını" ifade etti.

Başbakan Yusuf Şahid'e yakın olduğu belirtilen Ulusal Koalisyon ile yeni dönemde iş birliğine gidip gitmeyeceklerine ilişkin soru üzerine Buheyri, kapıyı açık bırakarak, "Nahda Hareketi, yeni grup (Ulusal Koalisyon), daha küçük gruplar ve Nida ile çalışmaya hazır. Önemli olan ülkenin gelişimini amaçlamak." dedi.

Buheyri, "Nahda Hareketi'nin Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi ile değil Başbakan Şahid ile ittifak kurmayı tercih ettiği" yönündeki önermeyi reddettiklerinin altını çizdi.

Nahda Hareketi'nin hükümet istikrarından yana olduğunu belirten Buheyri, parlamentoda "geniş bir ulusal koalisyon ve büyük bir kümede birleşime ihtiyaç duyulduğuna" işaret etti.