Tiran’da Vatikan Modeli: Arnavutluk Bektaşi Devleti kuracak
Güncelleme Tarihi:
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, başkent Tiran’da Bektaşiler için egemen bir İslami mikro devlet kurmayı planlıyor. Her şey planlandığı gibi giderse, Vatikan benzeri Bektaşi devleti, dünyanın en küçük devleti olacak.
Balkan ülkesi Arvanutluk, 13. yüzyılda Türkiye topraklarında kurulmuş Şii Sufi tarikatı Bektaşilerin dini anlayışıyla yönetilecek egemen bir mikro devlet kurmaya hazırlanıyor. Amerikan New York Times gazetesine konuşan ülkenin Başbakanı Edi Rama kuruluşa dair planları gelecek yıl açıklayacaklarını ve amaçlarının “Arnavutluk’un gurur duyduğu İslam’ın hoşgörülü bir versiyonunu” teşvik etmek olduğunu söyledi.
TASARI HAZIRLANIYOR
Başkent Tiran’da 109 dönümlük bir arazi üzerine kurulması planlanan devlet, tıpkı Vatikan gibi kendi idaresine ve pasaportuna sahip olacak. Uluslararası avukatlar da dahil olmak üzere hukuk uzmanlarından oluşan bir ekip, yeni devletin egemen statüsünü tanımlayan bir yasa tasarısı hazırlıyor. Tasarının Rama’nın iktidardaki Sosyalist Partisi tarafından kontrol edilen Parlamento tarafından onaylanması gerekiyor. Hayata geçmesi halinde hangi ülkelerin Bektaşi devletinin egemenliğini tanıyacağı henüz belirsizken, Rama İran’dan gelebilecek tepkiyle de ilgilenmediğini belirtiyor. Arnavutluk, 2022’de devlet kurumlarına düzenlenen siber saldırıların arkasında olduğu gerekçesiyle İran’la diplomatik ilişkileri kesmişti. Yeni devletin başkanlığını, “Baba Mondi” olarak tanınan Bektaşi dervişi Edmond Brahimaj üstlenecek. “Allah hiçbir şeyi yasaklamaz; bu yüzden bize akıl verdi” diyen Baba Mondi’nin devletinde dini hoşgörü esas olacak. Alkol yasağı uygulanmayacak, kadınların istedikleri gibi giyinmelerine izin verilecek ve hiçbir yaşam tarzı kuralı konmayacak. Bektaşi devleti için küçük bir istihbarat birimi kurulacak; ancak bir ordu, sınır muhafızları veya mahkemeleri olmayacak. Pasaport rengi olarak İslam’la özdeştirilen “yeşil” tercih edilecek. “Bir devleti hak ediyoruz. İslam hakkında gerçeği söyleyen biziz” diyen Baba Mondi, ülke nüfusunun yarısını oluşturan Müslümanların tamamanın Bektaşi olduğunu öne sürüyor.
BEKTAŞİLİK NEDİR
-Bektaşilik, Allah’ın varlığına, Kuran-ı Kerim’in hak kitap, Hazret-i Muhammed’in en son peygamber, Hazret-i Ali’nin velilerin ilk halkası olduğuna, Hacı Bektaş Veli’nin pirliğine inanan İslam’ın tasavvufi bir yorumudur. Adını 13. yüzyıl Anadolu’sunun İslamlaştırılması sürecinde etkin faaliyet gösteren ve Hoca Ahmed Yesevi’nin öğretilerinin Anadolu’daki uygulayıcısı konumunda olan Hacı Bektaş-ı Veli’den almıştır.
ORTAYLI: VATİKAN KADAR GÜÇLÜ OLMAZ
-Tarihçi yazar İlber Ortaylı, Arnavutluğun hamlesini Hürriyet’e değerlendirdi: “Enterasan bir model olmakla birlikte çalışır mı bilmiyorum. Ama Arnavutluk’ta Bektaşilik çok hâkim. Balkanlarda da bu tarikatın uzantıları var. Makedonya’da, Kosova’da şubeleri var. Sırbistan’da yaşayanları da var. Avrupa’da, Almanya’da hatta ABD’de cemaatler halinde grupları da var. Siyasi olarak içe dönük bir gayeleri olduğunu düşünüyorum. Sağa sola dağılan bu Arnavutluk ahalisine yeni bir cazibe alanı gibi... Tabii Vatikan gibi güçlü, otoriter olmaz. Diplomatik konumunun ne olacağını da zamanla görürüz. Zaten Arnavut devletinin öncülüğünde Arnavutluk içinde bir yapı olacaksa zor da olmaz.”