Tavan arasından Kanuni çıktı

Altı hükümdara ait koleksiyon, İskoçya’nın Jedburgh kasabası yakınlarında 18. yüzyılın sonlarında inşa edilen Lothian Markizi’ne ait bir malikanede keşfedildi. Tabloların buraya gelmeden önce Edinburgh’taki Newbattle Abbey’de 1700’lü yıllara kadar sergilendiğine ilişkin kayıtlar bulunuyor. Tabloların üzerinde envanter numaraları da yer alıyor. ‘Newbattle Türkleri’ (Newbattle Turks) adıyla online müzayedede satışa çıkan koleksiyonun, 1605-1675 yılları arasında yaşamış Lothanian Kontu William Kerr tarafından satın alındığı tahmin ediliyor.

GIOVIO SERİSİ’NİN BİR KOPYASI

Söz konusu portreler, 16. yüzyıl İtalyan Rönesans tarihçisi Paolo Giovio (1483-1552) tarafından bir araya getirilen ve “Giovio Serisi” olarak bilinen 484 portrelik serideki çalışmaların bir kopyası. Giovio’nun koleksiyonu, birçoğu hayattayken yapılmış önemli hükümdarların ve devlet adamlarının portrelerinden oluşuyor ve Como Gölü kıyısındaki müzede sergileniyor. Portrelerin orijinalleri maalesef günümüze sağlam bir biçimde ulaşmazken, 1552 -1568 yılları arasında İtalyan Medici Hanedanlığı’ndan Cosimo I de’ Medici adına yapılan kopyaları, Floransa’daki Galleria degli Uffizi müzesinde sergileniyor.

20 OCAK’A KADAR AÇIK ARTIRMADA

BBC’ye konuşan Sotheby’s İskoçya Müdürü David Macdonald, portrelerin ‘müthiş bir keşif’ olduğunu kaydetti. Müzayede evi koleksiyona 50 ila 70 bin sterlin arasında fiyat biçiyor. Açık artırma için son tarih ise 20 Ocak 2022 olarak belirtildi. Bir arada satılacak olan koleksiyondaki en büyük parça 63.5x49 cm iken, en küçük parça 57.1x44.3 cm büyüklüğünde.

100 SENEDİR GÜN YÜZÜNE ÇIKMADI

Kanuni Sultan Süleyman’a ait tabloda 43 sayısı yer alıyor. Kanuni’nin Irak’ı topraklarına kattığı seferdeki yaşına atıf için bu sayının konulduğuna inanılıyor. Söz konusu Kanuni portesi’nin, Galleria degli Uffizi’deki tabloya en yakın benzeri olduğu da belirtiliyor. Yağlıboya tabloların üzerindeki isimler ise Latince yer alıyor. Tabloların kim veya kimler tarafından yapıldığı belirtilmezken, neredeyse 100 yıldır gün yüzüne çıkmadığı bildirildi.

TARİHÇİLER NE DİYOR?

TAVAN ARASINDAN ÇIKMASI MİTSEL

Prof. Dr. Esra Aliçavuşoğlu (Sanat Tarihçisi): “Osmanlı’nın sanat bakımından daha çok İtalya ile ilişkileri var. İtalyan ressamlar Osmanlı sarayına çok daha ilgili. Eskiden beri devam eden bir ilgi bu. Ticari ilişkiler bir şekilde sanatsal ilişkiye de dönüşmüş. İngiltere ile ise durum çok farklı. Bu tarz bir ilişki çok yok. Bu tabloların İngiltere’ye, daha doğrusu İskoçya’ya nasıl ulaştığı bir muamma tabii. Tavan arasından çıkması da meseleyi daha bir mitsel hale getiriyor.”

FRANSA VE İTALYA’DAN GİTMİŞ OLABİLİR

Prof. Dr. Feridun Emecen (Osmanlı Tarihçisi): “İngiltere’ye 18. yüzyıldan itibaren dünyanın her yerinden sanat ürünleri toplandı. Dolayısıyla bu tablolar İtalya’dan, Fransa’dan satın alınmış olabilir. O dönem Osmanlı, Avrupa’nın en önemli imparatorları arasındaydı. Siyasi ve diplomatik ilginin dışında sanatsal olarak da bu ilgi vardı. Sultan Süleyman zaten Avrupa nazarında her dönem karizmatikti. Dolayısıyla bu tür sanat eserleri Avrupa’da bolca dolaşıyordu. Halen de yoğun ilgi görüyor.”

AVRUPA’DA OSMANLI’YA İLGİ HEP VARDI

Dr. Nusret Polat (Sanat Tarihçisi): “İlk Osmanlı portrelerini Fatih döneminde İtalyanlar yaptı. Ardından Avrupa’da bu portreler Osmanlı’ya olan ilginin neticesinde yapılmaya devam etti. Görsel kültür o dönem resim üzerinden yürüyor. Bu tür tabloların bir piyasası var. Bunlar İtalya’da yapılmış portreler. İngilizler tarafından satın alınarak İngiltere’ye ve İskoçya’ya götürülmüş. Dolayısıyla bu tür tabloların ortaya çıkması bizim açımızdan şaşırtıcı değil.”

BU ESERLERDEN DAHA ÇOK ÇIKAR

Turgay Denizler (Müzayedeci): “Avrupa’da bu tür eserler çok çıkıyor. Kısa süre önce de Hürrem Sultan portresi çıkmıştı. 17. yüzyılda Osmanlı dünyanın en meşhur devletlerinden biri. Avrupa literatüründe ‘Süper güç’ konumunda. Her ressam mutlaka bir Osmanlı resmi yapmak ister. Gravürleri de çokça vardır. Bu yüzden bu eserler daha bolca çıkacaktır. ” (Musa KESLER)