Tasarı geçerse Türk-Amerikan çıkarları zarar görür
Güncelleme Tarihi:
Makovsky, ABD Temsilciler Meclisi’ndeki sözde „Ermeni soykırımı“ tasarısı, bunun Türk-Amerikan ilişkilerindeki etkisi ve Türkiye’nin Irak ile yakınlaşma politikasını inceleyen bir Türkiye raporu yayınladı.
Makovsky, İsrail-Filistin krizi ve ABD’nin Irak politikası bakımından Türkiye’nin desteğinin önem kazandığı bir zamanda tasarının geçmesinin Türk-Amerikan çıkarlarına zarar vereceği uyarısında bulundu.
Tasarı karşıtlarının halen geçmemesi umudunu taşımasına karşılık, sözde soykırım tasarısı kabul edilirse, Türkiye’nin uygun bir karşılık verme sorunuyla karşı karşıya kalacağını belirten Makovsky, ABD’ye karşı alınacak önlemlerden Türkiye’nin kendisinin de zarar görmesinin muhtemel olduğuna dikkati çekti.
ANKARA’NIN KOZLARI KEŞİF GÜÇ VE SİLAH AMBARGOSU
Makovsky, son yıllardaki Türk-Amerikan ilişkilerinin, Türkiye’nin Irak politikalarındaki rolü ve ABD’nin buna karşılık olarak terör örgütü PKK’ya karşı çıkmak, Türkiye’nin AB üyeliğini ve Bakü-Ceyhan boru hattı projesini desteklemek temeline dayandığını belirterek, tasarı geçerse Ankara’nın alabileceği önlemleri sıraladı. Makovsky’ye göre, ABD ile yakın diplomatik ve güvenlik bağları yüzünden Türkiye, kendi çıkarlarını da zedelemeden, Amerikan çıkarlarına zarar verecek bir girişimde bulunması mümkün değil ve bu çerçevede, Ankara’nın iki önemli kozu, Keşif Güç’ün süresinin uzatılmaması ve ABD’ye silah ambargosu olarak ortaya çıkıyor.
Makovsky raporunda, Amerikan şirketlerinin bazı ihaleleri kaybedebileceği ancak silah yatırımı ABD’ye dayalı Türkiye’nin bir silah ambargosuna yanaşmayacağını kaydetti. Makovsky, Türkiye’nin ABD firması Bell Textron’dan almayı planladığı 145 saldırı helikopteri müzakerelerinin iptal edileceğinin de şüpheli olduğunu belirtti.
Makovsky, Keşif Güç’ün süresinin uzatılmamasının ise ABD’nin kızgınlığını çekeceğini ve Türkiye’nin ABD için jeostratejik öneminin o dakikada kesin olarak batacağını savundu.
Ankara’nın zaten PKK’ya karşı ve AB ile hedeflerini büyük ölçüde gerçekleştirmiş olsa da gelecekte Washington’ın desteğine ihtiyaç duyduğunu bildiğini belirten Makovsky, stratejik mantık açısından Keşif Güç’ün süresinin uzatılmamasının da şüpheli olduğunu, Dışişleri Bakanlığı ve ordunun, muhtemelen bu gücün süresinin uzatılması yönünde parlamentoya tavsiyede bulunacağını belirtti.
Makovsky raporunda, „Türkiye’nin yapabileceği, tasarı geçerse bazı savunma ihalelerini iptal etmek ve Saddam Hüseyin ile siyasi ve ekonomik bağlarını güçlendirebilir. Kısa bir süre için Keşif Gücün operasyonunu sembolik bir tedbir olarak kısıtlayabilir“ ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin, Irak rejimi çökerse, zaten ambargodan zarar gören ekonomisinin kötü etkilenmesinden ve Kuzey Irak’ta bir Kürt devletinin ortaya çıkmasından endişe ettiğini savunan Makovsky, Amerikan çıkarları açısından tehlikenin, Türkiye’nin, Saddam’ın izolasyonunu ortadan kaldıran girişimlerde bulunması olduğunu kaydetti.
MAKOVSKY’DEN ABD YÖNETİMİNE ÖNERİLER
Türkiye uzmanı Makovsky, tasarı geçerse ABD’nin, Irak’ta Saddam Hüseyin’i izole etme politikası bakımından Türkiye’ye karşı bazı olumlu girişimlerde bulunması gerektiğini belirterek, bu tedbirleri şöyle sıraladı:
-Türkiye, Irak’a ambargodan ekonomik zarar gördü.
Ağustos 1990’dan önce Irak, Türkiye’nin en önemli ticaret ortaklarından biriydi. Bu pazarın kaybı Türkiye’yi yaraladı.
Özellikle de Güneydoğu Anadolu için problem yarattı. Washington, bu problemi görmezden geldi. ABD, Türkiye’nin bu zararını karşılayıcı ciddi önlemler almalıdır.
-Başbakan Bülent Ecevit’in önerdiği gibi, Amerikan işadamlarını yoğun şekilde Türkiye’de yatırım için teşvik etmek ve Türkiye’nin güneydoğusunda, ABD’ye gümrüksüz mal satmaya imkan tanıyan Türk-Amerikan girişimi için bir bölge oluşturulabilir.
-ABD, geçen yıl Senatör Daniel Patrick Moynihan’ın önerisi olan, Türkiye-ABD Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine başlayabilir.
-ABD, BM Güvenlik Konseyi ile birlikte çalışarak, Irak-Türkiye boru hattının yeniden açılmasını destekleyebilir ve bunun, „gıda için petrol“ programı çerçevesinde olduğunda ısrar edebilir. Bu durum, yılda 250 milyon dolar getirecektir.
-ABD, Bakü-Ceyhan’a mali yardımı hesaba katmalı.
Yönetim, sürekli olarak bu hattın önemini vurguluyor, ancak ABD finansal desteği olmadan projenin gerçekleştirilmesi muhtemel değil.
Makovsky raporunda, bu gibi tedbirler alınmazsa Türkiye’nin, Saddam’ın izolasyonuna karşı çıkan Fransa ve Rusya’nın tarafına kayacağı uyarısında bulundu.
Raporda, ABD’nin Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duyduğu diğer alanın da Ortadoğu olduğu belirtildi.
Makovsky, „Türkiye’nin hem İsrail hem de Filistin ile iyi ilişkileri var. Camp David zirvesinin ardından Türkiye, Filistin lideri Yaser Arafat’ı tek taraflı bağımsızlık ilan etmemeye çağıran ülkeler arasındaydı. Washington, Ankara’nın önümüzdeki günlerde de bu pozisyonunu korumasını isteyecektir“ dedi.