Temmuzcu musunuz, ağustosçu mu? Ülke ikiye bölünmüş durumda...

Pırıl pırıl bir kumsal, çarşaf gibi bir deniz, tepede güneş... İşten, okuldan, sorumluluktan uzakta dinlenmek, kışın yorgunluğunu, stresini atmak...

Yaz tatilleri hepimizin için çok önemli, evet. Ama iş Fransızlara geldi mi "önemli" demek biraz zayıf kalıyor. Fransızlar genellikle 1 ay boyunca kesintisiz devam eden yaz tatillerini kutsaldan sayıyor.

O kadar ki, Paris hükümeti çalışanların yaz tatili planları ikinci doz aşılamayla bozulmasın diye, aşı kurallarını esnetme kararı aldı. Ancak hükümet uygulamayı gevşetene kadar Fransa'da "Asla olmaz" denen bir şey oldu. İki ayrı kutuptan insanlar hükümete yönelik tepkileri sayesinde ortak bir noktada buluşmayı başardı.

"Kim onlar?" dediğinizi duyar gibiyiz. Fransa'da asla bir araya gelmez denen o iki grup "juilletistes" yani temmuzcular ve "aoûtiens" yani ağustosçular!

YAZ TATİLİ Mİ İKİNCİ DOZ MU?

Dilerseniz en baştan başlayalım... Fransa'da geçerli aşılama kuralları gereği birinci dozla ikinci dozun aynı yerde uygulanması gerekiyordu. Ancak bu durum yaz tatili planı yapan milyonlarca Fransız'ın seyahatleri için çok büyük bir engel oluşturuyordu.

Bu nedenle insanların tatil için gittikleri yerlerde aşı olabilmesi fikri gündeme geldi. Ancak İçişleri Bakanı Olivier Véran aşı stoklarının yeniden dağıtılması gerekeceğini ve tatil yörelerindeki doktor ve sağlık çalışanlarının "yaz boyunca Fransa halkını aşılamaktan başka işleri de olduğunu" söyleyerek bu fikre karşı çıktı.

Bunun üzerine birçok kişi ikinci doz aşılarını yaz sonrasına erteleme kararı aldı. Ancak ülkede son 1 haftada vaka sayılarında Delta varyantı kaynaklı hızlı bir yükseliş olması Véran'ın ve Paris hükümetinin fikrini değiştirmesini sağladı. Uygulama değişti ve insanların popüler tatil yöreleri dahil diledikleri yerde ikinci doz aşıyı olabilmeleri sağlandı. Hatta plajlara seyyar aşılama birimleri kurulmasına karar verildi.

NEDEN AĞUSTOS?

Peki Fransızlar tatil zamanlarını neden aşı randevularına göre ayarlamadı? Meselenin en kritik noktası burası. Dünyanın diğer yerlerinde yaşayanlar için bu oldukça tuhaf bir durum ama Fransa'da insanların tatillerini hep aynı tarihlerde yapması nesilden nesile aktarılan bir gelenek gibi. Ya temmuz ya da ağustos seçiliyor ve tatil planları her yıl aynı dönemde yapılıyor.

Kimse tercihinden taviz vermiyor, planladığı tatil dönemi geldi mi kapısını kilitleyip yollara düşüyor ve bir ay boyunca tatil dışında bir şey düşünmüyor. İnsanların neden temmuz ya da ağustos konusunda ısrarcı olduğunu anlamak Fransızları anlamak için de çok önemli bir kriter.

30 yaşında bir ağustosçu olan Julien Louap, "Fransa'da herkes yaz tatillerini iple çekiyor. Yazın Noel'i yaşamak gibi bir şey" diyor. CNN'e konuşan Louap, bir Parizyen ve bununla gurur duyuyor. Ağustosçu olmasının ardında da Parisliliği yatıyor. Zira Paris temmuz ayında birçok etkinlikle dolup taşan bir şehir. Özellikle 14 Temmuz'da kutlanan Bastille Günü için Paris Belediyesi'nin düzenlediği havai fişek gösterilerinden özel partilere eğlenceyi kaçırmak istemeyenler temmuzu şehirde geçirip tatili ağustosa bırakıyor.

Ağustos ayında ise Paris'te sükûnet hâkim oluyor. Sakinleri tatile giden birçok mahalle bomboş kalıyor. Bu da 26 yaşındaki ağustosçu Arthur Cuhel'in tercihini belirleyen en önemli faktör. Cuhel temmuz sonunda tatilden döndüğünde boş bir şehre adım atmak istemiyor. Dahası iş arkadaşları plajlarda ağustos ayının tadını çıkarırken kendisi çalışmak da istemiyor. Ağustos ayında havanın daha güzel olmasının da garanti olduğunu söyleyen Cuhel, "Temmuz ayında daha az insan tatilde ama hava daha kötü ve benim güneş görmem lazım" diye konuşuyor.

NEDEN TEMMUZ?

Temmuzcular için ise durum tam tersi. Plajların daha sakin olmasını tercih eden temmuzcular, havanın ağustosa kıyasla daha serin ve daha az güneşli olmasını sorun etmiyor. Şehirdeki Bastille Günü kutlamaları da temmuzcuların fikrini değiştirmek için yeterli değil. 21 yaşındaki Juliette Gache, "Havai fişekler plajda da var ama Ağustos'un 15'i geldi mi her yer tıklım tıklım oluyor" ifadelerini kullanıyor.

Temmuz ayında tatile çıkmak ekonomik açıdan da daha avantajlı. Bu dönemde otellere talep daha az olduğundan fiyatlar daha düşük oluyor. Fransa Ulusal İstatistik ve Ekonomik Çalışmalar Enstitüsü'nün verilerine göre, pandemiden önceki son yaz olan 2019'da temmuz ayında 23,4 milyon gecelik, ağustos ayında ise 24,8 milyon gecelik rezervasyon yaptırdı.

SABAH 4'TE DE ÇIKSANIZ TRAFİĞE GİRERSİNİZ

Bütün bu fikir ayrılıklarına karşın, temmuzcularla ağustosçuların üzerinde anlaştığı bir nokta var. Fransa'da tatil demek trafik çilesi demek!

Gache, "Trafik yoğunluğu bir nevi gelenektir" diyor ve ekliyor: "Evden sabahın 4'ünde bile çıksanız, ki benim ailem deli olduğu için biz genelde öyle yaparız, bir noktada trafiğe girmek zorunda kalırsınız."

Birçok Fransızın diğer aile üyeleriyle birlikte A7 karayolunda sıkışmış klimasız bir aracın içinde geçen saatlere dair çocukluk anıları mevcut. Lyon ve Marsilya şehirlerini Rhône Nehri vadisi üzerinden birbirine bağlayan A7, Fransız Rivierası'na bağlandığından "güneş ışığı karayolu" olarak nitelendiriliyor.

24 yaşındaki temmuzcu Lilian Delhomme, "Rhône Nehri vadisi yazın çok sıcak olur. Yolda ölüp kendinizi plaja attığınız anda yeniden dirilirsiniz" diye konuşuyor.

GELİŞLER VE GİDİŞLER AYNI GÜN OLUNCA…

Tatil yolunda trafik hep kötü ama yılın bir günü kontrolden çıkıyor. Temmuzun ağustosa bağlandığı haftaların cumartesileri (Örneğin bu yıl 31 Temmuz'a denk geliyor) tam bir kâbus. Temmuzcular evlerine dönerken ağustosçular yola yeni çıkmış oluyor ve ülkenin her yerini etkileyen ve trafik sıkışıklıkları yaşanıyor.

Fransa Ulaştırma Bakanlığı'nın trafik bilgi hizmeti olan Bison Futé'nin (bilmiş manda) baş analisti Fabrice Vella, "Bu yıl daha önceki yıllarda da olduğu gibi 700 kilometreyi aşacak bir sıkışıklık bekliyoruz" dedi.

Aslına bakılırsa Bison Futé'nin kuruluş nedeni de tam olarak böyle bir tatil yoğunluğu. 2 Ağustos 1975'te o zamanlar Paris'i İspanya'ya bağlayan 800 kilometrelik 10 Numaralı Ulusal Yol'da 450 kilometrelik bir sıkışıklık yaşandı. "Yüzyılın trafik sıkışıklığı" olarak adlandırılan bu olay nedeniyle sürücülere trafik yoğunluğunu haber veren bir sistem kurulması gerektiğine karar verildi.

Bugün Bison Futé dört renkli bir kod sistemi kullanıyor. Yeşil yol açık demek, siyah ise trafiğin durduğu anlamına geliyor. Vella, Fransa'da yılda bir iki gün bütün ülkenin siyaha döndüğünü, temmuzcularla ağustosçuların kesiştiği günün de bunlardan biri olduğunu belirtiyor.

FRANSA AVRUPA'DA BİR İLK

Fransızların yaz tatilleri konusunda bu kadar tutkulu olmasının sebebi ise ülkedeki çalışanların çok büyük bir kısmının sahip olduğu 5 haftalık tatil hakkı. Hatta ülkenin önde gelen üniversitelerinden Sciences Po'nun tarih bölümünde görev yapan Prof. Dr. Alain Chatriot'ya göre, Fransa genelleştirilmiş iki haftalık ücretli izin hakkının uygulamaya koyulduğu ilk Avrupa ülkesi.

Bu hak 1936 yılında sosyalist Léon Blum hükümeti tarafından uygulamaya konmadan önce, yaz tatili adece burjuvalara ve aristokrasiye özgü bir ayrıcalıktı. O tarihten itibaren ise işçi sınıfı da yazın plaj keyfi yapabilir hale geldi.

Chatriot, bunun Fransa halkı için önemini, "Ücretli izin, çalışma yasasının en sembolik maddelerinden biri olmayı sürdürüyor" sözleriyle açıklıyor.

RESTORANLAR, KAFELER, HER YER KAPALI

Fransızların tatil konusundaki bu hassasiyetleri, yaz tatilini Fransa'da geçirmek isteyen yabancıların işini de zorlaştırıyor. Özellikle ağustos ayında Paris'e giden turistler çoğu kapalı restoran ve kafelerle karşı karşıya kalıyor.

Parisli Cyril Choisne, Michelin Rehberi'nin önerdiği restoranlardan Eclipses'in sahibi. 40 yaşındaki Choisne, Orsay Müzesi yakınlarındaki Eclipses'in Paris'teki diğer restoranlar gibi ağustosun ilk iki haftası kapalı olacağını çünkü müşteri bulamadıklarını belirtiyor.

Choisne, "Geçen yıl 1-15 Ağustos arası açmayı denedim ama talep yüzde 90'dan fazla düştü" diye konuşuyor.

Ancak Choisne tam da bu sükunet ortamı nedeniyle, herkes Paris'i yılın bu zamanında ziyaret etmeye çağırdığını da söylüyor ve ekliyor: "Yanınızda mutlaka bir şişe suyunuz olsun. Bir de şehirde hayat durduğu için tuvalet bulmakta zorlanabileceğinizi unutmayın."

CNN Travel'ın "Why a French culture war you've never heard of causes huge traffic problems" başlıklı haberinden derlenmiştir.