Trablus savaşı

LİBYA’da Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı başkent Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile doğudaki ‘Tobruk yönetimi’ arasındaki gerilim yükseldi. Önceki akşam Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nin silahlı kanadına liderlik eden General Halife Hafter’in “Libya Ulusal Ordusu”na bağlı birliklere başkent Trablus’a yürüme emri vermesiyle bölünmüş ülke yine çatışmalara sahne oldu.

TRABLUS DİRENİYOR

Dün UMH’ye bağlı Başkanlık Muhafızları’ndan alınan bilgiye göre, Hafter güçlerinin ele geçirdiklerini açıkladıkları Trablus’un batısındaki sahil yolu üzerinde bulunan güvenlik noktasını, UMH birlikleri düzenledikleri operasyonla geri aldı. Operasyon sırasında Halife Hafter güçlerinden 145 kişiyi de esir alan UMH birlikleri, Trablus’un dış kesimindeki bazı bölgelere konuşlandı. Hafter güçlerine bağlı 60 kadar aracın da ele geçirildiği açıklandı. General Hafter güçlerinin ilerleyişine karşı ayrıca önceki gün UMH’ye destek vermek üzere Trablus’un 200 kilometre doğusundaki Misrata’dan büyük bir destek kuvveti de geldi.

Trablus yönetimine bağlı İçişleri Bakanlığı olağanüstü hal ilan ederek, yaşanacaklardan Hafter güçlerinin sorumlu olduğunu duyurdu. Hafter’in Trablus’a saldırı emri vermesinin hemen ardından başkentteki Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na sivillerin hayatını korumak için hava saldırıları düzenleme ve güç kullanma talimatı verdi.

ULUSLARARASI ÇAĞRILAR

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Libya’daki son gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan şartlar altında nisan ayının ortasında gerçekleştirilmesi planlanan Ulusal Diyalog Konferansı’nın yapılamayacağını açıkladı. AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijancic yaptığı açıklamada, “Libya’da devam eden askeri hareketlilikten ve kontrol dışı bir çatışmaya yol açabilecek söylemlerden derin endişe duyuyoruz” dedi. Almanya, Libya’daki silahlı güçlere, askeri operasyonlarına derhal son vermeleri çağrısında bulundu. İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, gelişmeler nedeniyle endişe duyduklarını söyleyerek, “Libya’daki durumu çok dikkatli bir şekilde izlediklerini” kaydetti. Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dimitriy Peskov, yeniden kan akmasının engellenmesini umduklarını, durumun barışçıl yollarla çözümü için mümkün olan tüm çabaların sürdürülmesinin de gerekli olduğunu söyledi. Peskov, Hafter’i desteklemediklerini de vurguladı. Katar Dışişleri Sözcüsü Lolva el-Hatır, ülkesinin, Hafter’e bağlı güçlerin Trablus’u ele geçirmek için başlattığı saldırıyı şiddetle kınadığını belirtti. 

BİLGİ NOTU

Libya ve güney komşusu Çad arasındaki savaş sırasında 1987 yılında esir düşen Hafter ABD’ye götürüldü. Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı’ndan (CIA) destek aldığı söylenen Hafter, burada Kaddafi rejimine muhalefete başladı. Rejime karşı ayaklanmanın başladığı 2011’de Libya’ya döndü. 

HAFTER’İN HEDEFİ NEDİR

Arap Baharı dalgasının 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesiyle sonuçlandığı Libya o günden bu yana istikrara kavuşamadı. BM ile NATO’nun desteklediği başkent Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti ve Tobruk yönetimi arasındaki çatışmalar 2014 yılında patlak verdi. Kaddafi rejiminin eski generallerinden 75 yaşındaki Halife Hafter de bu güç mücadelesinin en önemli aktörlerinden biri oldu.

DARBE TEŞEBBÜSÜ

Güçlerini ülkenin doğusunda konuşlandıran Hafter, 14 Şubat 2014’te televizyona çıkarak iktidara el koyduğunu duyurdu. 16 Mayıs 2014’te ise “Asalet Operasyonu”nu başlatarak doğudaki Bingazi kentinde üslü terör örgütü El Kaide ve DEAŞ ile bağlantılı grupları yenilgiye uğrattı.

“Libya Ulusal Ordusu” adını verdiği güçlere Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) güçlü destek verdi. Amerikan New York Times (NYT) gazetesine göre Hafter Rusya’dan da kısmi destek buldu.

MİLİS GRUPLARI BİRLEŞTİ

Hafter’in son harekâtı ise NYT’ye göre ülkenin kontrolünü ele geçirmek için önemli bir teşebbüs olmakla birlikte şu ana kadar Misrata’dan Trablus’a çeşitli silahlı milis grupların Hafter’e karşı güç birliği yapmalarından başka bir sonuca ulaşmadı. Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin düzenli ordusu bulunmadığını belirten NYT, bu yönetimin güvenlik konusunda çeşitli milis gruplarının işbirliğine dayanmak durumunda olduğunu yazdı.

DENGE BOZULDU

Hafter’in kontrolü altında tuttuğu ülkenin orta ve doğu kesimlerinde belli bir istikrarın sağlandığını yazan NYT, Trablus yönetiminin bu bölgelerdeki memurlara maaşları ödediğini, Hafter’in de karşılığında elindeki limanlardan petrol ticaretine izin verdiğini belirtti.
New York Times’a göre bu denge iki ay önce Hafter’in ülkenin güneyindeki çöl bölgelerine yürümesiyle bozuldu. Hafter, buralarda yerel aşiretlerle anlaşmalar yoluyla ittifak kurdu, ülkenin en büyük petrol sahalarından biri olan Sharara’yı da denetimi altına aldı. Gazete, o zaman pek çok analistin bu gelişmeden sonra Hafter’in Trablus’a yöneleceği öngörüsünde bulunduğunu aktardı.